Almatylyqtar memlekettik baǵdarlamalar arqyly úılerin qalaı jóndeı alady?
Almatyda Komýnaldyq ınfraqurylymdy damytý basqarmasy mamandarynyń uıymdastyrýymen baspasóz-týry ótti. Onda jýrnalıserge turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵyn modernızasıalaý jáne qaıta jańǵyrtý boıynsha atqarylǵan jumystar tanystyryldy.
Ótken jyly Almatyda 350-den astam lıft jańardy
BAQ ókilderiniń alǵashqy barǵan nysany – jaramdylyq merzimi ótken jedelsatysy aýystyrylǵan Shashkın kóshesindegi №9A turǵyn úı boldy. Jalpy somasy 8,7 mıllıon teńgeden asatyn qurylǵy 2020–2025 jyldarǵa arnalǵan «Nurly jer» memlekettik turǵyn úı-kommýnaldyq damý baǵdarlamasy aıasynda júzege asqan.
Toǵyz qabatty úıdiń turǵyndary páterlerine qoryqpaı kóteriletin boldyq deıdi. Buǵan deıin lıfteri birneshe ret buzylyp, turǵyndar jaıaý kóterilip kelgen. Bul, ásirese, zeınetkerler men balaly áıelderge qıyndyq týǵyzatyn. Endi, mine, uzaq jyl qyzmet kórsetken jedelsaty jańasyna almastyryldy.
«Shashkın, 9A» jaı seriktestiginiń senimdi ókili Zýlfıa Aımýrzaevanyń aıtýynsha, 2021 jyly turǵyndarmen aqyldasa otyryp, JS atynan lıftini aýystyrýǵa ótinish bergen. Kelesi jyly ótinishteri oryndalyp, úılerine jap-jańa jedelsaty ornatylypty.
– Men bul úıde 2000 jyldan turamyn. Ol kezde úıimizdiń jedelsatysy sonaý keńes zamanynan beri jumys istep turǵan eski lıft bolatyn. Jóndeýge arnalǵan bólshekteri joq bolǵan soń, nesin jasyraıyn, keıde onymen júrýdiń ózi qaýipti. Keıinnen turǵyndarmen aqyldasa kelip, barlyǵymyz biraýyzdan ony aýystyrýǵa sheshim qabyldadyq. Sóıtip, 2021 jyly biz ákimdik janyndaǵy «Turǵyn úı» uıymyna lıft aýystyrý boıynsha ótinim berdik. Ótken jyly ótinishimiz maquldanyp, búginde mine, mynadaı jap-jańa zamanaýı úlgidegi lıftige qol jetkizdik. Jedelsatyny ornatatyn mamandar jumystyń eki aptadan asa ýaqytqa sozylatynyn eskertkenimen, jumys tez aıaqtaldy. Jedel ári sapaly jumysy úshin biz «Almatylıft» mamandaryna alǵys aıtamyz. Turǵyndar tarapynan da, lıft boıynsha da esh shaǵymymyz joq. Óıtkeni, turǵyndar ózderi turatyn jerdegi árbir múlikti óz úıindegi dúnıeden óte kútip ustaıdy, – deıdi Z.Aımýrzaeva.
Bostandyq aýdanynyń «Almatylıft» ýchaskesiniń basshysy Janbolat Turǵyn úı sharýashylyǵyn jańǵyrtý baǵdarlamasynyń keremetin «Orbıta-2» yqshamaýdanynyń turǵyndary da paıdalanypty. Saparǵalıdyń aıtýynsha, qazirgi ýaqytta qaladaǵy turǵyn úılerdiń kópshiliginde lıftler jańartylǵan. Sol sebepti, almatylyqtardan jedelsatylardy aýystyrý boıynsha ótinishter az túsedi.
– Qazir qalada kóp páterli úılerdegi lıftterdi aýystyrýǵa baǵyttalǵan memlekettik baǵdarlamalardy paıdalanýǵa asa úlken yqylas tanytpaıtyn turǵyndar qaldy. Ótken 2022 jyly Almaty qalasy boıynsha 350-den astam lıft jańardy. Bostandyq aýdanynda «Nurly jer» baǵdarlamasy aıasynda 134 lıft aýystyryldy. Bizde quny 500 myńnan 1 mıllıon teńge bolatyn sapasy jaqsy, baǵasy qoljetimdi belarýs, túrikter men japondar shyǵarǵan lıftiler bar. Olardy turǵyndar ózderi tańdaıdy. Bir lıfttiń qyzmet etý merzimi – 25 jyl, keıin merzimi aıaqtalǵan kezde biz ony aýystyrýǵa ótinish beremiz, – deıdi ol.
