Áleýmettik jelilerde taraǵan aqparatqa sáıkes, nárestelerdiń ókshesinen alynǵan qan qaǵazǵa jaǵylady. Bul balany monetızasıalaý úshin jasalady. Osydan keıin ol jekemenshik bankke renta tóleýi kerek eken. Shyn máninde, bul standartty medısınalyq prosedýra, onyń budan basqa astary joq, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Sýrette neonataldy skrınıng kórsetilgen. Jalpy týa bitken jáne tuqym qýalaıtyn aýrýlardy anyqtaý úshin náresteniń ókshesinen qan alynady. Negizinen prosedýra bala týǵannan keıin 2-3 táýlikte, shala týǵan nárestelerden – 7-14 táýlikte júrgiziledi. Qandy arnaıy test-blankige jaǵady. Al kepken soń ony medısınalyq-genetıkalyq ortalyqtarǵa taldaýǵa jiberedi. Jaı ǵana test nárestelerdiń densaýlyǵyndaǵy problemalardy anyqtaýǵa jáne emdeýdi erte kezeńderde bastaýǵa múmkindik beredi.
Jańa týǵan nárestelerdi jappaı tekserý búkil álemde keń taralǵan. Máselen, Shvesıada dıagnostıka 1960 jyldardyń basynan beri júrgizilip keledi. Birte-birte aýrýlar tizimi keńeıe tústi. Qazir 25 aýrýǵa test jasalady. Ulybrıtanıada– 9, Germanıada – 19 aýrýdy anyqtaýǵa test júrgiziledi.
AQSH-ta jyl saıyn balalardyń 95%-dan astamy (shamamen 4 mıllıon jańa týǵan náreste) skrınıngten ótedi.
3 myńǵa jýyq náresteden aýyr aýrýlardyń biri tirkeledi. Tekserý 50 aýrý, onyń ishinde oraqtárizdi jasýshaly anemıa jáne gıpotıreoz boıynsha júrgiziledi.
Qazaqstanda neonataldyq skrınıng eki tuqym qýalaıtyn aýrý boıynsha júrgiziledi – fenılketonýrıa jáne týa bitken gıpotıreoz.
Fenılketonýrıa amınqyshqyldarynyń metabolızminiń buzylýymen baılanysty. Bul ortalyq júıke júıesiniń aýyr zaqymdalýyna ákeledi. Ony emdep shyǵýǵa bolady.
Týa bitken gıpotıreoz – qalqansha bezi aýrýy. Jıi kezdesetin aýrý kóbinese qyzdarda bolady. Erte anyqtaǵan jaǵdaıda, emdeledi. Al asqynyp ketse, kretınızmge ulasady.
Skrınıng engizile bastalǵaly beri Qazaqstanda 2007 jyldan bastap fenılketonýrıamen aýyratyn 207 jáne týa bitken gıpotıreozben aýyratyn 625 náreste anyqtaldy. 2023 jyldyń qazan aıynda Almatyda julyn bulshyqet atrofıasyna jappaı neonataldyq skrınıng boıynsha pılottyq joba iske qosyldy. Joba 10 myń balaǵa eseptelgen. Onyń nátıjeleri boıynsha skrınıngti Qazaqstannyń barlyq óńirlerinde júrgizý josparlanyp otyr.
Náresteniń ókshesinen qan alý – bul álemdik tájirıbe. Neonataldy dıagnostıkanyń arqasynda dárigerler týa bitken aýrýlardy anyqtap, olardyń damýyna jol bermeıdi. Testtiń jekemenshik bankterge beriletindigi týraly aqparatqa negiz joq.
2023 jyldyń maýsymynda Jelide nárestelerdiń ókshesinen alynǵan qandy Vatıkanǵa jiberedi degen feık taraǵan bolatyn. Bul oıdan shyǵarylǵan. Tolyǵyraq týraly bizdiń saıttan oqı alasyz.