Kreatıvti ındýstrıany damytý – memlekettik saıasattyń basym baǵyttarynyń biri jáne bul sala Memleket basshysynyń erekshe nazarynda. Ekonomıkanyń bul strategıalyq mańyzdy sektory 2029 jylǵa deıingi Ulttyq damý josparyna engizilgen. Negizgi maqsat – salany qoldaýǵa arnalǵan zańnamalyq jáne ınstıtýsıonaldyq sharalarǵa, ınfraqurylymdy damytýǵa, qazaqstandyq kreatıvti ónimderdiń ımportyn arttyrýǵa baǵyttalǵan.
Bıyl Memleket basshysy «Kreatıvti ındýstrıalardy damytý týraly» Zańǵa qol qoıdy. Bul qujat kreatıvti salany damytý boıynsha ýákiletti memlekettik organ men jergilikti atqarýshy organdardyń quzyretin arttyrýdy qarastyrady. Onyń maqsaty – kreatıvti ındýstrıa ókilderiniń damýyna jaǵdaı jasaý.
Kreatıvti ekonomıkany damytý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi arnaıy sharalar paketin ázirledi.
Bıyl Úkimet janynan Kreatıvti ındýstrıalardy damytý qory qurylmaq. Qordyń negizgi mindeti – daryndy azamattardy tabý jáne qoldaý, jobalar men ınfraqurylymdy damytý, sondaı-aq qazaqstandyq kreatıvti ónimder men qyzmetterdiń eksportyn alǵa jyljytý.
Qor halyqaralyq naryqqa shyǵarýǵa arnalǵan kreatıvti jobalardy damytý úshin, túrli qarjylyq jáne qarjylyq emes qoldaý sharalaryn konkýrs negizinde ázirlep, iske asyratyn bolady.
Budan bólek, Senatta Qordy qarjylandyrý tártibine qatysty lotereıa bıletteriniń satylymynan túsken tabystyń keminde 3%-yn mindetti múliktik jarna retinde aýdarý normasy qaralýda.
Sonymen qatar, Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi «Kreatıvti ındýstrıaǵa memlekettik qoldaý kórsetý jáne yntalandyrý qaǵıdalaryn bekitý týraly» normatıvtik-quqyqtyq aktiniń jobasyn ázirledi. Bul qujat kreatıvti ındýstrıa sýbektilerine qarjylyq jáne qarjylyq emes qoldaý sharalaryn qarastyrady.
Sonymen qatar «e-Creative» dep atalatyn kreatıvti ındýstrıa ókilderiniń biryńǵaı reestri qurylmaq. Bul onlaın-platforma qajetti mamandardy jyldam tabýǵa, kreatıvti ındýstrıa sýbektileriniń artýyn qadaǵalaýǵa, sondaı-aq otandyq kreatıvti ónimder men qyzmetterdi damytýǵa arnalǵan bıznes-prosesterdi avtomattandyrýǵa múmkindik beredi.
Sondaı-aq, kreatorlar úshin netvorkıng jáne tájirıbe almasý maqsatynda 6 óńirde akselerasıalyq baǵdarlama ótkizý josparlanǵan.
Kreatıvti ındýstrıany damytýdyń basty baǵyttardyń biri – kreatorlarǵa arnalǵan ınfraqurylym qurý. Prezıdent tapsyrmasyna sáıkes, Qazaqstannyń iri qalalarynda kreatıvti habtar júıeli túrde ashylyp jatyr. Qazirgi ýaqytta Astana, Almaty, Túrkistan, Shymkent, Atyraý, Qyzylorda, Petropavl, Aqtóbe, Semeı, Óskemen, Aqtaý jáne Jezqazǵan qalalarynda 12 hab jumys istep tur. 2025 jyly taǵy 8 hab ashý josparlanǵan.