MIB – óte tıimdi
Pres-týr barysynda biz Páter ıeleri kooperatıvinen (PIK) shyǵyp, Múlik ıeleri birlestigin (MIB) qurǵan «Orbıta-2» yqshamaýdanyndaǵy №11 úı turǵyndarymen kezdestik. Turǵyndar basqarýdyń jańa nysanyna kóshkenderine esh ókinbeıtinderin, kerisinshe, durys sheshim qabyldaǵandaryn aıtyp, jańalyqtarymen bólisti.
– Úıimizdi buryn PIK basqaratyn. Biraq onyń jumysyna turǵyndardyń kóńili tolmaıtyn. Shaǵym kóp, ashyqtyq az bolǵan soń belsendi jigitterdiń atsalysýymen 2020 jyly MIB bolyp qaıta qurylýǵa sheshim qabyldadyq. Sodan keıin ózimiz úıimizge qatysty mańyzdy degen máselelerdi sheshe bastadyq. Buryn myna jerdiń barlyǵy topyraǵy aspanǵa kóterilip, aınalasy beton plıtalary úıilip jatqan jer bolǵan. Aýlada tek ıtterimen serýendeıtin adamdar ǵana júretin. Keıin bul jerge turǵyndar ortaq qarajat shyǵaryp, ózimiz úshin jaıly etip jasap shyqtyq. Sol qarajatymyzǵa mynadaı asfált jol saldyq, aǵashtar otyrǵyzdyq. Bizde sodan keıin jylý máselesi kúrdeli bolatyn. Bir mıllıon teńgege jýyq qarajatqa eski elevatorlardy aýystyrdyq. Ol úshin biz memlekettik baǵdarlama boıynsha nesıe rásimdedik. Qazir, mine, ózderińiz de baıqap turǵan shyǵarsyzdar, aýlamyz jaınap tur. Úıimiz de jyp-jyly. Bir mezgil osynda otyryp úlkender shahmat oınaımyz. Balalarymyz myna jerde alańsyz oınaıdy. Eger ózimizge-ózimiz jaǵdaı jasamasaq, bizge eshkim kómektespeıdi. Sondyqtan memleket ne beredi dep jatpaı, ózimiz úshin jaǵdaı jasaıyq. Deıturǵanmen, úıimizde áli de sheshimin tappaǵan suraqtar bar. Olardyń barlyǵy kezeń-kezeńimen sheshiledi dep oılaımyz. Aıta keterligi, bul jumystardyń barlyǵy basqarýdyń jańa nysanynyń tıimdiligi dep bilemiz. Sondyqtan men kóp páterli turǵyn úı ıelerine MIB quryńyzdar, óz jaǵdaılaryńyzdy túzeńizder degim keledi, – deıdi №11 úıdiń turǵyny Jumabek Altybaev aǵamyz.
Ádemi ári jaıly úı
Turǵyn úı sharýashylyǵyn jańǵyrtý baǵdarlamasynyń keremetin «Orbıta-2» yqshamaýdanynyń turǵyndary da paıdalanypty. Óıtkeni, biz barǵan kelesi nysan – Ótepov kóshesindegi №21 úıdiń ishi-syrty kirse shyqqysyz eken. Qasbeti ashyq jasyl túske boıalyp, shatyry jańa zamanaýı úlgidegi materıaldarmen aýysqan úı anadaıdan menmundalap tur.
Turǵyn úı 2022 jyly «Kaýsar-ómir» ÓK tóraǵasynyń ótinishi men turǵyndardyń jalpy jınalysynyń hattamasy negizinde jobaǵa engizilip, «Nurly jer» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda kúrdeli jóndeýden ótken. Nátıjesinde jalpy somasy 38 mıllıon teńgeden astam qarajat jumsalǵan úıde shatyr, kireberis pen qasbet aýystyrylyp, ınjenerlik komýnıkasıa júıeleri jańartylǵan.
Belsendiler alǵashynda turǵyndarmen úıdiń shatyryn jóndeýge kelisken. Keıinnen memleketten beriletin qarjy arqyly úıdi tolyǵymen jańartýǵa bolatynyn bilgen soń, kúrdeli jóndeýden ótkizýge sheshim qabyldaǵan. «Aı saıynǵy tólemi de tıimdi. Árkim ózi turatyn páteriniń sharshy metrine qaraı tóleıdi» deıdi turǵyndar.
