Zańsyz óndirip alynǵan
Almatylyq kásipkerler quqyǵy 1,7 mlrd. teńgeden astam somaǵa qorǵaldy.
Bul soma zańsyz óndirip alynǵan aıyppuldardy qaıtarýdy, salyqtyq habarlamanyń kúshin joıý men memlekettik organdardyń zańsyz áreketinen keltirilgen zalaldy óteýdi qamtıdy. Osy máseleniń bári Kásipkerler palatasy janynan turaqty jumys isteıtin Kásipkerler quqyǵyn qorǵaý jónindegi keńestiń alqaly qaraýyna shyǵaryldy. Quqyq qorǵaý organdarynyń zańsyz áreketin joıý – keńes jumysynyń mańyzdy baǵytynyń biri. Týrızm jáne kólik salasynda jumys isteıtin kásipkerlerdiń quqyǵyn qorǵaý da mańyzǵa ıe.
Almatyda týrıserdi tasymaldaýmen aınalysatyn kásipkerler qala joldarynda jyldamdyqty asyrǵany úshin zańsyz ákimshilik aıyppulǵa ilindi. Beınebaqylaý kamerasy eskertý belgisi joq jerde zańbuzýshylyqty tirkedi. 2024 jylǵy sáýirde kúshine engen ishki ister mınıstriniń buıryǵyna engizilgen ózgerister qalalardaǵy avtobýs pen shaǵyn avtobýstardyń jyldamdyǵyn saǵatyna 50 km-ge deıin shektegen bolatyn. Al, Almatydaǵy Ál-Farabı, Saın dańǵyldary, B.Momyshuly men SHAAJ kósheleriniń keıbir ýchaskeleri tárizdi negizgi magıstraldarda avtokóliktiń barlyq túrine saǵatyna 80 km jalpy jyldamdyq tártibi ornatyldy.
Aıyppul týraly habarlama júrgizýshiler arasynda dúrbeleń týǵyzyp, Almatynyń týrısik salasynyń damýyna qaýip tóndirdi. Týrıserdiń transferin qamtamasyz etýde qyzmet kórsetip jatqan kásipkerlerdiń birine 3-4 kún ishinde 900 myń teńgeden astam somaǵa aıyppul týraly habarlama túsken. Kásipkerlerdiń ótinishimen Almaty qalasynyń prokýratýrasy polısıa organdarynyń joldardaǵy beınebaqylaý jónindegi áreketine narazylyq bildirip, 7 000 kásipkerge 516 mln.teńgeden astam aqshany qaıtarýǵa múmkindik berdi. Bul jaǵdaı jol qozǵalysy erejesin retteıtin zańnamadaǵy sátsiz ózgeris – kásipkerlerdiń jumysyn qıyndatýy múmkin ekeniniń aıqyn mysaly.
Zańnamalyq shekteý kedergi keltirgen
Kásipker B. Kaýmenovtyń dúkender jelisinde arandatý elementi bar baqylaý satyp alýyn ótkizgennen keıin, qyzmettik mindetin buzǵan 12 polısıa qyzmetkeri anyqtalyp, jazalandy. Sonymen qatar, materıaldardy zańsyz rásimdegen polıseılerge qatysty sotqa deıingi tergeý bastaldy.
Keńes qaraǵan mańyzdy máseleniń biri – kolejderde bıznes-ınkýbatorlar qurý jáne jastardy ekonomıkanyń naqty sektorynda oqytý jobasy. «Jas maman» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda satyp alynǵan zamanaýı jabdyqtar ornatylǵanymen, Almaty kolejderi ony tolyq kólemde paıdalana almaıdy. Óıtkeni, zańnamalyq shekteý oqý oryndary bazasynda bıznes-ıdeıalardy iske asyrýǵa kedergi keltiredi. Keńes bıznes-ombýdsmenge kolejderdiń kásipkerlik qyzmetin qoldaý úshin zańnamaǵa ózgerister engizýdi surap tıisti hat joldady.
«Másele sáýlet, dızaın jáne ınjenerıa kolejiniń alańynda ótken kóshpeli otyrysta qaraldy. Onyń máni: praktıkalyq sabaqta metal men aǵashtan jasalǵan buıymdar jasaı otyryp, oqý orny ony sata almaıdy. Zańnamadaǵy bul áreket – kásipkerlik qyzmet. Biz bul máselede kolejder óndirgen ónimderin sata alatyndaı, al oqýshylar osylaısha óndirýshi tájirıbesimen birge, bolashaq bıznesmen daǵdysyn qalyptastyrýǵa, naryq konúktýrasyn zertteýin úırenýge múmkindik alatyndaı zańnamany ózgertýge bastamashylyq jasadyq», – dep túsindirdi keńes tóraǵasy Baqytbek Begalıev.
Den qoıý aktisi shyǵaryldy
QR Syrtqy ister mınıstrligimen ınvestısıalyq kelisimshart jasasqan «TEPLOSTIL» kompanıasynda da qıyndyq týyndady. Kompanıa jylý panelin shyǵaratyn zaýyt salǵan. Alaıda, ýákiletti organ mindettemesin oryndamaǵandyqtan, kelisimshartta kórsetilgendeı, ýáde etilgen jerdi ala almady. Kásipkerlerdiń quqyǵyn qorǵaý jónindegi keńes jaǵdaıǵa aralasyp, Almaty qalasynyń prokýratýrasy prokýrorlyq den qoıý aktisin shyǵardy, bul áreket máseleni sheshýge yqpal etti.
