QSZI qabyrǵasynda «Ǵylymı zertteýlerdegi jasandy ıntellekt: múmkindikter men táýekelder» taqyrybynda dóńgelek ústel ótti. İs-sharaǵa qatysýshylar ǵylymı jáne analıtıkalyq qyzmette jasandy ıntellektti (JI) paıdalaný múmkindikterin, JI adam ómirin qalaı ózgerte alatynyn, JI paıdalaný kezinde qandaı qaýipter men máseleler týyndaýy múmkin ekenin talqylady, dep habarlaıdy almaty-akshamy.kz
Talqylaý basynda QSZI dırektory Erkin Tuqymov JI-niń taralýynan ekonomıkanyń barlyq derlik sektorlary jáne odan tys jerler orasan zor paıda alatynyn atap ótti.
«AQSH-ta aýqymdy zertteý júrgizildi. Ol jasandy ıntellekt jyl saıyn 4 trıllıon dollardan astam tabys ákeletinin kórsetti, bul álemniń tórtinshi ekonomıkasy – Germanıanyń JİÓ-men salystyrýǵa keledi. 2030 jyldyń basyna qaraı JI jahandyq ekonomıkanyń jetekshi draıverine aınalady jáne adam eńbeginiń 70%-ǵa deıin avtomattandyrýy múmkin. 2030 jylǵa qaraı JI jahandyq ekonomıkadaǵy úlesi 15,7 trıllıon dollar bolady dep kútilýde, bul Qytaı men Úndistannyń qazirgi JİÓ-ni biriktirgennen de kóp. Sonymen qatar, JI-den eń úlken ekonomıkalyq paıdany Qytaı kóredi, onda JI JİÓ ósimine qosymsha 26%, al AQSH-ta 14,5% qosady», - dep túıindedi QSZI basshysy.
Erkin Tuqymov JI pen adamdar arasynda básekelestik týdyrý sekildi mańyzdy máseleni kóterdi: «Búkil álem boıynsha JI 85 mıllıonǵa jýyq jumys ornynda adamdardy almastyrady jáne qazirdiń ózinde dızaınerlerdiń, aýdarmashylardyń, korektorlardyń jáne tipti dárigerlerdiń jumysyn almastyrdy dep esepteledi. Jasandy ıntellekt kóptegen fýnksıalardy oryndaýda adamdardy almastyryp qana qoımaı, olardy áldeqaıda jaqsyraq oryndaı alady. Jasandy ıntellekt 24/7/365 turaqty jumys isteıdi, ol aýyrmaıdy, kóńil-kúıi nashar bolmaıdy jáne jalaqyny kóterýdi talap etpeıdi. Búgingi tańda jańa tehnologıalar, sonyń ishinde jasandy ıntellekt jańa jumys oryndaryn ǵana emes, eńbek naryǵynda tutas jańa baǵyttardy, jańa kásipterdi ashady degen pikir bar».
E.Tuqymov elimizdegi jasandy ıntellekt tetikterin pysyqtaý qajet ekenin jáne JI damý perspektıvalaryn atap ótti. «Sonymen birge, biz álemniń jetekshi elderinde qazirdiń ózinde bastalǵan JI-ni aýqymdy paıdalanýdy túsiný, tujyrymdamalaý, retteý jáne strategıalyq josparlaý prosesiniń bastapqy kezeńinde turmyz.
- Birinshiden, el naryǵynda JI qoldanýdyń naqty túsinigi men strategıasy áli de joq. Sonymen qatar, Qazaqstanda qazirdiń ózinde JI-ni ártúrli salalarda: medısınadan bastap bilim berý salasyna deıin, tipti saıasatta qoldaný mysaldary bar.
- Ekinshiden, álemniń kóptegen elderindegideı Qazaqstanda adamnyń jasandy ıntellektpen árekettesýin retteýdiń naqty normalary men erejeleri jasalmaǵan.
- Úshinshiden, eger biz quramdas bóligi bolyp tabylatyn jahandyq ekonomıka qurylymyndaǵy JI-niń bultartpastyǵy men aýqymy týraly aıtatyn bolsaq, bul mamandardy daıyndaý, qaıta daıarlaý máselesi alǵa tartady.
- Tórtinshiden, bul ǵylymǵa jáne JI-ge qatysty máseleler, ol óte aýqymdy suraqtardy – JI qatysty teorıalyq zertteýlerden bastap qoldanbaly usynystardy ázirleýge pánaralyq kózqarasqa deıingi máselelerdi qamtıdy».
«Sıfrlyq úkimetti qoldaý ortalyǵynyń» bas dırektory Rústem Bıgarı JI paıda bolǵan kezden bastap adamdar óz mamandyqtarynan aırylýdan qorqatynyn, al shyn máninde JI-men jumys isteýdi bilmeıtin adamdarda ǵana qorqynysh bolýy kerek ekendigin atap ótti.
