Táýelsizdik rýhymen ósip kele jatqan búgingi jas býyn –bizdiń erteńgi úmitimiz,senimdi tiregimiz.
Nursultan NAZARBAEV.
2013 JYLDYŃ BASTY OQIǴALARY
- Ákimshilik memlekettik qyzmetti reformalaý
- Zeınetaqy reformasy
- Bıliktiń jergilikti organdary basshylarynyń saılaýy
- «Bolashaq» prezıdenttik baǵdarlamasynyń 20 jyldyǵy.
Bul jyl Qazaqstandy álemniń eń damyǵan 30 eliniń qataryna engizýdi maqsat tutqan «Qazaqstan – 2050» Strategıasyn júzege asyrýdyń alǵashqy jyly boldy. Sondyqtan táýelsizdigimizdiń bul kezeńi osy Strategıa basymdyqtaryna sáıkes memlekettik basqarý júıesin sapaly qaıta qurýdyń bastalýymen erekshelenedi. Memlekettik basqarýdy ortalyqsyzdandyrý men ákimshilik reforma, quqyqtyq júıeni jańǵyrtý, jemqorlyqpen kúres - strategıalyq alǵashqy qadamdar retinde qolǵa alyndy. Osy jylǵy mańyzdy qoǵamdyq-saıası sharalardyń barlyǵynyń negizgi maqsaty Strategıany júzege asyrýǵa baǵyttaldy. Máselen, 2013 jyldyń sáýirinde ótken Qazaqstan halqy Assambleıasynyń HH sesıasy «Qazaqstan – 2050» Strategıasy: bir halyq - bir el – bir taǵdyr» devızimen ótti. Sesıa qorytyndysynda Qazaqstan halqy Assambleıasynyń 2020 jylǵa deıingi damý Konsepsıasy qabyldandy.
Al, qazan aıynda óziniń kezekten tys HV sezinde «Nur Otan» partıasy da jańa saıası doktrınasyn bekitti.
Qarasha aıynda Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń halyqaralyq «Bolashaq» stıpendıasy túlekteri men stıpendıattarynyń forýmy ótkizildi. «Bolashaqtyń» qurylǵanyna 20 jyl tolýyna arnalǵan bul jıynda da Strategıa aıasyndaǵy maqsat-mindetter aıtyldy, jas urpaqtyń memleketimizdiń uzaq merzimdi damýyndaǵy jaýapkershiligi máseleleri qamtyldy. «Qazaqstan-2050» strategıasy aıasynda jalpy Qazaqstan halqynyń rýhanı damýynyń basty baǵdary ispetti – Máńgilik El patrıottyq aktisi QHA-nyń XXIV sesıasynda usynylyp, qabyldandy. Bul jyly álemniń iri arhıvterinde jatqan Qazaqstan tarıhyna qatysty qujattardy júıeli túrde izdeý jáne zertteý boıynsha «Halyq tarıh tolqynynda» atty joba qabyldandy.
2013 jyldan bastap kúntizbege Otbasy kúni engizildi. Ony qyrkúıek aıynyń ekinshi jeksenbisinde atap ótý dástúrge aınaldy. «Mereıli otbasy» jalpyulttyq baıqaýy da keńinen qanat jaıdy. Osy jyly aqpan jáne sáýir aılarynda dara bitimger retinde Qazaqstan bıliginiń uıymdastyrýymen Almatyda Irannyń jáne «altylyq tobynyń» (Reseı, AQSH, Qytaı, Ulybrıtanıa, Fransıa, Germanıa) kelissózderiniń alǵashqy eki raýndy ótkizildi. Almaty kelissózderiniń qorytyndylary ırandyq ıadrolyq baǵdarlama aıasyndaǵy jaǵdaılardy retteý boıynsha Birlesken jalpy is-áreket josparynyń negizine alyndy.
