Á.Nurshaıyqov – 100
Atalmysh telehıkaıadan keıin Erbol men Meńtaı shańyraq kótergen.
Almaty tórinen oryn tepken A.P. Chehov atyndaǵy Ortalyq qalalyq kitaphananyń kitaphanashysy Aınur Balaýbaeva «Mahabbat, qyzyq mol jyldar» atty ádemi de syrly, ádebı-sazdy kesh uıymdastyrdy. Onda oqyrmandar Abaı atyndaǵy Semeı memlekettik qazaq mýzykalyq-drama teatry (qazirgi Abaı oblysy) qoıǵan «Mahabbat, qyzyq mol jyldar» spektaklinde Meńtaıdy sahnalaǵan aktrısa, qalamgerdiń týǵan jerinen arnaıy at arytyp kelgen Sulýshash Tólekovamen, sondaı-aq, osydan eki jyl buryn Qazaqstan ulttyq telearnasy túsirgen «Mahabbat, qyzyq mol jyldar» teleserıalynda Erbol men Meńtaıdy oınaǵan Ermek Turǵanbek jáne Narqyz Aıdarovamen kezdesti.
Ázilhan atanyń aq batasy
QR Mádenıet salasynyń úzdigi, halyqaralyq «Shabyt» festıvaliniń laýreaty, rejıser Sulýshash TÓLEKOVA bizge qalamgerdiń spektákldi Semeıge arnaıy kelip tamashalaǵanyn, aq batasyn bergenin áńgimelep berdi.
– Meńtaı romanda óte ınabatty, sypaıy, meıirimdi jan bolyp sýretteledi. Rejıserimiz de meniń boıymnan sol qasıetterdi kórgenin aıtyp, osy róldi usynǵanda qýanǵanym ras. Ol tusta bul kitapty oqymaǵan qazaq kemde-kem edi ǵoı. Úlken-kishiniń jastyǵynyń astyna qoıyp, súıip oqıtyn kitaby bolǵan desem, qatelespespin. Sondyqtan oqyrmanǵa jaqsy tanys ádemi keıipkerdi sol kúıinde jetkize alamyn ba, jetkize almaımyn ba dep júreksingenim de bar. Onyń ústine, spektákldiń eń alǵashqy kórermeni - shyǵarmanyń avtory, ıaǵnı Ázilhan Nurshaıyqovtyń ózi bolatynyn estigende, boıymda qorqynysh bolǵany da jasyryn emes. "Ol kisiniń júregindegi Meńtaıdy bere almaı qalsam she?" - dep qatty qobaljyǵanym esimde. Sóıtip, moınymyzǵa úlken jaýapkershilik júktelip, barymyzdy saldyq. Teatr zalynda Ázilhan atamyzdyń bir ózi otyrdy kórermen bolyp. Árıne, óz kóńilimizge oıdaǵydaı oınap shyqqan sekildi boldyq. Biraq spektákl aıaqtalǵanda baıqasaq, Ázilhan ata kózin súrtip, jylap otyr eken. Abdyrap qaldym, «durys oınaı almadym ba eken, kóńilinen shyqpaǵan boldyq-aý» dep. Bárimiz aıaǵymyzdy ımene basyp, janyna bardyq. Maǵan bastan-aıaq uzaq qarap turdy. Eshteńe demedi. Odan saıyn qobaljyp kettim. Biraq qolymnan ustap, jibermeı qatty qysyp, únsiz uzaq turǵanda, kóńili tolǵanyn sezdim. Sosyn bárimizdiń mańdaıymyzdan súıip shyqty.
Premeradan keıin bárimiz úlken dastarhan basynda jınaldyq. Sonda Ázilhan atamyz asa bir iltıpatpen qolymnan qysyp turyp: «Aınalaıyn, Sulýshash balam! Otbasyń, joldasyń, bala-shaǵań bar eken, baqytty bol! Mahabbattyń ózi úshke bólinedi, bala mahabbat, shala mahabbat jáne máńgilik mahabbat dep. Men sonyń sońǵysyn, ıaǵnı máńgisin tileımin», – dep batasyn berdi. Men sondaı júregi názik, izgilikke toly úlken tulǵanyń kózin kórgenimdi, batasyn alǵanymdy árkez maqtan etip kelemin, – dedi osydan on eki jyl burynǵy oqıǵany eske alǵan Sulýshash Tólekova.
