Almaty-akshamy.kz saıtynyń búgingi jańalyqtaryna sholý – kún kerýeni
Taǵy da qymbatshylyq...
Elimizde temirjol tarıfteri kóteriledi. Qyzmetter men bılet baǵasyna qosylatyn qun Qazaqstan Temir jolynyń 2 trıllıon 500 mıllıard teńge kólemindegi syrtqy jáne ishki qaryzyn qaıtarýǵa jumsalady.
Stýdentter de páter ala alady
Otbasy bank osy jyldyń 1 naýryzynda «Otaý» jańa turǵyn úı baǵdarlamasy bastalatynyn málimdedi. 30 sáýirge deıin (qosa alǵanda) kópshilik «Baspana market» (otbasybank.kz) portalynda baǵdarlamaǵa qatysý týraly ótinish joldaı alady. Ótinishti kez kelgen ýaqytta berýge bolady.
«Otaý» baǵdarlamasyna kimder qatysa alady?
- Otbasy bank salymshylary («Báıterek» holdıńiniń enshiles uıymy), onyń ishinde turǵyn úı kezeginde turǵan azamattar qatysa alady;
- Úmitkerdiń jınaq shoty eń kemi 18 aılyq bolýy kerek;
- Ótinim berý sátinde depozıttegi jınaq somasy 1 mln teńgeden kem bolmaýǵa tıis;
- Qatysýshy jasy 18-den 63 jasqa deıin (qosa alǵanda);
- Baǵdarlamaǵa qatysýshyda jáne onyń otbasy múshelerinde sońǵy 5 jyl ishinde jyljymaıtyn múlik bolmaýy kerek;
- Almaty jáne Astana qalalarynan turǵyn úı alatyn jaǵdaıda atalǵan qalalarda turaqty tirkeý bolýy qajet.
Kitap oqymaıtyn Qazaqstan
Árbir 4-shi qazaqstandyq (26,5%) sońǵy bir jylda keminde 1 kitap oqyǵanyn aıtqan, qalǵandary oqymaıdy, óıtkeni oqýǵa ýaqyttary joq (52%) nemese múlde oqýdy unatpaıdy (21,4%).
Bul derekti Qoǵamdyq saıasat ınstıtýty 2023 jyldyń qarasha aıynyń sońy – jeltoqsan aıynyń ortasynda júrgizipti. Saýalnamaǵa 18 jastan asqan 8 000 qazaqstandyq qatysqan.
Zertteýshilerdiń pikirinshe, oqý belsendiliginiń tómen bolýynyń taǵy bir sebebi – kitaptar men kitapshalardyń jalpy jáne ortasha taralymynyń tómendeýi. Shyqqan kitaptardyń 80 paıyzdan astamy oqýlyqtar men oqý-ádistemelik quraldar. Sonymen qatar, saýda núktelerindegi kitap ónimderi qunynyń qymbattyǵy áser etedi.
Ózimizdiń taýyqtyń jumyrtqasyn jeımiz
Sebebi Qazaqstan jumyrtqa ımportyna shekteý qoıady. Elimizge taýyq jumyrtqasyn kólikpen tasymaldaýǵa jarty jylǵa tyıym salynbaq. Mınıstrliktiń habarlaýynsha, bul otandyq sharýalardy qoldaý úshin jasalyp otyr. Onyń ústine qazir bizde 56 mıllıonnan astam qus bar. Aldyńǵy jyldarmen salystyrǵanda 15 paıyzdaı kóbeıgen. Al byltyr óndirilgen jumyrtqa sany 5 mıllıardqa taıaý. Bul ishki naryqty qamtýǵa jetkilikti deıdi mamandar. Tyıym birinshi mamyrdan bastap áreket etpek.
Jeti atasyn tanymaıtyn qazaqtar
Arheologtarmen birlese otyryp, genetıkter kóne súıekterdiń DNQ aıyryp ártúrli zamanǵy, olardyń genetıkalyq varıanttaryn anyqtap, solarmen salystyryp, aqparat berýge bolatynyn anyqtaǵan.
«Bizge tapsyrǵan adamdardyń tolyq Ú-hromosomalaryn salystyra kelip, keıbir adamdardyń kóne Irandaǵy varıanttarmen uqsastyǵyn kórsetti», deıdi Adam genetıkasy zerthanasynyń meńgerýshisi Maqsat Jabaǵın.
«Iran, Aýǵanstan, Pákistandaǵy qandastarymyzǵa qaraıtyn bolsaq, olarda qujat joq. Iaǵnı qazaq ekenin dáleldeı almaıdy. Biraq muny tekserý qajet. Sebebi Aýǵanstanda turýdy eshkim qalaı qoımas. Al elge kelý ońaı bolsa, bári qazaqpyz dep te shyǵa alady», - deıdi tarıhshy Jaqsylyq Sábıtov.
«100% DNQ arqyly rýdy aıtýǵa bolmaıdy. Biraq onyń rýlarmen týystyǵyn aıtýǵa bolady. Ortaq atasynyń kim bolǵanyn jáne qashan ómir súrgenin anyqtaýǵa bolady. Qazir ómir súrip jatqan basqa halyqtarmen salystyra kelip, paıyzdyq mólsherde óńirlerdi kórsete alady. 80%, mysaly, ortalyqazıalyq, 10% shyǵysazıalyq, 10%, mysalǵa, eýropalyqtarmen kezinde buryn ortaq ata-babalaryńyzdan qalǵan genetıkalyq varıanttar bar ekenin kórsetedi», - deıdi Adam genetıkasy zerthanasynyń meńgerýshisi Maqsat Jabaǵın.