– Bizdegi eń basty másele – 60-jyldary jabylǵan, tozyǵy ábden jetken shatyr bolatyn. Tóbemizden sý aǵyp, ábden mazamyz ketetin. Bul máseleni turǵyndarmen kezdesýlerde birneshe ret kóterdik. Keıin TKSH jańǵyrtý baǵdarlamasy týraly estip, baǵdarlama boıynsha 15 jylǵa nesıe beriletinin bildik. Sol kezde osy baǵdarlama aıasynda qalada kóptegen úıler jóndeýden ótipti. Aldymen qujattarymyzdy tolyǵymen rettep aldyq. Sodan keıin jóndeý jumystaryn bastadyq. Jumysshylar úıimizdi bir-eki aıda-aq rettep beretinin aıtqanda, shyny kerek, kúmánmen qarap, senbedik. Biraq olar óz isteriniń sheberi eken, ýádelerinde turdy. 11 mamyrda bastaǵan jumystaryn 15 maýsymda aıaqtap berdi. Turǵyndar jumys barysyn kózderinen tasa qylmaı qadaǵalap otyrdyq. Keıinnen úıdiń qasbetin, dálizderdiń qabyrǵalaryn boıaý úshin tús tańdadyq. Óte sapaly jumys júrgizgen mamandarǵa rızashylyǵymyzdy bildiremiz. Bul baǵdarlamanyń artyqshylyǵy sol, jóndeýden ótkennen keıin úıimizge eki jyl kepildik berdi. Eger qandaı da bir kiltıpan shyqsa, ózderi rettep beredi eken. Bul degen tamasha ǵoı! – deıdi úı belsendisi Elena Ýmekenova.
Qasbeti jańaryp jatyr
Qazirgi tańda «Nurly jer» baǵdarlamasy aıasynda jalpy quny 152 mıllıon teńgeden asatyn Isaev kóshesindegi №15 úıdiń qasbeti jóndeýden ótip jatyr. Mamandardyń aıtýynsha, toǵyz qabattan turatyn úı 2009 jyly salynǵan.
Pres-týr barysynda Almaty qalasy Komýnaldyq ınfraqurylymdy damytý basqarmasy basshysynyń orynbasary Nurbol Qajın Almatyda «Nurly jer» baǵdarlamasy, sondaı-aq turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyqty damytýdyń 2026 jylǵa deıingi tujyrymdamasy iske asyrylyp jatqanyn atap ótti.
– Baǵdarlama aıasynda jumystyń úsh túrine basymdyq beriledi. Olar ınjenerlik jelilerdi aýystyrý, shatyrdy, sondaı-aq qasbet pen kireberis bóligin kúrdeli jóndeýden ótkizý. Turǵyndardyń baǵdarlamaǵa qatysý arqyly 8 jyldan 15 jylǵa deıin bólip tóleýge bolatyn nesıe alýyna múmkindigi bar. Ol úshin páter ıeleri jınalys uıymdastyryp, turǵyndardyń kem degende úshten ekisiniń kelisimi kerek. Sodan keıin «Almaty turǵyn úı» jaýapkershiligi shekteýli seriktestigi nemese komýnaldyq ınfraqurylymdy damytý basqarmasyna ótinish berińiz. Máselen, baǵdarlama aıasynda 2022 jyly 111-den astam úı jóndeldi, sonymen qatar 170 kópqabatty turǵyn úıde 358 lıft aýystyryldy. Búginde turǵyndardan suranys áli de qabyldanyp jatyr. Keıinnen biz ózderimen birlesip, jınalys jasaımyz. Kúrdeli jóndeý jumystary ózderi qalaǵandaı jasalady. Ony jasaǵan merdiger kompanıa ókilderi 2 jylǵa deıin kepildik beredi. Osy ýaqyt aralyǵynda qandaı da bir aqaý bolsa, ony óz qarajatyna jóndep berýge mindetteledi, – dedi Komýnaldyq ınfraqurylymdy damytý basqarmasy basshysynyń orynbasary Nurbol Qajın.
Taqyrypqa oraı
«Nurly jer» memlekettik baǵdarlamasy 2011 jyldan beri júzege asyrylyp keledi. Búginge deıin megapolıste osy joba aıasynda 965 kóp qabatty turǵyn úı jańartylyp, 2 myńǵa jýyq ǵımarattyń jedel satysy aýystyrylǵan. Salaǵa jaýapty basqarma mamandarynyń habarlaýynsha, bıyl kúrdeli jóndeý júrgizýge 83 turǵyn úı ótinim bergen. Baǵdarlama aıasynda úıdiń qasbetin jańartý, ınjenerlik jelilerin aýystyrý jáne jertóle men kireberisine kúrdeli jóndeý júrgizý qarastyrylǵan. Ol úshin qarjy nesıelik júıemen beriledi. Qomaqty qarajatty 8 jyldan 15 jylǵa deıin bólip tóleýge bolady. Bastysy – paıyzsyz. Iaǵnı turǵyndar aldymen memleket qarjysyna úılerin jóndep, keıinnen ony az mólsherde bólip tóleý arqyly qaıtarady.