Sál sheginis. Súıispenshilikke toly «Mahabbat, qyzyq mol jyldar» romanyndaǵy Erbol (Ázilhan Nurshaıyqov) men Meńtaı (Nurǵalıma) - ómirde bolǵan jandar. Al negizinde bul kitaptaǵy Meńtaı obrazyn somdaýda aıaýly jary, bitim-bolmysy erek Halımanyń áser etkendigin jazýshy suhbattarynda jıi aıtatyn.
Túsirilim alańynda oıanǵan sezim
Halyq jazýshysy Ázilhan Nurshaıyqovtyń áıgili romanynyń jelisi boıynsha túsirilgen 20 bólimdi «Mahabbat, qyzyq mol jyldar» teleserıalyna akterlar Cinexus saıty arqyly onlaın tańdalǵan. 7300-den astam ótinish túsken eken. Kórermenge televızıalyq kórkem fılm retinde jol tartqan teleserıal jelisi maıdannan aman oralǵan jazýshynyń beıbit ómirdegi tynys-tirshiliginen bastaý alady. Basty keıipker – Erbol obrazy arqyly qazaq jaýyngerleriniń erligi men shynaıy mahabbaty sýretteledi. Telehıkaıanyń belgili ánshi Álı Oqapov oryndaǵan saýndtregi jazýshynyń «Qyzyl kórpe» óleńine jazylǵan.
Eń alǵash kastıng týraly estigen «Qazaq arýy – 2020» jeńimpazy, T.Júrgenov atyndaǵy Óner akademıasynyń stýdenti, buǵan deıin ulttyq arnanyń «Kúı-ǵumyr», «Ǵazız júrek», «Ómir-ózen» teleserıaldarynda negizgi rólderdi somdaǵan Narqyz Aıdarovanyń Meńtaı rólin oınaýǵa qushtarlyǵy oıanyp, uzaq oılanyp jatpastan, kastıng talaptaryna saı anketasyn toltyryp, jóneltedi.
Al T.Júrgenov atyndaǵy Óner akademıasyn akter, teledıktor mamandyǵy boıynsha támamdaǵan, radıoda jumys isteıtin, buǵan deıin Qazaqstan telearnasynyń «Aýyldastar» telehıkaıasynda oınaǵan jas akter Ermek Turǵanbek kastıng týraly estigenimen, qarbalasqan túrli sharýanyń basynda júrip, oǵan qatysýdy umytyp ta ketken kórinedi.
ERMEK:
– Sol jylǵy (2020 j.) mamyrdyń sońyna taman meni irikteýge shaqyryp, sýretke túsirdi. Aldymen «fotoproba» boldy. Odan keıin «beıneprobaǵa» shaqyrdy. Sóıtip, eki-úsh ret shaqyrylǵannan keıin, telehıkaıa prodúseri Ernar Málikov habarlasyp, «Erbol rólin oınaýǵa qalaı qaraısyń, tańdaýymyz saǵan túsip tur» degende, árıne, qýandym. Akademıada ustazdarymyz «shynaıy mahabbattyń boıtumaryna aınalǵan osy shyǵarmany oqyńdar, úlgi alyńdar dep ábden sanamyzǵa quıǵan romandaǵy bas keıipkerdiń birin oınaý mártebesi buıyryp turǵanda, qalaı kelispessiz! Erboldyń kastıngine 3,5 myń jigit qatysqan eken. Men muny taǵdyrymnyń erekshe syıy dep qabyldadym. Ázilhan Nurshaıyqov atamyz ómirde osal adam bolmaǵan, qan maıdandy júrip ótken, ómirde kóp qıyndyq kórse de, moıymaǵan aıaýly tulǵa. Eger sizdi sol kisige uqsatyp jatsa, qalaı bas tartamyn?!
NARQYZ:
– Maǵan kastıngke jibergen anketamnan keıin arada eki aı ótkennen keıin saǵat túngi 12-de habarlasyp, shaqyrdy. Men de qýandym, árıne. Estýimshe, bir Meńtaıdyń róline 5 myń qyzdan ótinish túsken eken. Shyny kerek, meniń kitaptaǵy Meńtaımen bolmysymda kóp uqsastyq boldy. Betimdegi tabıǵı meńim de uqsaıdy. Sol úshin de ótken shyǵarmyn (kúldi).