2013 jyldyń maýsym aıynda elimizdiń mádenı ómirindegi eleýli oqıǵalardyń biri – «Astana Opera» teatry ashyldy. Osy aıda Elbasy atap ótkendeı, jahandyq daǵdarys saldaryn jeńildetý maqsatynda Úkimet «Jumyspen qamtýdyń jol kartasy-2020» baǵdaryn qabyldady. Osy baǵdarlama boıynsha 2011-2014 jyldar aralyǵynda 470 myńnan astam adam jumysqa ornalasý múmkindigine ıe boldy. 120 myńnan astamy jańa mamandyqty ıgerdi nemese biliktiligin kóterdi, al 30 myńdaı aýyl turǵyny kásibin dóńgeletý úshin jeńildikpen shaǵyn nesıeler aldy. Nátıjesinde elimizdegi jumyssyzdyq deńgeıi keler jyly 5 paıyzǵa tómendegen eken. Jumysqa ornalasqan adamdar sany 8,6 mıllıon adamǵa kóbeıdi, ózin-ózi jumyspen qamtyǵandar mólsheri azaıǵan. İri jáne ortasha kásiporyndardyń 80 paıyzynda ujymdyq shart jasaldy. Áleýmettik klımatty zertteý maqsatynda monıtorıń jarıalanyp, eńbekti qorǵaý artty, eńbekaqy boıynsha qaryzdar men daý-damaılardyń túp máni anyqtaldy.
Qarashada Prezıdent tapsyrmasy aıasynda Úkimet 2014–2016 jyldardaǵy kóshi-qon problemalaryn sheshý boıynsha Keshendi jospardy bekitti. Ol ishki jáne syrtqy kóshi-qonǵa baqylaýdy kúsheıtýdi, otandyq kásibı mamandar úshin qolaıly jaǵdaılar týǵyzýdy, sondaı-aq sheteldik joǵary kásibı mamandardyń kelýi úshin kómek qolyn sozýdy kózdedi. Munyń bári adam kapıtalynyń sapasyn jaqsartýǵa járdemdeskeni sózsiz.
Osy aıda Ekaterınbýrgte Qazaqstan men Reseı arasyndaǵy qarym-qatynas jańa biregeı qujatpen – eki memlekettiń de halyqtarynyń múddesi men maqsattaryna tolyq jaýap beretin HHİ ǵasyrdaǵy tatý kórshilik pen odaqtastyq týraly kelisimshartpen tolyqty. Taraptar: memlekettik egemendik pen táýelsizdikke ózara qurmet, teńquqyqtyq jáne ishki isterge aralaspaý, kúsh qoldanbaý nemese kúshpen qorqytpaý, aımaqtyq tutastyq, shekaranyń buzylmaıtyndyǵy qaǵıdattaryn basshylyqqa alý jóninde mindettemeler qabyldady.
1 qańtar
Elimizdiń buqaralyq aqparat quraldarynda memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń Qazaqstan halqyn jańajyldyq quttyqtaýy jarıalandy. «Elimiz joǵary ekonomıkalyq ósimge qol jetkizdi. Qazaqstan álemdegi básekege qabiletti elder arasynda 51-orynǵa taban tiredi. Bul – bizdiń sózimiz ben isimizdiń bir arnada toǵysqanynyń, eń bastysy, el bolyp bir jeńnen qol, bir jaǵadan bas shyǵara alatynymyzdyń dáleli. Bizdiń maqsatkerligimiz Londondaǵy jazǵy Olımpıalyq oıyndar barysynda aıqyn kórindi. Qazaqstan quramasy úzdik 12 eldiń qataryna kirdi. Bul jeńis qazaqstandyqtardy biriktirýdiń mańyzdy faktoryna aınaldy»,– dedi Elbasy.
23 qańtar
Aqordada Elbasynyń tóraǵalyǵymen Úkimet múshelerimen, QR Prezıdenti Ákimshiliginiń jetekshilerimen jıyn ótti. Onda 2012 jyl qorytyndylanyp, 2013 jyldaǵy el damýynyń naqty sharalary talqylandy.
30 qańtar
Memleket basshysynyń tóraǵalyq etýimen quqyq qorǵaý organdarynyń 2012 jylǵy jumysyn qorytyndylaǵan jáne «Qazaqstan-2050» Strategıasyn júzege asyrý mindetterine arnalǵan keńeıtilgen keńes bolyp ótti.
4 aqpan
Memleket basshysy Aqordada el damýynyń aǵymdaǵy máselelerine qatysty keńes ótkizdi. Bas qosýda bank sektory,zeınetaqy reformasy, munaı-gaz salasyn odan ári ıgerý máseleleri talqylandy.
6 aqpan
Elbasy Nursultan Nazarbaev Madrıdte Ispanıa Koroli I Hýan Karlospen kezdesti. Memleket basshysynyń bul sapary aıasynda eki eldiń týrızm men halyqaralyq saıasat salasyndaǵy, sondaı-aq mádenı-gýmanıtarlyq baǵyttaǵy ózara yntymaqtastyq máseleleri qaraldy.
