90 jylǵa jýyq tarıhy bar, qazaq biliminiń qara shańyraǵy ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń Basqarma tóraǵasy – rektory Janseıit Túımebaev buqaralyq aqparat quraldarynyń ókilderimen kezdesti.
Aldymen ýnıversıtet basshysy álemdik bilim keńistigine qadam basqan oqý ordasynyń bolashaqtaǵy kelbeti men jańarǵan beınesi aıshyqtalǵan josparlarmen janjaqty tanystyryp shyqty. Osydan soń buqaralyq aqparat quraldarynyń ókilderi kúrdeli jóndeý jumystary júrgizilgen ýnıversıtettiń dárisqanalaryn aralap, jańarǵan dálizdermen júrip ótti. Osy oqý ordasynyń bir kezdegi túlekteri de jastyq shaqtarymen qaıta qaýyshyp, jańarǵan keshenniń kelbetin qyzyǵa tamashalady. Elimizdegi baıyrǵy oqý ordasyna basshylyqqa kelgenine nebári 6 aı bolǵanymen, qyrýar jumystyń betin qaıtaryp, qurylystyń qyzyp jatqany týraly áńgimelegen rektor endi sol jumystardyń qalaı júzege asyp otyrǵanyn kózben kórý úshin qalashyqty betke aldy.
Taý etegindegi jastar qalashyǵynda qaınaǵan qyzý qurylys júrip jatyr. Mundaǵy 14 jataqhanaǵa aǵymdaǵy jóndeý jumysy júrgizilgen. Bolashaqta zamanaýı, stýdentterdiń jaıly ómirine tolyq jaǵdaı jasalǵan jataqhanalar boı kóteretin bolady. Ýnıversıtettiń 15 myńǵa jýyq stýdentine áli de jataqhanadan oryn tapshy. Bul jumystardyń barlyǵy qarjy men ýaqytqa táýeldi. Sondyqtan kampýsty damytýdyń 2025 jylǵa deıingi jumys jospary jasalyp, dál qazir Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń Qarjy ortalyǵymen birlese jataqhanalar salýǵa ınvestorlar tartý boıynsha jumystar qyzý qolǵa alynyp jatyr. Kúrdeli jóndeý jumysynan soń bul jataqhanalardyń barlyǵy zamanaýı túrge enip, stýdentterge barlyq jaǵdaı jasalatyn bolady.
Sonymen, aqparat quraldarynyń ókilderi jastar qalashyǵyndaǵy kúrdeli jóndeý qurylysy júrip jatqan №7 jataqhanaǵa aıaldady. Paıdalanýǵa berilgenine 30 jylǵa jýyqtaǵan ǵımarattyń tym tozyp ketkeni kórinip-aq tur. Injenerlik jelileri men komýnıkasıasy ábden eskirgen.
QazUÝ rektory Janseıit Qanseıituly qalashaqty tanystyra júrip, oqý ornynyń damý baǵdarlamasy, kampýsty jańǵyrtý jospary men atqarylyp jatqan jumystar týraly naqty mysaldarmen baıandady. BAQ ókilderi Stýdentter qalashyǵynda jaqynda ǵana ashylǵan tenıs kortyn aralap, onyń jumysymen de tanysty. Ýnıversıtet basshysy qalashyq tórindegi Elbasy saıabaǵynda myńǵa jýyq jemis kóshetteriniń otyrǵyzylǵanyn aıtyp, onyń sebebin atap ótti.
– Qalashyq óte ádemi jerge ornalasqan. Jemis aǵashtary gúldegen kezde áli-aq «QazUÝ sakýrasyn» tamashalaýǵa keletin bolasyzdar, – dedi.
Qonaqtar qalashyqtaǵy atyna zaty saı «Keremet» stýdentterge qyzmet kórsetý ortalyǵyna bas suǵyp, onyń da jumysymen tanysty. Medısınalyq dıagnostıkalyq ortalyqta álemdik indetke qarsy qarqyndy jumys qyzý júrip jatyr. Tegin ekpe egetin oryn, PTR-test ortalyǵy bar.
Osydan soń BAQ ókilderi bir kezde Elbasy alǵashqy qadasyn qadaǵan, búginde qalamyzdaǵy eń úlken kitaphanalardyń birine aınalǵan ál-Farabı babamyzdyń atyndaǵy kitap patshalyǵyna keldi. Ýnıversıtet basshysy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń qalyptasqan dástúri, jetistigi men keleshek jospary týraly baıandady.