ERMEK:
– Men ol kezde Óner akademıasynyń 3-shi, al Narqyz 1-kýrsynda oqıtyn. Bir-birimizdi syrttaı ǵana tanımyz, kúnde bir dálizben júremiz degendeı. Men ózi kóp eshkimmen aralasa bermeımin, tómengi kýrstyń qyzdary «aǵa» dep syılap, «sálemetsiz be» dep óte shyǵady. Biz de qaryndastarǵa izet kórsetip, bas ızesip, aýdıtorıamyzǵa asyǵys basyp kete beremiz. Biraq Narqyzdyń ornyqty, baısaldy minezin, ádemiligin baıqap júretinmin. Al bireý «kúnderdiń kúninde aralaryńda sezim, mahabbat bolady» dese, senbes edik. Tipti, túsirilim bastalardan birer apta buryn rejıserdiń bizdi tanystyryp turyp: «Serıal aıaqtalǵanda, sender otbasyn qurasyńdar, birge bolasyńdar», - degeni bar.
Túsirilim alańyna barmas buryn birneshe kún keńsede jınalyp, daıyndalyp júrdik. Ol kezde Narqyz ekeýmiz bir-birimizben múlde aralasqan emespiz. Túsirilim bastalǵan kezde ǵana «ómirim ózgeredi-aý osy» degen oı qylań berdi basymda. Sóıtip, bir-bir jarym aı ótkennen keıin bir-birimizge degen kınodaǵy «ǵashyqtyǵymyz» shyn ómirdegi sezimge ulasa bastady.
NARQYZ:
– Iá, bir jarym aı ishinde otbasyn qurdyq. Bir-birimizdi tanyp-bilýge osy ýaqyt jetkilikti boldy. Mahabbatymyzǵa sebepker – osy serıal. Mahabbatymyz túsirilim alańynda ótti sóıtip. Ermek alǵashqy kúnderi túsirilimnen kesh shyqqanda, «óziń jalǵyz júrme, qorqyp qalarsyń» dep shyǵaryp salatyn, bári sodan bastaldy ǵoı. Árıne, birden unatyp kettim dep aıta almaımyn. Túsirilim barysynda sezimge toly keremet sahnalar boldy bizde. Erbol men Meńtaıdy somdap júrip, shyn sezimge berilip, bir-birimizge baýyr basyp ketken sekildimiz.
Jas otaý
Túsirilimniń eń alǵashqy kúni. Tańerteń ertemen jınalǵan bári. Rejıser «qazir súıisý sahnasy bolady» degen kezde, Narqyzdyń ábden qobaljyǵany bar. Ermek buryn-sońdy ondaı sahnalarda oınaǵan, ári jigit qoı. Al Narqyzda ondaı sahna bolmaǵan. «Bir-birimizdi tanymaımyz da. Erteń teleserıal qalyń elge kórsetiledi, ata-anamnyń aldynda uıat shyǵar» dep oılaǵan uıań arý birden áke-sheshesine habarlasyp, ruqsat suraıdy. Ol kisiler «jumysyń ǵoı, túsinemiz» degende baryp kóńili ornyna túsedi. Sóıtse, sol sahna úshin sol kúni Ermek te qobaljyǵan bolyp shyqty.
«Mahabbat, qyzyq mol jyldar» teleserıalynyń túsirilim jumystary úsh jarym aıǵa sozyldy. Sońǵy núktesi 19 qyrkúıekte qoıylyp, erteńine, ıaǵnı 20 qyrkúıekte Narqyz Ermekke qazaqtyń kádesimen uzatyldy. Jigit jaq ta toı jasap, aǵaıyn-týys, dos-jarandar baqyt tiledi.
Eń qyzyǵy sol, Ermek te, Narqyz da «bolashaqta jarym ózim sekildi akter, aktrısa, jalpy, óner adamy bolmaıdy, basqa salanyń adamyn tańdaımyn» dep oılaǵan eken. Al qazir ekeýi bir salanyń, bir baǵyttyń adamdary bolǵandyǵyna bek qýanyshty. Óıtkeni, bir-birin jaqsy túsinedi. Biri tún jarymyna deıin túsirilimde júrse, ekinshisi jónsiz renjip, qaıta-qaıta telefon soǵyp, mazasyn almaıdy, jumys barysy solaı bolatynyn túsinedi. Ekeýiniń áńgimesi ortaq, otbasy týraly, óner, shyǵarmashylyq týraly da. Bir-birin uzaq tyńdaýǵa bar, bir-birin jalyqtyrmaıdy. Bir-birin qaıta demep, qoldap otyrady.
P.S. Keıipkerler A.Chehov atyndaǵy kitaphananyń estelik-kitabyna qoltańbalaryn, jyly lebizderin qaldyrdy. Oqyrmandarmen estelik sýretke tústi.
«Almaty-akshamý» №147 (6282) 13 jeltoqsan, seısenbi, 2022 jyl