Almatyda ınternet sapasy jaıly másele kóterildi. Internettiń nashar sapasy onlaın-servısti paıdalanatyn 6 000-nan astam kásipkerdiń jumysyna kedergi týyndatty. Jaǵdaıdy taldap, prokýratýranyń aralasýynan keıin ınternet jyldamdyǵy normatıvke sáıkes keltirildi.
Memlekettik kirister departamenti jeke balabaqshalarǵa bergen zańsyz habarlamalar taǵy bir ózekti másele boldy. Turǵyn úılerde jumys isteıtin balabaqshalar 700.00 nysany boıynsha salyq eseptiligin tapsyrýǵa mindetti emes. Bul memlekettik kirister komıtetiniń resmı túsindirmesimen rastalady. Alaıda, kásipkerlerge bul deklarasıany ótkizý qajettigi týraly habarlama kelip túsken. «Atameken» palatasy men prokýratýranyń aralasýynyń arqasynda barlyq zańsyz habarlama joıylyp, 400 mln. teńgege 727 kásipkerdiń quqyǵy qorǵaldy.
Shaǵyn kásipkerge qoldaý qajet
Ekonomıkalyq qıyndyq aıasynda memlekettik tapsyryspen jumys isteıtin kásipkerler de biraz ábigerge tústi. Máselen, Almaty qalasynda jan basyna shaqqandaǵy qarjylandyrý baǵdarlamasyn jetkizýshiler — «Gımnastıka dlá zdorová» JK – 819 mln teńge kólemindegi qoldaýǵa aqyry qol jetkizdi. Bul sheshim 1 038 kásipkerdi qoldaýǵa múmkindik berdi.
Byltyr Almaty qalasy ÓKP Kásipkerlerdiń quqyǵyn qorǵaý jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl jónindegi keńesi jergilikti bıznestiń múddesin qorǵaýǵa baǵyttalǵan orasan zor jumys atqardy. Bir jylda keńestiń 12 otyrysy ótkizildi, onyń ekeýi – kóshpeli otyrys. Keńes músheleri 22 ózekti máseleni qarady, onyń 15-i ońtaıly sheshildi. Aǵymdaǵy jyldyń basynan bastap Keńestiń qaraýyna mobıldi aýdarymdardy shekteýge qatysty máselemen mıkro jáne shaǵyn bıznes ókilderiniń jappaı ótinishi shyǵaryldy. Bul máseleni Úkimet áli bekitken joq, alaıda Keńes ony baqylaýynda ustap otyr.
«Palataǵa «úı mańyndaǵy» dúkenderdiń ıeleri júgindi. Olar mobıldi aýdarymdarmen jasalatyn tólemderge shekteý qoıylatynyna alańdaıdy. Bul máseleni biz nazarǵa aldyq, biraq Parlamentte áli de talqylaý júrip jatqandyqtan, biz osy tarapta kásipkerlerdiń quqyǵyna qysym jasalmaýyn qadaǵalaımyz», – dep túsindirdi keńes múshesi, «Atameken» ÓKP zań qyzmetiniń basshysy Erkebulan Beıimbet.
Veterınarlyq klınıkalar qorǵalady
Sondaı-aq keńeske «AlProVet» JSHS dırektory Konstantın Ýtekov júgindi. Zańǵa engizilgen erejemen kásipker únemi qoldanyp júrgen dári-dármek esirtki kategorıasyna jatqyzylǵan. Endi bul kúndelikti jumysynda qol jetimsiz quralǵa aınalyp otyr. Jarty jyl boıy jumysyn tolyqqandy atqara almaǵan veterınarlyq klınıka qujattardy sáıkestirýmen aınalysqan.
Almatydaǵy shaǵyn veterınarlyq klınıkalar ota jasaǵanda anestezıa úshin ketamın jáne tramadol preparattaryna qol jetkize almaı qalypty. Zań boıynsha preparattar esirtki jáne psıhotroptyq zattarǵa jatqyzylyp, lısenzıa alý talap etilgen. Belgilengen erejege sáıkes, mundaı preparattardy lısenzıalaý tek orta jáne iri bıznestiń zańdy tulǵalaryna ǵana qoljetimdi. Alaıda, veterınarlyq klınıkanyń kóbi shaǵyn bıznes kategorıasynda. Demek, talap olardyń múmkindigin shekteıdi. Bul veterınarlyq qyzmettiń qymbattaýyna, anestezıanyń tıimdiligi tómen ádisin qoldanýǵa aparady.
Bul janýarlardyń densaýlyǵyna qaýip tóndirýde. Kásipkerlerdiń pikirinshe, bul shekteý kóptegen veterınarlyq klınıkany jumysyn toqtatýǵa májbúr etýde. Demek, veterınarlyq klınıka qyzmetkerleri jumyssyz qalýy da múmkin. Osyǵan baılanysty veterınarıa salasyndaǵy shaǵyn kásiporyndarǵa lısenzıalaýdy jeńildetý jolynda zańnamaǵa ózgerister engizýdi usynady. Keńes músheleri jaǵdaıdy egjeı-tegjeıli zerdelep, bıznes-ombýdsmenge usynystar jiberýge nıetti.
Keńestiń bıylǵa bekitilgen jumys jospary aýqymdy. Sonymen qatar, jospardan tys kásipkerlerden túsetin shaǵymdy uzaqqa qaldyrmaı sheshý kózdelip otyr. Bul da bolsa palata jumysyna degen senim artýdyń belgisi.