Bul týraly QR Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstri Saıasat Nurbek Almaty qalasynyń turǵyndarymen kezdesýinde aıtty.
Sala basshysy ǵylym, joǵary bilim jáne joǵary oqý ornynan keıingi bilim berý júıesin damytýdyń negizgi nátıjeleri týraly baıandap, mınıstrliktiń aldaǵy maqsattarymen tanystyryp, salany damytýdyń negizgi úrdisterine basa nazar aýdardy, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz
Mınıstr esep berý kezdesýinde joǵary jáne joǵary oqý ornynan keıingi bilim berýdi damytýdyń negizgi tendensıalaryna toqtaldy.
Qazirgi ýaqytta elimizde joǵary jáne joǵary oqý ornynan keıingi bilim berý kadrlaryn daıarlaýmen 119 joǵary oqý orny (54 memlekettik, 65 jekemenshik) aınalysady. Joǵary bilim berý mazmunyn jańartý aıasynda 2023 jyldyń birinshi jarty jyldyǵynyń qorytyndysy boıynsha bilim berý baǵdarlamalarynyń 71 paıyzy jańartyldy.70-ten astam joǵary oqý oryndarynyń bazasynda «Kúmis ýnıversıtetter» quryldy. 2 joǵary oqý orny zertteý ýnıversıteti mártebesin aldy. «Meniń mamandyǵym – meniń bolashaǵym» jobasy aıasynda keńeıtilgen kadrlyq qoldaý júıesi júzege asyrylýda. Stýdentterge áleýmettik qoldaý kórsetý maqsatynda bıyl shákirtaqy 20 paıyzǵa ósti. Sheteldik jetekshi 4 ýnıversıtettiń fılıaly ashyldy.
Stýdentterdi jataqhanamen qamtamasyz etý máseleleri júıeli túrde sheshilýde. 2,6 myń jańa tósek-oryn jasaqtaldy. Joǵary bilimdi ınternasıonaldandyrý aıasynda 21 qazaqstandyq ýnıversıtet QS WUR reıtıńine, 6 ýnıversıtet Times Higher Education júıesine endi. Ortalyq Azıa keńistiginiń joǵary bilim berýdegi alánsy quryldy, Qazaqstandyq ýnıversıtetterdiń shet elde 2 fılıaly jumys isteıdi.
Jalpy ǵylymnyń 2023-2025 jyldarǵa arnalǵan búdjeti 3,5 esege ósip, 643 mlrd teńgeni qurady. Memleket basshysynyń tapsyrmalaryn oryndaý maqsatynda stýdentterdiń mártebesin kóterý, kadrlyq áleýetti nyǵaıtý jumystary júrgizildi. Ǵalymdardyń jalaqysy eki esege ósti. Ortasha jalaqy 257 myń. teńge, joǵary jalaqy – 1,5 mln.teńgeni qurady. Zańnamany jetildirý jáne ǵylymdy búrokratıasyzdandyrý sheńberinde halyqaralyq tájirıbeni eskere otyryp, Ǵylym jáne tehnologıalar jónindegi Ulttyq keńes quryldy, ekonomıkanyń strategıalyq sektorlary úshin ǵylymı-tehnıkalyq damýdyń salalyq jol kartalary qabyldandy.
Bıylǵy jyldyń birinshi jartyjyldyǵynda Qazaqstan Respýblıkasynda joǵary bilim men ǵylymdy damytýdyń 2023-2029 jyldarǵa arnalǵan tujyrymdamasy qabyldandy.
2019 jyldan 2022 jylǵa deıingi joǵary demografıalyq ósimge baılanysty 2040 jylǵa qaraı 18 jastaǵy jasóspirimder sáıkesinshe eki ese ósedi dep kútilýde. Joǵary bilimniń qoljetimdiligin qamtamasyz etý maqsatynda Memleket basshysynyń tapsyrmalaryn oryndaý aıasynda saralanǵan granttar men jeńildetilgen bilim berý nesıeleri biriktiriletin «Keleshek» biryńǵaı bilim berý jınaqtaýshy júıesin engizý máselesi qaralýda. Sondaı-aq osy baǵyt aıasynda QazUÝ-qalashyǵy, EUÝ-qalashyǵy kampýstaryn salý, memlekettik-jekemenshik áriptestik tetigin jetildirý arqyly stýdentterdi jataqhanadan orynmen qamtamasyz etý, barlyq stýdentterge bilim alý úshin álemdik sıfrlyq kitaphanalarǵa tegin qoljetimdilikti qamtamasyz etý sharalary qolǵa alynbaq. Qonaev qalasynda akademıalyq qalashyq qurylady. Elimizdiń 15 óńirlik jáne 5 pedagogıkalyq joǵary oqý oryndarynyń bazasynda akademıalyq sheberlik ortalyqtaryn qurý jumystary júrgizilýde. Joǵary bilimniń biryńǵaı aqparattyq júıesin engizý boıynsha jumystar júrgizilýde.