Elimizdegi baıyrǵy oqý ordasynda búginde 16 fakúltet, 68 kafedra, 8 ǵylymızertteý ınstıtýty jáne 29 ǵylymı ortalyq jumys isteıdi. Búginde ýnıversıtette 26 myńnan astam stýdent bilim alady. Ýnıversıtet túlekterine degen suranys ta joǵary. Olardyń 96 paıyzy jumyspen qamtylady.
Ó.Joldasbekov atyndaǵy Stýdentter saraıy, «Keremet» stýdentterge qyzmet kórsetý ortalyǵy, Ystyqkóldegi sporttyqsaýyqtyrý lageri men 140-qa jýyq ǵylymı jáne oqý-zertteý zerthanasy iske qosylǵany týraly aıta kele, bilim sapasyn jaqsartyp, ǵylymdy damytý jolynda jasalyp jatqan jumystarmen tanystyrdy. Sonymen qatar, ýnıversıtet oqytýshylary men profesor lar quramynyń áleýmettik jaǵdaıy da nazar dan tys qalmaı, jasalyp jatqan qoldaý tý raly sóz boldy.
Ýnıversıtet basshysy óz sózinde áli de oqytýshylardy materıaldyq jaǵynan yn talandyrýǵa erekshe kóńil bólinetinin aıt ty. Máselen, bıyldyń ózinde jalaqy eki ret kóterilip otyr. Alǵashynda aqpan aıynda 20 paıyzǵa ósse, sodan keıin Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń nusqaýyna sáı kes, 1 qyrkúıekte taǵy da kóterildi. Qazir oqytýshylardyń eń tómengi jalaqysy – 285 myń, aǵa oqytýshylar – 312 myń, al qaýym dastyrylǵan profesorǵa – 389 myń, pro fessorǵa 500 myń teńge kóleminde jalaqy belgilendi.
Sonymen qatar, QazUÝ-da 650-den astam bilim berý baǵdarlamalary júzege asyp ja tyr. Buǵan qosa, bıyl eń ózekti ári perspek tıvalyq baǵyttar boıynsha taǵy da 100-den astam jańa oqý baǵdarlamasy iske qosyldy. Olardyń qatarynda nevrologıa, kıberfızı ka, bıologıalyq ınjenerıa, robottyq júıe ler, jaratylystaný men ınjenerlik-tehnı kalyq baǵyttaǵy tabıǵı jáne tehnologıalyq táýekelder bar. Sondaı-aq, áleýmettik-gýma nıtarlyq baǵyttaǵy memlekettik basqarý jáne qoǵamdyq qaýipsizdik, sıfrlyq ekono mıka, kreatıvti ındýstrıalar, medıa-kommý nıkasıa, aqyldy qala ekonomıkasy sıaqty mamandyqtardyń bar ekeni týraly da baıan dady.
Búgingi tańda oqý ordasynyń ınfraqurylymyn modernızasıalaý jumysy óte qarqyndy júrip jatyr. Máselen, bıyl 7 oqý ǵımaratyna aǵymdaǵy jóndeý júrgizilse, 3 oqý ǵımaratyndaǵy kúrdeli jóndeý jumystary aıaqtalýǵa jaqyn. Kampýstyń aýmaǵyn abattandyrý jumystary áli de jalǵasyp jatyr.
Ýnıversıtet basshysy bilim berý men ǵylymnyń ozyq ınfraqurylymyn zaman talabyna saı damytýda áli de aýqymdy jumystar atqarylatynyn, álemdik úzdik ýnıversıtetter qataryndaǵy oqý ordasynyń maqsaty sapaly bilimge qol jetkizý ekenin aıtty. Ýnıversıtettegi qarqyndy jumystar úshin búdjetke túsetin júktemeni azaıtý maqsatynda sheteldik ınvestısıalardy tar týdyń túrli tetikterin qarastyryp jatqanyn jetkizdi.
Qazaq bilimi qara shańyraǵynyń ekinshi tynysy ashylyp jatqandaı. Bir kezderi Ó.Joldasbekov túren salǵan qalashyqtaǵy qurylys taǵy da jandana tústi