Tabysty qalanyń mańyzdy qala qurylysy prınsıpteriniń biri qoǵamdyq kólik dálizderiniń syıymdylyǵyna baılanysty aýmaqtardy damytýǵa baǵyttalǵan tranzıttik baǵdarlanǵan damý bolyp tabylady.
Ony júzege asyrý úshin negizgi qoǵamdyq kólik dálizderin (BRT, LRT, metro) uıymdastyrý jáne jaıaý júrginshiler kirý aımaǵynda arnaıy jolaqtar jasaý, sondaı-aq osy dálizderge jaıaý júrginshiler ınfraqurylymy jelisin, velojoldar men velojolaqtardy, velosıpedterdi tartý qajet. jalǵa berý júıeleri jáne elektr skýterleri. Munyń barlyǵy qoǵamdyq kóliktiń qoljetimdiligin qamtamasyz etýge jáne jeke kólikpen júrý qajettiligin aıtarlyqtaı azaıtýǵa múmkindik beredi. Nátıjesinde bul qala deńgeıinde damyǵan kóshe-jol jelisi arqyly bes polıortalyqtyń baılanysyn qamtamasyz etýge jáne birdeı, biraq jaıaý jáne velosıpedpen júrýge kóbirek nazar aýdara otyryp, joǵary jyldamdyqty qoǵamdyq kólikti uıymdastyrýǵa múmkindik beredi. Nátıjesinde bul qala deńgeıinde damyǵan kóshe-jol jelisi arqyly bes polıortalyqtyń baılanysyn qamtamasyz etýge jáne birdeı, biraq jaıaý jáne velosıpedpen júrýge kóbirek nazar aýdara otyryp, joǵary jyldamdyqty qoǵamdyq kólikti uıymdastyrýǵa múmkindik beredi.
Halyqtyń qalyptasqan jáne ósip kele jatqan tyǵyzdyǵyn, sondaı-aq jańa polıortalyqtardyń qalyptasýyn eskere otyryp, burynnan bar jáne bolashaqta turatyn jáne jumys isteıtin shoǵyrlaný oryndaryn biriktirý, sondaı-aq olardyń arasyndaǵy aýmaqtardy belsendirý qajettiligi týyndaıdy.
LRT (joǵary jyldamdyqty tramvaı) negizgi artyqshylyǵy metromen salystyrǵanda óte qysqa qurylys ýaqyty bolyp tabylady jáne búkil qalaǵa masshtabtaǵanda, jolaýshylar aǵynynyń kórsetkishteri metronyń kórsetkishterimen derlik salystyrylady. Sonymen qatar, joǵary jyldamdyqty tramvaı tramvaı salonynyń terezesinen qalany kórýge jáne toqtaý alańyna deıin tómen jáne joǵary kóterilýge ýaqytty joǵaltpaýǵa múmkindik beredi. Almatyda joǵary jyldamdyqty tramvaı dálizderin qurý qajettiligi áldeqashan kútilýde jáne usynylǵan sqemada olar basqalarmen qatar burynnan bar jeliler arqyly ótetin qalanyń edáýir bóligin qamtıdy.
Bul birneshe LRT marshrýttaryn jasaıdy.
Ekologıalyq jaǵdaıdy, sondaı-aq tranzıttik baǵdarlanǵan damý prınsıpin jáne tómen kómirtekti damytýǵa baılanysty halyqaralyq mindettemelerdi eskere otyryp, boılyq jáne kóldeneń baılanystardy, sondaı-aq olardyń arasyndaǵy qıylystardy qalyptastyrý úshin kólik dálizderin qurý jáne proporsıonaldy bólý qajettiligi týyndaıdy. olar. búkil qala boıynsha qoǵamdyq kólikter úshin. Qazirdiń ózinde arnaıy jolaqtardyń kómegimen jaǵdaıdy jaqsartýǵa múmkindik bar, sonyń ishinde. óz jolyn jasaıtyn kóshelerde jáne metro, LRT nemese BRT josparlanǵan kóshelerde. Osylaısha, jolaýshylar aǵyny artyp, avtokólikpen júrý sany azaıady.
Qoǵamdyq kólikterdiń tolyq qoljetimdiligi aıaldamalardyń ornalasýyna jáne olardyń kóshelerdiń eki jaǵyna qosylýyna da nazar aýdarýdy talap etedi. Aǵymdaǵy jaǵdaıdy eskere otyryp, keıbir aýdandarda aıaldamalardy jyljytý, keıbir jerlerde qosymsha aıaldamalar qurý talap etiledi, al bir jerde aıaldamalar jaqyn jerde jaıaý júrginshiler ótkeli nemese qıylysý bolýy kerek.
Kóshelerdi eki núkte arasyndaǵy segmentti paıdalanbaı A núktesinen V núktesine jyljý tásili retinde emes, qalalyq qoǵamdyq keńistik retinde qarastyrǵan jón. Sondyqtan kóshelerdiń negizgi bóligin tespeı turyp, olardyń adamdyq aýqymyn jáne turaqty kólik túrleriniń jyldam qozǵalysy men jaıaý júrginshiler men velosıpedshilerdiń yńǵaıly qozǵalysy úshin múmkindikterin aldyn ala bilý mańyzdy.
Buǵan qol jetkizý úshin jolaqtardyń enin retteıtin normalardyń erejelerin, bólingen jolaqtardy qurý sharttaryn jáne velojoldar men velojoldardyń parametrlerin, sondaı-aq osynyń barlyǵynyń jyldamdyq shegine qatynasyn qaıta qaraý mańyzdy.