Stýdentterdi jataqhanamen qamtamasyz etý sharalary júrgizilýde. Búgingi kúni jatahqana tapshylyǵy 19 myń oryndy quraıdy. 2022 jyly 10 myń oryndyq 44 jataqhana paıdalanýǵa berildi. 2023 jylǵa paıdalanýǵa berý jospary 11 myń oryndyq 44 jataqhana, onyń ishinde 3,2 myń oryndyq 9 jataqhana 2023 jyldyń basynan paıdalanýǵa berildi.
Mınıstrlik sıfrlyq ýnıversıtetter tujyrymdamasyn ázirledi. Kelesi jyldan bastap 2 ýnıversıtettiń bazasynda sıfrlyq ýnıversıtetter iske qosylady. Ýnıversıtet ǵylymyn damytýdyń negizgi baǵyty úsh negizgi baǵytqa shoǵyrlanatyn bolady. Bul ǵylymı-tehnologıalyq jáne ınjenerlik parkter qurý; ýnıversıtetter men ǵylymı uıymdardyń ıntegrasıasy; endaýment qorlaryn qalyptastyrý.
«Memleket basshysy alǵa qoıǵan tapsyrmalardy, sondaı-aq mınıstrlik baǵyttary aıasyndaǵy basym mindetterdi júzege asyrý úshin kóp jumys isteý kerek. Sondyqtan men barlyq áriptesterimdi osy máseleler boıynsha áreketterdi úılestirýge jáne jumysty jandandyrýǵa shaqyramyn» , - dedi mınıstr.
Negizgi baıandamadan keıin mınıstr salada qordalanǵan túrli máseleler boıynsha turǵyndardyń saýaldaryna jaýap berdi.
«Qazaqstanda 5-10 jyldan keıin mamandyqtar qalaı suranysqa ıe bolady?» degen saýalǵa Saıasat Nurbek Qazaqstanda jańa Mamandyqtar atlasyn jasaý úshin aýqymdy jumys júrgizilip jatqanyn aıtty. Zertteýlerge sáıkes, úlken derekter taldaýshysy, blokcheın jelisiniń ákimshisi, blokcheın tehnology jáne t.b. jańa mamandyqtar paıda bolady dep kútilýde. Atlas jobasy boıynsha ekonomıkanyń 9 basym sektorynyń atlastary jasaldy: taý-ken metalýrgıa kesheni, munaı-gaz ónerkásibi, aýyl sharýashylyǵy, kólik-logıstıka, mashına jasaý, AKT, energetıka, týrızm jáne qurylys.
Sonymen qatar, jıyn barysynda ǵalymdar ǵylymnyń jekelegen baǵyttaryna, ǵylymı-zertteý jobalaryna, onyń ishinde elimiz úshin strategıalyq mańyzy zor paleontologıa, geologıa jáne arheologıa salalaryn jańǵyrtýǵa basa nazar aýdarýdy usyndy. Saıasat Nurbek mınıstrlik ókilderine atalǵan salalardy damytý boıynsha birqatar mindetterdi jergilikti mamandarmen jáne sheteldik sarapshylarmen birlesip sheshýdi tapsyrdy.
Sondaı-aq mınıstr turǵyndardyń sabaq pen emtıhan kezinde smartfon qoldanýǵa tyıym salý boıynsha bildirgen usynystary boıynsha zańnamalyq deńgeıde tıimdi sharalar qabyldaıtynyn atap ótti.
Kezdesý nátıjesinde QR Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrliginiń qyzmeti turǵyndar tarapynan oń baǵalandy.
Negizgi jıynnan keıin Saıasat Nurbek azamattardy jeke máseleleri boıynsha qabyldaý ótkizdi. Mınıstr turǵyndardyń joǵary bilim berý, joǵary oqý ornynan keıingi jáne ınklúzıvti bilim berý máselelerine qatysty suraqtaryna jaýap berdi. Sondaı-aq jataqhanamen qamtamasyz etýge qatysty túıtkildi máseleler qaraldy.
Arnaıy qarastyrý úshin qosymsha ýaqytty qajet etetin keıbir jekelegen máselelerdi mınıstr jeke baqylaýyna alady. Jalpy máseleler boıynsha mınıstrilikke qarasty komıtetter men qurylymdyq bólimshelerdiń basshylaryna tıisti tapsyrmalar berildi.