Qazaqstan bitimgerleri Golan jotalaryna barmaq
Olarǵa aı saıynǵy jalaqysy úsh ese tólenetin bolady. Qorǵanys mınıstrligi Qazaqstan bitimgerleriniń Golan jotalaryna attanýǵa daıyndalyp jatqanyn aıtty.
Mısıany oryndaý úshin qazaqstandyq áskerı qyzmetshiler BUU-nyń talaptary men standarttaryna sáıkes, muqıat irikteýden jáne daıarlyqtan ótti. Keshendi alty aılyq daıyndyq Qorǵanys mınıstrliginiń Bitimgerlik operasıalar ortalyǵynda uıymdastyryldy. Áskerı qyzmetshilerdi oqytýǵa bitimgerlik operasıalar, mınadan tazartý jáne áskerı medısına ortalyqtarynyń nusqaýshylar quramy qatysty. Áskerı qyzmetshiler aǵylshyn tilin, kúsh qoldaný erejelerin, halyqaralyq jáne gýmanıtarlyq quqyq normalaryn oqydy.
112 myń dollarlyq kólik
Qytaılyqtar shyǵarǵan jańa kólik úlgisi ET9 sedany qar men muzdy ózdiginen «silkip tastaýǵa» qabiletti. Bul qyzyqty nusqa dirildeıtin shası fýnksıasynyń arqasynda múmkin boldy. Onyń kómegimen avtomobıl bir jaǵynan terbelmeli qozǵalystar jasaıdy. Óz ózin silkilegen kezde kólik ústindegi qar men muz túsip qalady. Elektromobıl bes mınýttan aspaıtyn ýaqytta zarádtalatyn jeńil elektr qozǵaltqyshtarymen jabdyqtalǵan, kóliktiń qýat qory 255 shaqyrymǵa jetedi.
Eks-depýtattan qysym kórgen tilshiler úndeý jasady
Dalanews/DALA INSIDE redaksıasynyń jýrnalıseri Astana qalasy máslıhatynyń eks-depýtaty, «G-Park» qurylys kompanıasy jáne onyń basshysy Ǵabıt Satmaǵambetov tarapynan qysym kórip, úndeý jasady.
Dalanews jáne DALA INSIDE redaksıalarynyń táýelsiz jýrnalıseri «G-Park» qurylys kompanıasy jáne onyń basshysy Ǵabıt Satmaǵambetov týraly materıaldar jarıalanǵannan keıin qysymǵa tap bolǵanyn habarlaı otyryp, QR Bas prokýrory B.Asylovtan, QR Mádenıet jáne aqparat mınıstri A.Balaevadan, İİM mınıstri E.Sádenovten, «Ádil Sóz» Halyqaralyq sóz bostandyǵyn qorǵaý Qorynan, Qazaqstan jýrnalıser Odaǵynan, Qazaqstan Transparensı qorynan, Internews-ten, barlyq aqparat quraldary men jýrnalıserden qoldaý surady.
İİM DALA INSIDE ústinen qozǵalǵan isti toqtatty
Almaty-akshamy.kz DALA INSIDE jýrnalıseriniń úndeý jasaǵanyn habarlaǵannan keıin İshki ister mınıstrligi ádil tergeý júrgizip, DALA INSIDE ústinen qozǵalǵan isti qylmys quramy bolmaǵandyqtan toqtatty. QR Mádenıet jáne aqparat mınıstri Aıda Balaeva isti jeke baqylaýynda ustap otyrdy.
Dalanews/DALA INSIDE redaksıalarynyń ujymy isti obektıvti qarastyrǵan İshki ister mınıstrligi men salalyq qoldaý bildirgen Mádenıet jáne aqparat mınıstrligine alǵys bildirdi.
20 aqpan – kásibı ishkishter kúni
Shyn máninde, bul kún ony alkogóldik ishimdiktermen atap ótýge shaqyrý emes. Bul – osy problemany, ıaǵnı ishimdikke salynýdan arylǵan, osyndaı qıyndyqty jeńgen adamdardyń kúni degen durys bolar.
Bir qýantatyny, barlyq adamdar bul zıandy táýeldilikke beıim emes. Kópshiligi belgili bir sebeppen nemese sebepsiz ishedi. Biraq birjola basymen araqqa den qoıyp ketpeıtinder de bar. DDSU statısıkasy boıynsha, jer halqynyń shamamen 2% - y alkogólge táýeldi jáne jyl saıyn shamamen 3,3 mıllıon adam táýeldiliktiń saldarynan qaıtys bolady.
«Ýaqyty kelgende, sizderge jol beremiz...»
Prezıdenttik jastar kadr rezerviniń forýmyna qatysqan Qasym-Jomart Toqaev osylaı dedi.
Prezıdent qaıda júrse de, únemi elimizdiń jas urpaǵy jóninde aıtatynyn eske saldy.
«Men sizderge zor senim artamyn. Ekonomıkada, memlekettik qyzmette nemese basqa sektorda jumys istep júrgen jastarymyzǵa qoldaý bildirý úshin qoldan kelgenniń bárin jasaımyn. Sizder ómirdiń bazaryna endi kelgen, al biz qaıtyp bara jatqan adamdarmyz. Bul – qalypty dúnıe. Ýaqyty kelgende, sizderge jol beremiz. Biz zeınetke shyǵamyz, ornymyzǵa sizderdeı jalyndy jastar keledi. Biraq sizder týǵan elge, Otanǵa qyzmet etýge daıyn bolýlaryńyz qajet. Óıtkeni kúrdeli zamanǵa tap kelip turmyz. Kóptegen qıyndyqtardy bastan ótkerip jatyrmyz», – dedi Qasym-Jomart Toqaev.