8 aqpan
Elbasy Reseıge jumys saparymen bardy. Eki el prezıdentteri Nursultan Nazarbaev pen Vladımır Pýtın memleketter yntymaqtastyǵynyń aýqymdy máseleleri jónindegi ekijaqty máselelerge erekshe kóńil bólip, 2013-2015 jyldarǵa arnalǵan birlesken is-qımyl josparyn talqylap, mańyzdy ýaǵdalastyqqa qol jetkizdi.
1 naýryz
Memleket basshysy Qazaqstanǵa kelgen Fransıanyń Syrtqy ister mınıstri Loran Fabıýsty qabyldady. Nursultan Nazarbaev mártebeli meımannyń bul sapary ekijaqty qatynastardyń nyǵaıýynyń joǵary deńgeıin tanytatynyn atap ótti. «Bizdiń elderimizdiń yntymaqtastyǵy serpindi damyp keledi. Biz úshin Fransıa Eýropalyq Odaq elderi arasynda iri ınvestorlardyń birinen sanalady. Qazirgi ýaqytta biz túrli qyzmet salalaryndaǵy 25 birlesken jobany iske asyrýdamyz, ekijaqty ózara is-qımyldy damytý perspektıvalary óte zor»,– dedi Elbasy.
11 sáýir
Nur-Sultanǵa Qyrǵyz Respýblıkasynyń Prezıdenti jumys saparymen keldi. Nursultan Nazarbaev pen Almazbek Atambaev kezdesý barysynda yntymaqtastyqty odan ári damytýdyń jaı-kúıi men perspektıvalaryn, Qazaqstan-Qyrǵyzstan birlesken ınvestısıalyq qory qyzmetiniń naqty baǵyttaryn tujyrymdady.
17 sáýir
Fınlándıa Respýblıkasynyń prezıdenti Saýlı Nıınıstó Qazaqstanǵa memlekettik saparmen keldi. El Prezıdenti Nursultan Nazarbaev pen Saýlı Nıınısteniń kezdesýinde taraptar eki memleket arasyndaǵy ekijaqty ózara is-qımyldyń negizgi baǵyttary jónindegi keń aýqymdy máselelerdi , onyń ishinde eki eldiń saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyǵyn tereńdetýdi talqylady.
18 sáýir
Joǵary qamqorshylyq keńestiń sheshimimen Nazarbaev Ýnıversıtetiniń 2020 jylǵa deıingi strategıasy jáne jańa Jarǵysy bekitildi. Ýnıversıtet klasıkalyq akademıalyq basqarý júıesine kóshti.
24 sáýir
Nur-Sultandaǵy Beıbitshilik jáne kelisim saraıynda Qazaqstan halqy Assambleıasynyń mereıtoılyq HH sesıasy ótti.
Elbasy, Qazaqstan Halqy Aassambleıasynyń Tóraǵasy Nursultan Nazarbaevtyń qatysýymen ótken bul shara «Qazaqstan-2050» Strategıasy: bir halyq, bir el, bir taǵdyr» taqyrybynda boldy.
22 mamyr
Prezıdent Jarlyǵyna sáıkes, ekonomıkany damytýǵa jáne ártaraptandyrýǵa járdemdesý, ınvestısıalardy tartý, klasterlerdi damytý maqsatynda «Báıterek» Ulttyq basqarýshy holdıńi quryldy.
23 mamyr
Elordada Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń bastamasymen Vİ Astana ekonomıkalyq forýmynyń aıasynda BUU-nyń qoldaýymen tuńǵysh ret Búkilálemdik daǵdarysqa qarsy konferensıa (BDQK) ótti.Táýelsizdik saraıynda álemniń 132 memleketinen kelgen 11 myńǵa jýyq saıasatkerler men sarapshylar jáne osy sala mamandary jahandyq ekonomıkany daǵdarystan shyǵarý joldarynyń túıindi problemalaryn talqylady.
29 mamyr
Elordada Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń, Reseı Federasıasynyń Prezıdenti Vladımır Pýtınniń, Belarýs Prezıdenti Aleksandr Lýkashenkonyń jáne múshe bolýǵa ótinish bergen Qyrǵyz Respýblıkasynyń Prezıdenti Almazbek Atambaevtyń, baıqaýshy mártebesin alýǵa nıet bildirgen Ýkraına Prezıdenti Vıktor Ianýkovıchtiń qatysýymen Joǵary Eýrazıalyq ekonomıkalyq keńestiń kezekti otyrysy boldy.
