21-22 qazan Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq opera jáne balet teatry Sydyq Muhamedjanovtyń "Jumbaq qyz" epıkalyq operasynyń premerasyn usynady.
Alǵash ret, 1971 jyly Abaı atyndaǵy QazUOBT sahnasynda shymyldyǵyn ashqan qazaq mýzykasynyń mádenıet tarıhynda óshpes iz qaldyrǵan atalmysh spektákl, qazirgi tańda jańa baǵytta jańǵyrýda, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Alǵashqy qoıýshy-rejısseri teatrymyzdyń negizin qalaýshylardyń biri Qurmanbek Jandarbekov, al qoıýshy-sýretshisi Gúlfaırýs Ismaılova boldy.
Basty partıalardy opera óneriniń ańyzdaryna aınalǵan Rahıma Jubaturova, Shora Úmbetalıev, Narıman Qarajigitovter somdaǵan edi.
Teatrdyń negizgi maqsattarynyń biri - elimizdiń tól mýzykasyn saqtaý bolǵandyqtan, 2023 jyly 90-shy mereıtoılyq maýsymyndaǵy alǵashqy premeralyq qoıylymdy Sydyq Muhamedjanovtyń «Jumbaq qyz» operasymen bastaǵandy jón kórdik. Qoıýshy - rejıseri Asqat Maemırovtyń, dırıjeri Nurjan Baıbýsınovtyń, sýretshi Esengeldi Tuıaqovtyń birlesken jumysy zamanaýı jańa baǵytta erekshe kórinis tapty. Qarqyndy rejıserlik sheshimmen, kóz tartar sulýlyqqa toly bıimen, tańdaı qaqtyrar sahnalyq saıysymen qatar órilgen bul týyndy kópshiliktiń kóńilinen oryn alary sózsiz. Operanyń orkestrlik partıtýrasynda da tolyqtyrýlar engizildi.
Qazaq tarıhy men mádenıetiniń, áni men jyrynyń úlken syrly sulýlyqtary men quıqaly qyrtystary, el ıesi, jer kıesimen astasyp jatyr.
Búkil qazaq úshin ortaq kıe qonǵan, qasıet ornaǵan jerdiń biri Býrabaıdyń ortasynda ornalasqan, qalmaqtyń tutqyn qyzynyń jumbaǵy aıtylǵan quztas Jumbaqtas jaıly ańyzdardy Sáken Seıfýlınniń «Kókshetaý» poemasynda ánin shyrqaǵan «Jumbaqtas» jartasynyń tarıhy tereń.
«Kókshetaý» poemasy qazaq ádebıetiniń negizin qalaýshylarynyń biri Sydyq Muhamedjanovtyń «Jumbaq qyz» operasynyń lıbrettosyna negiz bolyp, HVİİİ ǵasyrdyń ortasynda qazaq jerinde ańyzǵa aınalǵan tarıhı oqıǵalar týraly baıandaıdy.
Lıbretto jazý barysynda Sydyq Muhamedjanov pen belgili jazýshy, aqyn ári dramatýrg Sofy Smataev qalmaqtyń tekti sulýy Názik pen qazaq batyry Adaqtyń jan túrshigerlik, qurbandyq mahabbaty týraly lırıkaly-epıkalyq ańyzdyń ádemi álemine jetelep engizýge tyrysty.
«Jumbaq qyz» operasy qazaq halqynyń dástúrli án óneriniń bastaýynan shyqqan tartymdy áýenderge toly qoıylym. Sáken Seıfýlınniń «Taý ishinde» degen áni de shyǵarmanyń mazmunyn asha túskendeı.
Abylaı hannyń mýzykalyq-sahnalyq beınesin jasaý kezinde lıbrettıster tarıhı derekterge súıene otyryp, qazaq jeriniń birligi men tutastyǵyn, Otannyń egemendigi men kúshin saqtaýǵa umtylǵan saıasatkerdiń danalyǵyn kúsheıtedi.
Sújet avtorlarynyń Otandy qorǵaý ıdeıasyn kúsheıtýge degen umtylysy Sáken Seıfýllınniń beınesin engizýge múmkindik berdi. Sondaı-aq, operada búkil halyq danalyǵy men qaıǵy-qasiretin óziniń boıyna sińdirgen ananyń beınesi, jaý shapqynshylyǵynan keıin qıraǵan qazaq aýyldarynyń kórinisteri men qolǵa túsken tutqyndardyń sýretteri aıqyn kórsetilgen.
Qazaq KSR men KSRO Halyq ártisi, kompozıtor Sydyq Muhamedjanovtyń shyǵarmashylyǵy qazaq mýzykasynyń damý tarıhynda onyń ishinde mýzykalyq ónerdiń ár túrli janrlaryn qamtýda erekshe oryn alady.
Tabıǵatynan áýezdi ánge daryny bar sýretshi Muhamedjanov-operalardyń, oratorıalardyń, sımfonıalardyń, súıtalardyń, júzden astam ánder men romanstardyń, dramalyq spektáklder men kınofılmderde, halyqtyń shynaıy moıyndaýyna ıe bolǵan mýzykanyń avtory. «Jumbaq qyz» operasy - kompozıtordyń osy janrdaǵy ekinshi týyndysy.
Qaıta jańǵyrǵan týyndy Almatynyń mádenı ómirindegi erekshe oqıǵa bolyp, elimizdiń eńseli teatrynyń baı repertýaryn kórkeıtedi.