AIALDAMADA
Tańerteń. Aıaldama. Janymnan ótken boıjetken árirek baryp turdy. «Basy qalaı tońbaıdy?» dedim ishteı.
Áı, jastar-aı! Biraq ózine, jastyqqa jarasyp tur, tań atpaı myna sýyqta jalańbas, shashy kúrtesinen asyp tógilip turǵany.
Kirpik japsyryp alypty. Janary kórinbeıdi. Ádemilik degen kózde ǵoı negizi. Jerde qar, bul kirpik bul mezgilmen úılespeı turǵandaı kórindi maǵan. Qaıdan bileıin, qazirgi talǵam basqa shyǵar bálkim.
Sómkesi de ádemi eken, betine órnektelgen qońyr tústi noqattar ózgeshe etip tur. Qazir bári bar ǵoı, qalaǵanyń tabylady. Avtobýs keshikken soń jan-jaǵyńa osylaı qarap turasyń.
Bir kezde álgi arý qaltasynan kishkentaı «Qazaqstandy» shyǵaryp, qaǵazyn ashyp, táttini aýzyna tyǵyp jiberdi de, kámpıttiń qaǵazyn aıaǵynyń astyna tastaı saldy.
Qasyna bardym.
– Anaý qaǵazyńdy al, – dedim daýysymdy qataıtyp.
– Nege alam? – dedi qyz kózi emes, kirpigi kórinip.
– Alyp, qaltańa salyp qoıǵyn. Qoqys tastaıtyn shelek kezikse soǵan tastaı salasyń.
– Almaımyn. Áne, jatyr ǵoı, – dedi ıegin aıdalaǵa nusqap. Qarasam, árirekte «maksısháıdiń» bótelkesi jatyr eken.
– Ony da sen sıaqty adam laqtyryp ketken ǵoı, – dep burylyp kettim. Endigi sózim shyǵyn. Onyń ústine alqyzyl túspen boıalǵan tyrnaǵy soıaýdaı eken, tyrnap alyp júrse, jumysqa ne dep baram. Aqylyń ózińe degen shyǵar ishinen. Negizi, ádemilik syrtqa emes, ishke bitken jaqsy ǵoı.
AQJARQYN APA
Senbi. Jumys kúni bolmasa da, avtobýsta jolaýshylaǵan adam qarasy kóp. Aıaldamalardan apalar kóbirek minip jatyr. Avtobýsta otyratyn oryn joq. Bir áıel:
– Sizge oryn berer edim (úlken kisiniń tikesinen turyp qalǵanyna qysylǵany bolar), mynaý aıaq jaramaıdy, operasıadan shyqqanmyn, – dedi.
– Bárimizdiki sol, aıaq shydatpaıdy. Biz de saldyrtyp edik tizege álgisin, báribir ózińdikindeı bolmaıdy eken. Otyra ber, otyra ber. Kóshege qydyryp shyq degen sen emes, – dep kúldi, esh zilsiz, ashýsyz. Áıbat apa eken.
Sózin qaıta jalǵady sosyn.
– Jáı kúnderi balalar jumysta. Biz nemerelerdi qarap qalamyz. Sosyn osylaı bir demalysta syrtqa shyǵyp kelgimiz kep turady, – dedi jaıdary apa.
Bir kezde oryn bosady.
– Áı, kelin, mynda kel, oryn bosady, – dep kóptiń arasynan áldekimdi shaqyrdy sosyn. «Kelin» degeni de ózi sekildi jaýlyq tartqan apa eken. Ol kisi de sergip qaıtýǵa shyqqan sekildi. Sóıtip eki apa eki jaǵyna kezek-kezek aýdarylyp, teńselip kelip jaıǵasyp jatty bosaǵan orynǵa.
«Áı bala, tur! Aıaǵym aýyrady. Osy kúngi jastar osy, tárbıe joq!» dep zirkildemeı, osylaı ádemi qartaıǵan jaqsy.
KÓLDEI KÓŃİL
Kún ájeptáýir qysqarǵan. Tańnyń ózi qarańǵy qazir. Avtobýstamyn. Terezeden syrtqa qarap otyrmyn. Kóshe jaryqtary samaladaı jarqyrap tur.
Kezekti aıaldamadan júgi kóp bir áıel avtobýsqa mine almaı jatyr. Súıretetin temir arbaǵa artyp, birneshe jerinen baılap qoıǵan úlken paketi, 5 lıtrlik sýy, qolyna ustaǵan bólek taǵy bir paketi bar. Avtobýs júrip ketip qalyp qoıarmyn degendeı jantalasa enteleı kirip kele jatqandyqtan esikke syımaı jatyr álgi zattarymen.
Júrgizýshi kútip tur.
– Tań atpaı qudalyqqa shyqqansyz ba, nemene, myna jerdi kóshirip jiberdińiz ǵoı, – dep ázildedi orta jastardaǵy shopyr. Salondaǵylar kúlip jatyr. Áıel de eriksiz kúlip jiberdi.
Avtobýs júıtkip keledi. Júrgizýshi oılanyp ketti me eken, kezekti aıaldamadan biraz ótip baryp kilt burylys jasap toqtady. Keıindeý qalyp qoıǵan bir áıel entige júgirip jetip, raqmetin jaýdyryp jatyr.
– Kórdińiz be, men siz úshin manevr jasap baryp toqtadym ǵoı, – dedi shopyr, aıaldamaǵa toqtaýǵa mindetti ekenin, sony eskermeı qalǵanyn jýyp-shaıǵandaı. Taǵy ezý tarttyq.
Kezekti aıaldamadan 6-7-lerdegi bir qyz balany ájesi otyrǵyzyp jibergen bolatyn. Álgi búldirshin túser kezde shopyrǵa jolaqysyn usyndy.
– Jaraıdy, tólemeı-aq qoı, qyzym! – dese de bala qolyn alǵa áli sozyp tur, jolaqyny alyńyz degendeı.
– Tólemeı-aq qoı, balam, bara ǵoı, túse ber, – dedi taǵy da júrgizýshi. Qyzyl telpekti qyz túsip alyp tompańdaı júgirip bara jatty.
Avtobýs terezesine qaıta úńildim. Syrtta da talaı adam ketip bara jatyr. Asyǵys júgirip bara jatqandary bar. Tań da atypty. Terezeden jaryq tústi.
Mine, tańmen birge taǵy bir kún bastaldy. Ár kúnimiz qalaı bastalsa, solaı óteri aqıqat nárse. Jaqsylyq jaqsylyqty shaqyryp turady. Búgin bizdiń kúnimizdi jany jaısań, qarapaıym, kóńili keń júrgizýshi jaqsy bastap berdi.