Atyraýda ótken Ulttyq quryltaıda Prezıdent Toqaev qazirgi eltańbaǵa oraı aıtylyp júrgen syn pikirler týraly oıyn ortaǵa saldy. Onyń aıtýynsha, eltańbany keńes zamanyndaǵy gerbke uqsatýshylar kóp, «tym eklektıkalyq, kúrdeli» deýshiler de az emes.
Mundaı oıdy el bolashaǵyna beı-jaı qaramaıtyn belsendi azamattar ǵana emes, mamandar da aıtqan eken. Artynsha, eltańbany aýystyrý tóńiregindegi másele qoǵamda qyzý talqyǵa tústi. Birazy táýelsiz demokratıanyń dańǵyl jolyna túsken memleket retinde kúıregen KSRO-ny eske túsiretin atrıbýttardan arylý kerektigin qoldasa, endi biraz jurt eltańbany aýystyrýǵa úlken daıyndyqpen kelgen jón dep biledi. Túbegeıli qarsy shyǵýshylar da bar.
Quryltaıda aıtylǵan osy usynystan keıin búgin Májilis depýtattary atalǵan máselege qatysty birneshe depýtattyq saýal joldady. Sonyń keıbirine toqtala keteıin.
Birinshiden, eltańbada tamyry tereń tarıhymyz arydan syr shertýge tıis. Abzal Quspannyń aıtýynsha, qoldanystaǵy gerbimiz ultymyzǵa tán qasterli belgilermen birlik pen beıbitshilikti aıshyqtaýdy maqsat tutqan. Dese de, qazaq memleketi 1991 jyly ǵana paıda bolǵan joq. Memleket retindegi tarıhymyz tereńde jatyr. Qazaqstan – arydaǵy Saq, Ǵun, Túrik qaǵanaty, Ulyq Ulys – Joshy ulysynyń, beridegi Qazaq handyǵynyń tikeleı murageri. Bul – erlik pen órlikke toly tarıh. Buǵan qosa, bıyl Qazaq Dalasynda tý kótergen Joshy ulysy – Altyn Ordanyń qurylǵanyna 800 jyl tolýyn atap ótkeli otyrmyz. Osy tustan alyp qaraǵanda halqymyzdyń ótkeni men shejiresi eltańbadan kórinis tapsa degen usynys kókeıge qonymdy. Sondyqtan jańa eltańba jobasyn jasaıtyndar kóneden tamyr tartatyn ıdeıalardy engizse, quptaýǵa turarlyq.
Ekinshi másele – eltańbadaǵy Keńes dáýirin eske túsiretin atrıbýttardan arylý. Májilis depýtaty Ábil Erkin óz saýalynda «qazirgi eltańba – Qazaq KSR-niń eltańbasyna uqsaıtynyn» aıtady. Mysaly, bıdaı masaqtarynyń ornyna tulpar qanattary, oraq pen balǵanyń ornyna shańyraq jáne Qazaq KSR-i degen jazýdyń ornyna «Qazaqstan» degen ataý jazylǵan. Al tóbedegi bes juldyz ózgerissiz qaldy. Osy rette, depýtat kezinde Keńes Odaǵynyń quramynda bolǵan respýblıkalardyń, sondaı-aq Shyǵys Eýropa elderiniń eltańba aýystyrý tájirıbesin jan-jaqty zerdeleý qajet ekenin aıtady. Buǵan KSRO quramynda bolǵan Grýzıa, Ýkraına, Belarýs sıaqty elderdiń jańa eltańbaǵa kóshýin úlgi etýge bolady.
Birimiz bilip, birimiz bile bermespiz, memlekettik eltańbamyzǵa buǵan deıin bir emes, bes ret ózgeris engizilgen eken. Aıtarlyqtaı bolmasa da, túster men reńkter, pishinder men jazýlar ózgerdi. Jalpy zamannyń aǵymyna, qoǵamnyń talabyna saı memlekettik rámizderdiń ózgeriske ushyraýy – qalypty jaǵdaı. Buǵan Majarstannyń ótken ǵasyrda eltańbasyn segiz márte aýystyrǵany naqty mysal bola alady.
Árıne, bul máselede asyǵystyq tanytýdyń qajeti joq. «Amanat» fraksıasy memlekettik rámizderdi jańǵyrtý máselesin talqylaıtyn alań qurýdy usynyp otyr. Negizgi másele – gerbti zaman suranysyna saı jetildirý. Qazirgi saıası ózgerister men reformalardy negizge ala otyryp, eltańbany aýystyrý bizdiń el úshin jańasha damýdyń basy, jańashyldyqtyń belgisi bolýy kerek.