Qazaqstan aýyl sharýashylyǵy baǵytynda joǵary áleýetine qaramastan, tuqym ımportyna táýeldi.
Elimizdiń dándi jáne burshaq tuqym daqyldaryna qajettilik 2,0 mln tonnany quraıdy, naqtyraq aıtsaq, maıly daqyldar boıynsha 87 myń tonna, mal azyqtyq daqyldary boıynsha 23 myń tonna, kartop boıynsha 289 myń tonnany qajet etedi. Atalǵan máseleni sheshý úshin Qazaqstan Úkimeti seleksıa jáne tuqym sharýashylyǵyn damytýdyń 2024 – 2028 jyldarǵa arnalǵan keshendi josparyn bekitti, dep habarlaıdy aqshamnews.kz.
Qazirdiń ózinde elimizde 284 sertıfıkattalǵan túpnusqa jáne elıtalyq tuqym óndirýshiler jumys isteıdi, seleksıamen 27 mamandandyrylǵan mekeme aınalysady.
Bul baǵytta bıyl 90 jyldyq mereıtoıyn atap ótetin Qazaq eginshilik jáne ósimdik sharýashylyǵy ǵylymı-zertteý ınstıtýty jetekshi ról atqarýda. Instıtýt stress faktorlaryna tózimdi jáne básekege qabiletti sorttar men býdandar jasaýmen, sondaı-aq organıkalyq eginshilikti damytýmen aınalysady. Qazaq eginshilik jáne ósimdik sharýashylyǵy ǴZI ǵalymdary 650-den astam sorttar men býdandar jasap shyǵardy, onyń 206-sy aýdandastyrylǵan.
Qazirgi tańda elıtalyq tuqym ósiretin sharýashylyqtarmen seriktestik máselesine erekshe kóńil bólinedi. Máselen, Almaty oblysynda osyndaı toǵyz sharýashylyqtyń tórteýi Qazaq eginshilik jáne ósimdik sharýashylyǵy ǴZI-men tyǵyz baılanysta. Alaıda, sarapshylar kóptegen sharýashylyqtar áli kúnge deıin sortty jańartýmen aınalyspaıtynyn nemese shyǵý tegi belgisiz tuqymdardy satyp alatynyn atap ótti. Bul máseleni sheshý úshin ınstıtýt jyl saıyn fermerlerdi oqytý jáne jańa tehnologıalardy engizý úshin demonstrasıalyq alańdar ázirlep turady.
Tuqym sharýashylyǵyn damytýdaǵy mańyzdy qadam 2023 jyldyń qazan aıynda Qazaq eginshilik jáne ósimdik sharýashylyǵy ǴZI bazasynda joǵary sapaly tuqym óndirý ortalyǵynyń ashylýy boldy. Munda tuqymdar bes satyly tazartýdan jáne kalıbrleýden ótedi.
Bıyl shvedtik «ThermoSeed» jabdyǵy arqyly tuqymdardy suryptaý jáne termıalyq óńdeý boıynsha óndiris ornynyń qurylysy bastalady. Tuqymdardy óńdeýdiń organıkalyq ádisterin, onyń ishinde qysha untaǵy men tımán maıy sıaqty tabıǵı qosylystardy qoldanýdy engizý josparlanýda.
Burynǵy «Agropark Ońtústik» jaýapkershiligi shekteýli seriktestiginiń Jer resýrstary ınstıtýtyna qosylýynyń arqasynda elıtalyq tuqym óndirisi 4,5–5 esege ulǵaıtylatyn bolady. Aıta keteıik, Qazaq eginshilik jáne ósimdik sharýashylyǵy ǴZI jyl saıyn 1500 tonnadan astam dándi masaq daqyldarynyń tuqymyn, 300 tonna dándi-jemshóp jáne 100 tonna dándi-burshaqty daqyldardy, sondaı-aq júgeri, maqsary jáne jemshóp daqyldarynyń tuqymyn óndiredi jáne ótkizedi.