1 shilde
Qazaqstanǵa memlekettik saparmen Ulybrıtanıa Premer-mınıstri Devıd Kemeron keldi. Nursultan Nazarbaev pen Devıd Kemeron eki el arasyndaǵy yntymaqtastyq máselelerin talqylady. Kezdesý qorytyndysynda eki el arasyndaǵy Strategıalyq áriptestik jónindegi birlesken málimdemege qol qoıyldy. Ulybrıtanıa Qazaqstandy saýda men ınvestısıaǵa qolaıly basym elderdiń tobyna qosty.2013–2014 jyldary Fransıa men Qazaqstan Mádenıet kúnderimen almasty.
15-16 tamyz
Ázirbaıjanda túrkitildes memleketter yntymaqtastyq keńesiniń (Túrkitildes memleketter yntymaqtastyǵynyń keńesi) úshinshi samıti bolyp ótti. Oǵan Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaev, Túrkıa Prezıdenti Abdýlla Gúl, Ázerbaıjan Prezıdenti Ilham Álıev, Qyrǵyzstan Prezıdenti Almazbek Atambaev jáne Túrikmenstan Mınıstrler kabıneti Tóraǵasynyń orynbasary Sapardýrdy Toılıev qatysty.
5 qyrkúıek
Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaev «Úlken jıyrmalyqtyń» samıtine qatysý úshin Reseı qalasy Sankt-Peterbýrgke keldi. Elbasy G20 samıti aıasynda BUU-nyń Bas hatshysy Pan Gı Mýnmen, Reseı Prezıdenti Vladımır Pýtınmen, sondaı-aq, basqa da memleketterdiń basshylarymen jáne delegasıalar jetekshilerimen kezdesýler ótkizdi.
6-7 qyrkúıek
Qazaqstanǵa memlekettik saparmen Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Tóraǵasy Sı Szınpın keldi. Elbasy Nursultan Nazarbaev pen QHR Tóraǵasy Sı Szınpın ózara kezdesýge arqaý bolǵan halyqaralyq memleketaralyq yntymaqtastyq máselelerin talqylap, mańyzdy ýaǵdalastyqqa qol jetkizdi.
11 qyrkúıek
Dál osy kúni qazaq munaıy óndirisinde mańyzdy qadam jasaldy. Soltústik Kaspıı qaırańynda ornalasqan Qashaǵan ken ornynan munaıdyń alǵashqy barreli óndirile bastady.
30 qyrkúıek
Qazaqstanǵa resmı saparmen Ispanıa Koróldigi Úkimetiniń Tóraǵasy Marıano Rahoı keldi. Aqordada ótken eki jaqty kezdesýde Nursultan Nazarbaev pen Marıano Rahoı Qazaqstan men Ispanıanyń strategıalyq seriktestigin odan ári damytý máselelerin talqylady.
24 qazan
Belarýs astanasynda Joǵary Eýrazıalyq ekonomıkalyq keńes ótti. Keńes jumysyna qatysqan Elbasy Nursultan Nazarbaev ekinshi kúni Táýelsiz Memleketter Dostastyǵy memleket basshylarynyń basqosýynda sóz sóıledi.
20 qarasha
Elbasy Nursultan Nazarbaev Astanada ótken Qazaqstan Respýblıkasy sýdıalarynyń Vİ seziniń jumysyna qatysyp, sóz sóıledi. «Qazaqstannyń sot júıesi aldyńǵy qatarda bolýy qajet...Barlyq quqyq qorǵaý organdary ishinen eń joǵary turǵany Joǵarǵy cot bolyp tabylady. Joǵarǵy cottyń abyroıy – Qazaqstannyń abyroıy, jalpy bıliktiń abyroıy. Biz «Qazaqstan-2050» Strategıasyn temirqazyq ete otyryp, sot júıesin jetildirýdi jalǵastyra berýimiz qajet»,– dedi Prezıdent.
28 qarasha
Elbasy Nursultan Nazarbaev BUU Bas hatshysynyń arnaıy ókili, BUU Aýǵanstanǵa yqpaldastyq jónindegi mısıasynyń basshysy Ia.Kýbıshti qabyldady.
29 qarasha
Memleket basshysy Astanadaǵy Táýelsizdik saraıynda ótken «Bolashaq» halyqaralyq baǵdarlamasynyń 20 jyldyǵyna arnalǵan forýmǵa qatysyp, sóz sóıledi.
14 jeltoqsan
Elbasy Nursultan Nazarbaev «Qazaqstan» ortalyq konsert zalynda Táýelsizdik kúnine oraı ótken saltanatty jınalysqa qatysyp, sóz sóıledi.
