Qazir densaýlyq saqtaý mınıstrligi marqumdardyń aǵzalaryn alýǵa ruqsat suraý tártibin ózgertýdi usynyp otyr. Bul jóninde 31 arnanyń «Informbúro» jańalyqtar qyzmeti habarlaıdy.
Naqtyraq aıtsaq, ruqsat suraý túsinigin joıyp, «únsiz qalǵany – keliskeni» uǵymyn engizbek. Demek, budan bylaı hál ústinde jatqan azamattyń elektrondyq úkimet portalynda dene múshelerin paıdalanýǵa qatysty pikiri bolmasa, organy resıpıentke aýystyrylady.
Qazaqstanda qaıtys bolǵandardyń organdaryn paıdalanýǵa ruqsat alý tártibi ózgertilgeli jatyr. Iaǵnı, endi kózi tirisinde qandaı da bir dene múshesin berýden bas tartpaǵan adamnyń bári donor sanatynda bolady. Máselen, buǵan deıin naýqasqa «mı ólimi» dıagnozy qoıylsa, dárigerler «Egov» portalynan marqumnyń donorlyqqa qatysty pikirin izdeıtin. Sebebi, kámelet jasyna tolǵan ár azamat portalda kelisetinine, ne kelispeıtinine qatysty aqparat qaldyratyn. Eger, bolmasa aq halattylar týystarymen kelissóz júrgizýge kirisedi.
Biraq, kóp jaǵdaıda syrqattyń jaqyndary týystarynyń organyn berýge qarsy shyǵady. Alaıda, bul durys tájirıbe emes deıdi mamandar. Óıtkeni, donor bola ma, joq pa, ol – ár adamnyń jeke tańdaýy. Túzetýlerdiń negizgi sebebi de sol. Demek, «Egovta» pikiri bolmasa, avtomatty túrde donor atanady. Al almatylyqtar adam pikirin kózi tirisinde suraý kerek dep otyr.
«Eshqandaı týysqandarymen sóılesý bolmaý kerek negizi. Ondaı tártip eshqaıda osy álemde tártip joq. Ólim jaǵdaıynda donor bolǵysy kele me, joq pa eken sondaı aqparatty qaldyrý kerek. Eger, ondaı aqparat bolmasa, onda kelisti degen bolady, sheshim qabyldanady», – deıdi respýblıkalyq transplantasıany úılestirý ortalyǵynyń dırektory Sáýle Shaısultanova.
Al, ótinishti rásimdeý tipti ońaı. Bar bolǵany, elektrondyq úkimet portalyna kirip, tańdaý jasaısyz. Iaǵnı, aldymen «Dansaýlyq saqtaý» bólimine, keıin oń jaq buryshtaǵy «Transplantattaý maqsatynda aǵzalardyń jáne tinderdiń qaıtys bolǵannan keıingi donorlyǵynan tiri kezinde bas tartý nemese kelisim alýdy tirkeý» bólimine ótesiz. Sosyn, «onlaın suraý» batyrmasyn basyp, eki nusqanyń birin tańdaısyz. Pikirińizdi, elektrondyq sıfrlyq qoltańbamen bekitesiz.
Mamandar bir donor 4 adamnan 7 adamǵa deıin qutqara alady dep otyr. Al, sońǵy on jyl ishinde 110 adam máıittik donor bolýǵa kelisim bergen eken. Iaǵnı, 450 organ aýystyrylǵan. Bul 450 kisi ekinshi múmkindik aldy degen sóz. Ári, ár organnyń konservasıalaýdan keıingi jaramdylyq merzimi bolady, deıdi mamandar. Iaǵnı, búırek – 24 saǵat, baýyr – 12, júrek jáne ókpe 6 saǵatqa shydaıdy eken.
Aıta keteıik, Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasy da trasplantasıa jasaý, ıaǵnı bir adamnyń keıbir aǵzalaryn ekinshi bir adamǵa aýystyrýǵa ruqsat etiledi dep pikir bildirip otyr.