Almatyda Sh.Ýálıhanov atyndaǵy Tarıh jáne etnologıa ınstıtýty, Qazaqstan jazýshylar odaǵy, RMQ «Ǵylym ordasy» Ortalyq ǵylymı kitaphanasymen birlesip, belgili etnolog-ǵalym, tarıh ǵylymdarynyń doktory, profesor, Jazýshylar Odaǵynyń múshesi Toqtabaı Ahmet Ýálhanulynyń 70 jyldyǵyna arnalǵan «Qazaqstandaǵy etnomádenı jáne kóshpendilerdi zertteý máseleleri» atty halyqaralyq ǵylymı-praktıkalyq konferensıa ótti.
Konferensıa Qazaqstan etnomádenıetiniń qazirgi jaǵdaıy men damý tendensıalaryn talqylaý, qazaq jylqy mádenıeti, ulttyq sport, Ortalyq Azıa qazaqtarynyń kıeli jerleri týraly máseleleri talqylaý maqsatynda uıymdastyryldy.
Sonymen qatar jıyn barysynda tarıh ǵylymdarynyń doktory, profesor A.Toqtabaıdyń kóshpendilerdi zertteýge qosqan úlesi talqylandy.
Aıta ketken jón, A.Toqtabaı 1953 jyly 20 qańtarda Shyǵys Qazaqstan oblysy, Zaısan aýdany, Saıhan qystaýynda dúnıege kelgen. Onyń ǵylymı eńbegi qazaq halqynyń materıaldyq jáne rýhanı mádenıetin zertteý tóńireginde qalyptasty. Ótken ǵasyrdyń sekseninshi jyldary Petropavl qalasyndaǵy Abylaı han saraıy týraly málimetter jınap, respýblıkalyq mańyzy bar eskertkishter qataryna qosty. 1982 jyly Tashkent qalasyndaǵy Shaıhantaýyr keshenindegi Qarlyǵash bı kesenesiniń Tóle bıge qatysty ekenin alǵashqylardyń biri bolyp dáleldedi.
1990 jyly Samarqand qalasy Dagbıt qystaýyndaǵy Áıteke bıdiń babasy Jalańtós batyr Seıtqululynyń qabirin zerttep, ol týraly shyǵys jáne aýyzsha derekterin jınady. 1999 jyly Ózbekstannyń Buhara oblysy Nurata aýdanyndaǵy Áıteke bıdiń beıitin zertteýge kiristi. Birneshe jylǵy Tóle bı men Áıteke bıdiń qabirlerin zertteý nátıjesinde Áıteke, Tóle jáne Qazybek bılerdiń naqty ómir súrgen jyldaryn anyqtady.
Sońǵy jyldary A.Toqtabaı Tóle bı, Áıteke bı týraly máselelerdi anaǵurlym keńeıtip, «Ózbekstandaǵy qazaqtardyń kıeli jerleri (Jalańtós batyr, Tóle, Aıteke bılerdiń qabirleri t.b.), paıda bolýy, zerttelý tarıhy, qazirgi kezdegi jaǵdaıy», «Orta Azıa qazaqtarynyń kıeli jerleri (Qyrǵyzstan, Tájikstan, Túrkmenstan, Qaraqalpaqstan): anyqtaý, jikteý jáne zertteý» syndy jobalar boıynsha kórshiles elderde qalǵan qazaqtyń izderin anyqtap, tarıhı eskertkishterin jan-jaqty zerteý jumystaryn sátti júzege asyrdy. Nátıjesinde qazaq tarıhy men mádenıetine baılanysty 130-dan astam nysandar tuńǵysh ret ashylyp, ǵylymı aınalymǵa engizildi.