24 jeltoqsan
Reseı astanasy Máskeýde Joǵary Eýrazıalyq ekonomıkalyq keńestiń kezekti basqosýy ótti. Jıynda Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq týraly shart jobasy, Armenıa Respýblıkasynyń Keden odaǵy men Birtutas ekonomıkalyq keńistikke qosylýynyń jol kartasy, sondaı-aq ekonomıkalyq ıntegrasıa máseleleri qaraldy.
STATISIKA:
2013 jyly Prezıdentiń qatysýymen 700-den astam protokoldyq sharalar, halyqaralyq sıpattaǵy 170 kezdesýler men is-sharalar ótti. Olardyń ishinde ekijaqty qarym-qatynas aıasynda dúnıejúzilik 7 sapar, memleketaralyq 9 samıt, 4 halyqaralyq forým bar. Elbasy respýblıkamyzdyń 14 óńirine 23 ret, shet elderge 16 ret resmı saparǵa shyqty. Bir jyl ishinde barlyǵy 94 Zań qabyldanyp, 253 Jarlyqqa qol qoıyldy.Prezıdent bir jylda 6,8 myń qujattardy qarap, qol qoıǵan eken.
JYL TÚIİNİ
Elimizdiń 2013 jylǵy áleýmettik-ekonomıkalyq damý úrdisine kóz salsaq, jyl qorytyndysynda İJÓ ósimi 6 paıyzǵa óskenin aıtqan abzal. Osy jyldyń maýsym aıynda «Qazaqstan Respýblıkasynda zeınetaqymen qamsyzdandyrý týraly» zańǵa qol qoıyldy. Shilde aıynda «Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qory» (BJZQ) quryldy.
Buǵan deıin elimizde jumys istep kelgen 11 jınaqtaýshy zeınetaqy qoryndaǵy jalpy jınaq kólemi 3,116 trıllıon teńgeni (21 mıllıard dollar) qurady jáne 8,5 mıllıon klıenttiń esepshoty ashyldy (jumysqa qabiletti adamdardyń 95 %).
Áleýmettik máselelerdegi jyldyń eń ózekti taqyryby – áıelderdiń zeınetke shyǵý jasyna baılanysty órbidi. Birqatar pikirtalastar nátıjesinde, zeınetke shyǵý jasy 2014 jyldan bastap kelesi 10 jyl ishinde birte-birte kóteriletin boldy. 10 jyldan soń áıelder men erlerdiń zeınetke shyǵý jasy teńesip, 63 jasty quraıtyn bolady. Al, qazan aıynda «Nur Otan» partıasynyń mańyzdy saıası oqıǵa dep baǵalaýǵa bolatyn jańa saıası doktrınasy qabyldandy. Doktrına partıanyń HHİ ǵasyrdaǵy mısıasy men «Qazaqstan 2050» Strategıasyn júzege asyrýdaǵy rólin anyqtaýǵa baǵyttalǵan.
Memlekettik qyzmet salasynda «A» korpýsy quryldy. «A» korpýsy basqarýshy laýazymdaǵy memlekettik qyzmetkerlerdi daıarlaýǵa, jetildirýge baǵyttaldy.
Bul jyly Qazaq Eliniń keshendi halyqaralyq rezervteri Ulttyq qordyń valútalyq aktıvterin qosa alǵanda 90 mıllıard dollarǵa jetti. Bul jylda birqatar joǵary tehnologıalyq óndiris nysandary iske qosyldy. Olardyń qatarynda Pavlodar qalasynda ashylǵan polımer ónimderin shyǵaratyn «Neftehım LTD» JSHS, Oral qalasyndaǵy termoberik áınek shyǵaratyn «Áınek-Servıs» JSHS, Taraz qalasyndaǵy kúkirt qyshqylyn shyǵaratyn «Kazfosfat» JSHS jáne t.b ataýǵa bolady. Qazaqstan men Túrkimenstan arasyndaǵy «Bolashaq-Serhetáka» temirjol ótkeli, «Qashaǵan» shıkizatyn qaıta óńdeýdi kózdeıtin Atyraý oblysyndaǵy munaı men gazdy keshendi daıarlaý jónindegi «Bolashaq» zaýyty sıaqty sheteldiktermen birlesken birqatar jobalar da , sondaı-aq údemeli ındýstrıaldyq-ınnovasıalyq damý aıasynda 10 jańa kásiporyn iske qosyldy.