Bıyl 29 tamyzda dúnıe júzindegi eń iri ıadrolyq synaq alańdarynyń biri – Semeı polıgonynyń jabylǵanyna 30 jyl tolady.
Osyǵan baılanysty Qazaqstan Jýrnalıser Odaǵynyń ǵımaratynda «Jer-Anaǵa taǵzym et!» atty baspasóz konferensıasy ótti.
Bul aıtýly kúndi aıtqanda, ıadrolyq jarylysqa qarsy halyqaralyq qozǵalys - qoǵamdyq-saıası uıym – «Nevada-Semeı» qozǵalysy qatar atalady. Halyqaralyq qozǵalystyń bastaýynda aty álemge áıgili aqyn, Qazaqstannyń halyq jazýshysy, uıym jetekshisi Oljas Súleımenovtiń turǵany málim. Jıynǵa Oljas Omarulynyń ózi qatysyp, antıadrolyq qozǵalysynyń qurylý sebebin, polıgondaǵy synaqtardy toqtatý úshin uıymnyń músheleri ótkizgen túrli sharalar týraly aıtyp berdi.
Semeı aımaǵyna ǵana emes, búkil qazaq dalasyna alapat qasiret alyp kelgen synaq aımaǵynda 1949-1989 jyldary 470-teı ıadrolyq jarylys jasalyp, onyń 90-y áýede, 26-sy jer astynda júrgizilgen. Semeı polıgonynyń jabylǵanyna 30 jyl ótse de, onyń zardaby tolyq joıylǵan joq.
Oljas SÚLEIMENOV, «Nevada-Semeı» qozǵalysynyń jetekshisi, aqyn, Qazaqstannyń halyq jazýshysy:
Álem boıynsha ıadrolyq qarýdan bas tartqan tuńǵysh memleket – Qazaqstan. 1989 jyly aqpan aıynda Semeı polıgonyn jabý týraly «Nevada-Semeı» qozǵalysynyń alǵashqy mıtıńi ótti. Qazaqstandaǵy ıadrolyq polıgondy jabý úshin alańǵa myńdaǵan adam jınaldy. Synaq polıgonynyń qaýip-qateri týraly jazýshylar, buqaralyq aqparat quraldary ashyq aqparat bere bastady. Dál osy kúni «Nevada-Semeı» ıadrolyq synaqqa qarsy qozǵalysy quryldy. Bul halyqaralyq sheshim edi. Keńes Odaǵy ómir súrgen kezdiń ózinde «Nevada-Semeı» týraly habarlar búkil álemdi dúr silkindirdi. Polıgonǵa jaqyn oblystardan kelgen eki mıllıonnan astam qazaqstandyqtar «Polıgon joıylsyn!» Úndeýine qol qoıdy. Osylaısha biz ıadrolyq jarylysty birge toqtattyq. Sońǵy jarylys 1989 jyldyń 19 qazanynda boldy. Bul kez qozǵalys qurylǵanyna jarty jyl ýaqyt ótken edi. 1989 jyly 20 qarashada Keńester Odaǵynyń Joǵarǵy Keńesi Semeı polıgonyn jabý týraly qaýly qabyldady. 1991 jyly Qazaq Respýblıkasynyń Úkimeti Semeı polıgonyn jabý týraly sheshim qabyldady.
Jıyn barysynda osy taqyryp boıynsha eleýli eńbek sińirgen BAQ ókilderi estelik medaldarmen marapattaldy. Baspasóz konferensıasynan keıin «Alatay aqparat» JSHS bastaǵan «Aǵashtardy aıalaıyq!» chelendjin ary qaraı jalǵastyrý maqsatynda Qazaqstan Jýrnalıser Odaǵy basqarmasynyń tóraǵasy Seıitqazy Mataev chellendjdi Oljas Súleımenovke tabystady. Oljas Omaruly ǵımarat aldyndaǵy aǵashtarǵa sý quıdy.