«Astana kúni» de kelip qaldy. Qazaq memleketiniń bas qalasynyń aıbyny jyl ótken saıyn asqaqtap barady. Kúlli dúnıege máshhúr bolyp, aty álemge tanyldy.
HHİ ǵasyrda dúnıe júzi boıynsha jańadan boı kótergen birden-bir qala bolsa, ol – Astana. TMD aýmaǵynda da eshqandaı memleket jańadan bas qalasyn salmady. Tek biz ǵana ózimizdiń súıikti shaharymyzdy sala bildik. Sonyń nátıjesinde Eýrazıa júreginde jańa Elorda boı kóterdi. Osylaısha Saryarqanyń saıyn dalasy barshaǵa pana, jaıly qonys, saıaly mekenge aınaldy.
Tarıhı derekterge zer salsaq, Ǵun ımperıasynyń ortalyǵy Bozoq shahary, qazirgi Elordamyzdyń mańynda qonys teýipti. Muny arheolog, tarıhshy, etnograf ǵalymdar dáleldedi. Áli de qazba jumystary júrgizilip, zerttele tússe, tyń derekter de qolǵa ilinip qalar. Bahadúr babamyz Han Keneniń tarıhyn da umytpaıyq. Kenesary hannyń týǵan jeri Aqmola óńiri. Ýaǵynda patsha otarshyldary osy bekinisti ıelengende, áskerlerimen qorshap ot qoıyp órtep jiberedi. Sóıtip, halyqqa óziniń ataqonysyn qaıtarypty.
Saryarqa – qazaqtyń baılyǵynyń kózi ǵana emes, sonymen qatar ónerdiń, mádenıettiń jáne tarıhtyń kenishi. Saryarqanyń asyl týmalary, sonaý Abylaı zamanyndaǵy Buqar jyraý, Qaz daýysty Qazybek bı, aqyndar Shóje, Shashýbaı, Doskeı, jazýshy S.Seıfýllın jáne aqyn Qasym Amanjolov, kompozıtorlar Táttimbet, Mádıdiń eli. Sal- seri, aqyn-jyraýlardyń tógilte jyrlaǵan qutty mekeni. Bul búginde derbes eldiń Elordasy.
Shahar shyraılana tústi
Astana kelbeti kópti tańqaldyra tústi. Aspanmen talasqan ǵımarattar alystan menmundalap tur. Kórkine kóz toımaıdy.
Shahar kúnnen-kúnge gúldenip keledi. Qalanyń arhıtektorlar tobyn basqarǵan sáýletshi Kıse Kýrokava edi. Onyń basty ıdeıasy úlken dańǵyl, kórikti saıabaq, aýany ylǵaldandyryp turatyn sýburqaq jáne sán- saltanaty kelisken ǵımarattar bolatyn. Árıne, Qazaq eliniń bas shahary bolǵandyqtan, ulttyq qundylyq basty negizge alyndy.
Megapolıste smart úıler, smart aıaldama, aqyldy beınebaqylaýlar ornatylǵan. Halyqtyń turýyna óte qolaıly jaǵdaı jasalǵan. Búginniń ózinde 1,5 mıllonǵa jýyq halyq qonystanǵan. Statısıkaǵa súıensek, 2030 jyly 2 mıllıonnan astam turǵyn ǵumyr keshetin kórinedi. Elimiz boıynsha eń jańa ǵımarattar shoǵyry sonda. Qalany aınaldyra «Astana ormany» qorshap jatyr. Munda aqqaıyń, terek, shyrsha, arsha egilgen. Sondaı-aq, qyrǵaýyl, maral, elik, borsyq, túlki, sýyr, qoıanǵa deıin bar. Velojolaq salynǵan. Tynyǵýshylarǵa arnaıy oryndar qarastyrylǵan. Eń bastysy, eko- tazalyqty saqtaý jolǵa qoıylǵan.
Astanada sımvolıkalyq beınedegi ǵımarattar samsap tur. Biregeı ǵımarat – Báıterek. Bul qazaqy mıfologıadaǵy samuryq qustyń ańyzyna baılanysty týyndaǵan. Máni el-jurt baı-qýatty bolyp, órkeni óssin degen maǵynany bildiredi. EXPO–2017 kórmesine oraılastyrylyp salynǵan «Nur álem» pavılony ásemdigimen kópti baýraıdy. Onyń máni – qýat kózin arttyrý, ǵalamda beıbitshilikti saqtaý. Byltyr Astananyń ortalyq meshiti boı kóterdi. Qazirgi tańda Ortalyq Azıadaǵy musylmandardyń eń úlken dinı ortalyǵy sanalady. Syıymdylyǵy – 235 myń adam. Osylaısha tizimdi jalǵastyra berýge bolady. Áli de kókpen talasqan úıler boı kótere bereri sózsiz.
Dıalog ordasyna aınaldy
Dúnıejúzilik samıt, halyqaralyq forým, alqaly bas qosýlar Elordada uıymdastyrylyp keledi. Mártebeli meımandar, týrıser, saıahatshylar, ártúrli salanyń sarapshylary jınalatyn kıeli mekenge aınalyp otyr.
Bas qala elimizdiń ǵana emes, álem elderiniń lıderleri bas qosatyn, keleli máselelerdi talqylaıtyn, túıin tarqatatyn ortalyqqa aınaldy. Sonyń eń negizgisi 2003 jyldan turaqty uıymdastyrylyp turatyn Álemdik din kóshbasshylarynyń sezi. Beıbitshilik jáne kelisim saraıyna jınalǵandar dástúrli dinaralyq tatýlyq, birlik, uıymshyldyq, ózara túsinistik qaǵıdalaryn basshylyqqa alyp otyr. Osy jıyn arqyly da elimizdi búkil álem tanydy.
Astana ekonomıkalyq forýmy jyl saıyn ótkiziledi. Shtab-páteri – Astanada. AEF-ty 2008 jyly Ǵalymdardyń Eýrazıalyq ekonomıkalyq klýby men Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti uıymdastyrdy. Maqsaty – qarjy naryǵynda týyndaǵan máselelerdi rettep, bıznesti yntalandyryp, naryqtyq ekonomıkanyń baǵytyn aıqyndaý.
P.S. Astana eń jas ári sulý megapolıs. Qazaq memleketiniń altyn táji, álemdegi beıbitshilik pen tatýlyqtyń uıytqysy máńgi jaınap, jasaı bersin!