Bundaı dınamıkalyq qubylysqa sebep bolǵan basty nárse – dollarǵa degen suranystyń artýy jáne naryqtaǵy satýshylardyń shekteýli bolýy.
Bul týraly QR Ulttyq bankiniń Monetarlyq operasıalar departamenti dırektorynyń orynbasary Ivan Serdúktiń túsindirmesinde aıtylǵan, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz QazAqparatqa silteme jasap.
«Biz dıvıdend tóleýdiń bastalýyna baılanysty dollarǵa degen suranystyń artqanyn kórip otyrmyz. Importtyq operasıalardy júzege asyrý úshin valúta satyp alýǵa suranys ádettegideı artqan. Endi sheteldik valúta usynysynyń shekteýligine kelsek. Mamyr aıynyń sońynda eksporttaýshylar paıdaly qazbalardy óndirýge salyq tóleý jáne «úlken salyq aptasy» atalatyn merzimde eksportqa renta salyǵyn tóleý úshin valútalyq túsimdi satty. Maýsym aıynda biz satýdyń munsha kólemin baıqamadyq. Sondyqtan bankter barlyq satyp alýshy klıentterdi bırjalyq saýda-sattyqqa jiberdi, onyń ishinde qarsy aǵyndar bolmaǵandyqtan, bul valútaǵa qosymsha suranys týdyrady», - deıdi Ivan Serdúk.
Sondaı-aq ol maýsym aıynda ortasha kúndik saýda-sattyq kólemi 95 mln AQSH dollaryn quraǵanyn, bul mamyr aıymen salystyrǵanda 18%-ǵa az ekenin atyp ótti.
Qazirgi ýaqytta saýda-sattyqtyń jalpy kólemi 1,6 mlrd AQSH dollaryna teń. Iaǵnı, valúta naryǵy turǵysynan ekonomıkalyq belsendilik aıtarlyqtaı tómen deńgeıde qalyp otyr.
Jalpy alǵanda, teńge dınamıkasy jalpy álemdik úrdiske sáıkes keledi. AQSH memlekettik baǵaly qaǵazdar kiristiliginiń ósýi men AQSH dollarynyń jahandyq deńgeıde nyǵaıýy kóptegen damýshy elderdiń valútalaryna qysym kórsetti. Maýsym aıynyń basynan bastap damýshy naryqtardaǵy valútalardyń dınamıkasy kóbine teris boldy: Brazılıa realy 10,7%-ǵa, túrik lırasy 5,8%-ǵa álsiredi, sol sıaqty, Indonezıa rýpııi men Meksıka pesosy jáne Ońtústik Afrıka randy shamamen 2%-ǵa álsiredi. Al, bul rette J.P. Morgan damýshy elderiniń valúta ındeksi 2,2%-ǵa tómendegen edi.