Qazaqstanda 7 jyldan beri erekshe bilim berýdi qajet etetin balalarǵa arnalǵan oqýlyqtar shyǵarylyp keledi.
Bul týraly Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetiniń brıfıńinde Arnaıy jáne ınklúzıvti bilim berýdi damytýdyń ulttyq ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵynyń dırektory Aıgerim Kúderınova aıtty, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Inklúzıvti bilim berý - bul fızıkalyq, psıhıkalyq, ıntellektýaldy jáne basqa da erekshelikterine qaramastan, barlyq balalardyń jalpy bilim berý júıesine qosylýy.
«Bizdiń ortalyq erekshe qajettilikteri bar balalardy qoldaý baǵytynda kóptegen jumystar atqarýda. Balalar ortalyqta dıagnostıkalyq baqylaýdan ótedi, mamandardan kómek alady, túzetý sabaqtaryna qatysady, ata-analarymen keńes júrgiziledi. Sonymen qatar, mamandar men muǵalimderge kómek kórsetiledi. Ádistemelik quraldar jazylyp, biliktilikti arttyrý kýrstary ótkiziledi. Barlyq mektepke deıingi jáne mekteptegi bilim berý uıymdaryna ádistemelik qoldaý kórsetiledi. Ortalyqta resýrstyq bólim bar. Barlyq mamandar kelip, psıhologıalyq-pedagogıkalyq qoldaý boıynsha keńes ala alady», — dedi A.Kúderınova.
2017 jyldan beri Qazaqstanda erekshe bilim berýdi qajet etetin balalarǵa arnalǵan oqýlyqtar shyǵaryla bastady.
Arnaıy jáne ınklúzıvti bilim berýdi metodologıalyq jáne ádistemelik qamtamasyz etý bóliminiń meńgerýshisi, pedagogıka ǵylymdarynyń kandıdaty, dosent Irına Elıseeva olardyń múmkindigi shekteýli balalar oqıtyn arnaıy mektepterdi oqý-ádistemelik qamtamasyz etýmen aınalysatyndaryn aıtty. Aıta keterligi, respýblıkada 99 arnaıy mektep bar, olardyń barlyǵy da oqýshylardyń damý túrleri boıynsha saralanady.
«Bizde estý, kórý, tirek-qımyl apparaty buzylǵan, psıhıkalyq damýy tejelgen, sóıleýinde aýyr qıyndyqtar bar mektepter bar. Bul balalar memlekettik standart boıynsha oqytylady, biraq olardyń oqý materıalyn ázirleý erekshelikteri bar, olar bizdiń ortalyq ázirlegen tıptik oqý baǵdarlamalary deńgeıinde eskerilgen», - dedi I.Elıseeva.
Aqyl-oıynda aýytqýshylyqtary bar balalar bilim berýde erekshe sanatty quraıdy. Sondyqtan mundaı balalar úshin mamandar barlyq pánder boıynsha ózindik oqý baǵdarlamalaryn jasaıdy. 2022 jyly olar úshin 0-10 synyp oqýlyqtary jazyldy.
Irına Elıseeva 2004 jyldan bastap elimizde buryn otbasynda tárbıelenip, resmı túrde mektepke barýǵa múmkindigi joq, damý ıntellektinde az ǵana aýytqýshylyǵy bar balalar mektepte bilim alýǵa múmkindik alǵanyn habarlady.
«Biz osy sanattaǵy balalar úshin tıptik oqý baǵdarlamalaryn jasadyq. Arnaıy mektepterde balalardy oqytýdyń ózi otbasy úshin áleýmettik qoldaý bolyp tabylady, osylaısha ata-analar da óz múmkindikterin damytyp, qoǵam damýyna atsalysady. Aıta ketý kerek, elimizdegi arnaıy mektepterde jalpy sanattaǵy múgedek balalardyń 14 paıyzy ǵana oqıdy. Olardyń kópshiligi jalpy bilim beretin mektepterde oqıdy», - dep jalǵastyrdy I.Elıseeva.
Qazaqstan Respýblıkasynda 465 arnaıy bilim berý uıymy bar. Onyń ishinde oblystar men qalalar boıynsha: arnaıy mektepke deıingi uıymdar – 44, arnaıy mektep uıymdary – 99, psıhologıalyq-medısınalyq-pedagogıkalyq keńes berý uıymdary – 92, psıhologıalyq-pedagogıkalyq túzetý kabınetteri – 208, ońaltý ortalyqtary – 13, aýtızm ortalyǵy – 9.