Almatylyqtardy qorshaǵan ortaǵa jaýapkershilikpen qaraýǵa shaqyrdy. Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetiniń brıfıńinde Tabıǵı órtterdiń aldyn alý jáne joıý boıynsha qabyldanyp jatqan sharalar týraly İle-Alataý ulttyq parkiniń ormandy molyqtyrý jáne qalpyna keltirý bóliminiń bastyǵy Raıhan Muhametjanova aıtyp berdi, dep habarlaıdy almaty-akshamy.kz.
Órt qaýpi bar kezeń resmı túrde 20 naýryzdan bastap belgilendi.
İle - Alataý memleket qorǵaýyndaǵy biregeı tabıǵı keshen. Ol landshaftynyń kúrdeliligi men sulýlyǵymen erekshelenedi. Sondaı-aq, tańǵajaıyp bıologıalyq ártúrliligimen erekshelenedi. Ulttyq parktiń jalpy aýdany 200 160 ga quraıdy.
ÓKQ spıkeri İle-Alataý MUTP aýmaǵynda orman órtterin sóndirý jáne tehnogendik faktorlardy ýaqtyly joıý maqsatynda 60 adamnan turatyn tótenshe top qurylǵanyn atap ótti. Top órt sóndirý quraldarymen jáne arnaıy kıimmen jabdyqtalǵan.
Bıyl 5 aqpan men 6 naýryz aralyǵynda órt qaýipti maýsymǵa daıyndyq aılyǵy ótkizildi, órttiń aldyn alý jónindegi is-sharalar aıqyndaldy jáne bekitildi. Almaty oblysynyń Tótenshe jaǵdaılar departamentterimen (Qarasaı, Talǵar jáne Eńbekshiqazaq aýdandarymen) jáne Almaty qalasynyń 2024 jylǵa arnalǵan «İle-Alataý MUTP» RMM aýmaǵynda taý, orman jáne taý-ken órtterin joıý jónindegi birlesken is-qımyl josparlary ázirlenýde. Sonymen qatar, TJD, ekologıa basqarmasy men ulttyq park arasynda tabıǵı órtterge den qoıý boıynsha úshjaqty kelisim jasalady.
Raıhan Muhametjanovanyń aıtýynsha, 2024 jylǵy órt qaýipti maýsymǵa órttiń aldyn alý boıynsha mynadaı sharalar josparlanǵan:
- orman jáne órtke qarsy maqsattaǵy joldardy jóndeý - 228,5 km;
- órtke qarsy jolaqtardyń shópterin shabý - 78 km;
- baqylaý munaralaryna kútim jasaý- 22 birlik.;
- anshlag, pannolardy jańartý-60 dana;
- anshlagtardy ornatý-100 dana.
- nusqamalardy, mindettemelerdi taratý-160 dana;
- órtke qarsy paraqshalardy taratý-30 000 dana.
Ulttyq saıabaqtyń memlekettik ınspektorlary qyzmettik jylqylarmen tolyq qamtamasyz etilgen. 4 ýaqytsha orman órt sóndirý stansıasy, OÓS quramynda 4 arnaıy órt sóndirý avtokóligi, 11 stasıonarlyq, 4 kólik rasıasy, 68 tasymal rasıasy bar. Sondaı-aq, basqa da qajetti quraldar bar.
2023 jyly orman qory jerlerindegi órtterdiń aldyn alý jáne olardyń órtterdi sóndirýge daıyndyq deńgeıin arttyrý maqsatynda aýdandyq tótenshe jaǵdaılar basqarmalarymen birlesip «Alaý-2023» oqý jattyǵýy ótkizildi.
Ulttyq parktiń Memlekettik satyp alý jónindegi tehnıkalyq materıaldyq bazasyn jaqsartý maqsatynda órt qaýpi maýsymyna qajetti quraldar satyp alynǵan jáne áli de tolyqtyrylýda.
«2023 jyly 9,9 gektar alqapta orman órtteriniń 3 oqıǵasy tirkeldi, onyń ishinde, 1,02 ga ormanmen jabylǵan alań bolsa, 5,48 ga - ormandy emes alań. Órt 7,4 tekshe metr aǵash tuqyldaryn joıdy, zalal 336 myń teńgeni qurady. Orman órtterin óshirýge jumsalǵan shyǵyn 282,5 myń teńgeni qurady, orman órtterinen jalpy shyǵyn 618,5 myń teńgeni qurady. Órttiń shyǵý sebebi anyqtalǵan joq», - dedi R.Muhametjanova.
Ormandardaǵy órt qaýipsizdigi erejelerin buzǵany úshin (367-bap, 3-t.) 41 ákimshilik-quqyqtyq buzýshylyq hattamasy jasaldy, 41 jeke tulǵa jaýapqa tartyldy, 9771,6 myń teńge somasyna ákimshilik aıyppul salyndy jáne 5554,5 myń teńge óndirildi.
«Kúzetti jaqsartý maqsatynda jyl saıyn ulttyq park aýmaǵyn órtke qarsy jaılastyrý, taýly jaǵdaılarda orman órtterin sóndirý, sondaı - aq osyndaı jumystardy júrgizý kezinde qaýipsizdik tehnıkasy máseleleri boıynsha qyzmetkerlerdi oqytý jáne olarǵa nusqaý berý júrgiziledi», - dep tolyqtyrdy Raıhan Muhametjanova.