«JI, neırondyq jeli - bul keń uǵym, jasandy ıntellekt algorıtmderi generatıvti tehnologıany almastyrmaıdy, biraq kúndelikti usaq prosestermen aınalysatyn adamdardy aýystyrady. Mysaly, bizdiń elimizde memlekettik basqarý júıesinde sıfrlyq transformasıa aıasynda biz zerdelep, zerttep júrgen 17 myńnan astam fýnksıa bar, onyń 5 myńnan astamy kúndelikti úrdister. Olardy kompútermen, algorıtmdermen aýystyrýǵa bola ma? Iá bolady. Bul tıimdilikti arttyrýǵa, ýaqytty qysqartýǵa jáne shyǵyndardy azaıtýǵa ákeledi».
Nazarbaev Ýnıversıtetiniń ISSAI derekter taldaýshysy Mádına Ábdirahmanova 2019 jyly qurylǵan Jasandy ıntellekt ınstıtýtyndaǵy zertteý jumysy týraly baıandady.
«Biz bıometrıa boıynsha jumys isteımiz, kompúterlik kórý quraldaryn qoldanamyz, ártúrli nysandardy taný úshin biz Kovıd19 sımýlátorynda jumys istedik, elde ne bolyp jatqanyn túsiný úshin komandalardyń birine kirdik. Sonymen qatar biz «keńeıtilgen shyndyq» segmentinde belsendi jumys isteımiz, onda kóptegen ártúrli ázirlemeler men vırtýaldy álem ótedi. Biz qazaq tilin Qazaqstannyń basqa ulttarymen birlesip damytyp jatyrmyz», - dedi Mádına Ábdirahmanova
A. Baıtursynuly atyndaǵy «Taldaý» bilim berýdi zertteý jáne baǵalaý ulttyq ortalyǵy» AQ qoldanbaly zertteýler jáne ázirlemeler departamentiniń dırektory Uljan Ospanova zertteýler men olardy júrgizý turǵysynan ǵylymdaǵy JI keńeıtýge basa nazar aýdardy.
«Bul baılamdy qamtamasyz etý – perspektıvaly ǵylymı zertteýlerdi anyqtaý jáne olardy naryqqa shyǵarý mańyzdy. Barlyq adamdar sıfrlandyrý JI damýyndaǵy derekteme ekenin túsinýi kerek. Sıfrlandyrýsyz, osy derekterdi jınamaı, olardy durys óńdemeı jáne saqtamaı jaqyn bolashaqta Qazaqstan úshin JI-di damytý, ókinishke oraı, múmkin emes. Biraq qýantarlyq jaıt, Qazaqstan –sıfrlandyrýdy damytý qarqyny boıynsha álemdegi ozyq ınnovatorlardyń biri. Mysaly bizdiń sıfrlyq úkimet – Eýropada da, Amerıkada da telefondaǵy bir batyrmany basý arqyly siz ózińizdiń jeke kýáligińizdi shyǵaryp, memlekettik qyzmetterge ótinish bere almaısyz. Bul salada biz jaqsy jetistikterge jettik».
L.N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazıa ulttyq ýnıversıtetiniń sıfrlyq damý jáne onlaın-oqytý departamentiniń dırektory Gúlmıra Bekmanovanyń aıtýynsha, joǵary oqý oryndarynda barlyǵynda JI qoldaný daǵdylaryn qalyptastyrý qajet.
- Bizde daǵdylar bolmasa, biz kún saıyn JI qoldanbasaq, mádenıetti qalyptastyrmaımyz. Siz osy qoldaný daǵdylaryn qalyptastyrýdy úırenýińiz kerek, sodan keıin ony qoldanyńyz. Eger ýnıversıtet aıasynda bolsa, onda, árıne, oqytýshylar men bilim alýshylar qatar júredi. Respýblıka deńgeıinde JI salasyndaǵy mamandardyń úlken tapshylyǵy bolady, bul týraly biz bilim berýdi qalaı ózgertý kerektigin jáne JI salasyndaǵy mamandardyń bul tapshylyǵyn qalaı toltyrý kerektigin oılastyrýymyz kerek. Qazaqstanda biz JI-di paıdalanýdyń quqyqtyq jáne etıkalyq normalary boıynsha normatıvtik-quqyqtyq qujattardy jasap, damytýymyz kerek. Bolashaq – pánaralyq jobalarda. JI – bizge jańa múmkindikter ashatyn qural ǵana, – dep qorytyndylady Gúlmıra Bekmanova.
Sondaı-aq is-sharaǵa Mıraım Atanaeva, sıfrlyq úkimetti qoldaý ortalyǵynyń Ulttyq jobalyq keńsesiniń basshysy, chief senior director-y; Ásel Musaǵalıeva-Tang, EduTech Future (Sıngapýr) startapynyń negizin qalaýshy; Álıa Mýhıdınova, Nazarbaev Ýnıversıtetiniń Aqyldy júıeler jáne jasandy ıntellekt ınstıtýtynyń (ISSAI) aǵa PR-úılestirýshisi; Roza Saǵıtova, Senior Lecturer, Maqsut Narikbayev University; Álıa Nuǵymanova, Big Data and Blockchain Technologies ǵylymı-ınnovasıalyq ortalyǵynyń jetekshisi, Astana IT University (onlaın).