Kreatıvti ónimder men qyzmetter – erekshe, jańashyl ári adamnyń qundy eńbeginiń jemisi. Memlekettiń basty mindeti – zıatkerlik menshikti qorǵaý jáne onyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý. Osy baǵytta Dúnıejúzilik zıatkerlik menshik uıymymen (DZMU) tyǵyz áriptestik ornatyldy: oqytý semınarlary men trenıńter ótkizilip turady. Sonymen qatar, DZMU, QR Syrtqy ister mınıstrligi jáne Ádilet mınıstrligimen birlesip, otandyq kreatıvti sala ókilderine arnalǵan bilim berý platformasyn iske qosý josparlanýda.
Kreatıvti taýarlar men qyzmetterdi komersıalaýdy qoldaý maqsatynda olardy Qazaqstandaǵy belgili bir bankke tıesili marketpleıste ornalastyrý týraly kelisim jasaldy.
2024 jyly Qazaqstandaǵy kreatıvti ındýstrıa salasy boıynsha aıtarlyqtaı jetistikter boldy. Atap aıtsaq, el Global Innovation Index-2024 halyqaralyq reıtıńinde «Kreatıvti taýarlar men qyzmetter» kórsetkishi boıynsha 93-orynnan 65-orynǵa kóterildi. Bundaı serpindi ózgeris júıeli jumystar men memlekettik qoldaýdyń nátıjesinde júzege asty.
Mınıstrliktiń alǵashqy mindetteriniń biri – kreatıvti sala ókilderin kóleńkeli ekonomıkadan shyǵarý boldy. Osy maqsatta 40 túrli kreatıvti qyzmet arnaıy salyq rejımine engizildi. Bul bıznes barlyq salyq túrlerinen (KTS, JTS, QQS) bosatylyp, oǵan biryńǵaı salyq tóleýge múmkindik berdi. Atap aıtsaq, jeke kásipkerler (JK) 2-4%, jaýapkershiligi shekteýli seriktestikter (JSHS) 8% mólsherde salyq tóleıdi.
Nátıjesinde, salyq jeńildikteriniń arqasynda kreatıvti ındýstrıa salasynda jumyspen qamtylǵandar sany men tirkelgen sýbektiler sany 15%-ǵa artty, ıaǵnı 6 myńǵa kóbeıdi. Búgingi tańda bul salada 45 597 sýbekt jumys isteıdi, onda 135 myń adam eńbek etedi.
2024 jyly Almaty oblysynda Energo University negizinde Qazaqstandaǵy alǵashqy Kreatıvti ındýstrıalar parki jáne Astanada Bıbigúl Tólegenova atyndaǵy alǵashqy kreatıvti mektep ashyldy.
Zıatkerlik jáne shyǵarmashylyq resýrstardy qoldaý men olardy komersıalandyrý ulttyq strategıanyń ajyramas bóligine aınaldy. Bolashaqta kreatıvti ındýstrıa ekonomıkalyq damýdyń negizgi qozǵaýshy kúshine aınalýy múmkin. Bul sala jańa jumys oryndarynyń ashylýyna, ınovasıalardyń damýyna, mádenı áralýandyqqa, áleýmettik ınklúzıaǵa jáne turaqty damýǵa yqpal etedi.
Qazaqstandyq kreatorlardyń jetistigi el ımıjine oń áserin tıgizedi. Bul saladaǵy tanymal esimder memlekettiń jahandyq deńgeıde tanylýyna yqpal etedi. Mysaly, Dımash Qudaıbergen, Imanbek Zeıkenov (DJ Imanbek), rejıserler Tımýr Bekmambetov, Aısultan Seıitov, Ádilhan Erjanov, sýretshiler Qanat Nurtazın, Eskendir Ótepbaev, Sáýle Súleımenova syndy esimderdi ataýǵa bolady. Olar – álemdik deńgeıde óz ónerimen tanymal bolǵan qazaqstandyq kreatıvti ındýstrıanyń jarqyn ókilderi.