Shymkent, Túrkistan, Almaty qalalarynda zańsyz araq shyǵaratyn 40 seh jabyldy.
Al mamandar alkogóldiń adam ómirine qaýip tóndiretinin aıtady. Eldegi astyrtyn araq óndirisi jaǵa ustatarlyq. Buǵan dálel de joq emes. Kúni keshe ǵana Qostanaı men Soltústik Qazaqstan oblystarynda myń jarym lıtrge jýyq spırttik ónim aınalymnan shyǵaryldy. Jasyryn sehtardan tárkilengen ishimdikter arnaıy polıgonda joıyldy, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz 24.kz-ke silteme jasap.
Kontrafaktili qoıma Petropavl qalasynda da anyqtaldy. Bul jerden 740 lıtr spırt, 50 lıtr konák quıylǵan ydys tabyldy. Al alkogól qaýymdastyǵynyń basshysy bul tusta shaǵyn dúkender men qaladan shetkeri bazarlardy tekserý qajettigin aıtady. Aıtýynsha, shalǵaıdaǵy óńirlerdi qoıyp, Astananyń ózinde plasık qutyǵa quıylǵan araq saýdalanyp jatyr.
«Biz usaq magazınderde kóleńkedegi araqtyń plasık bótelkege quıylǵan túrin taptyq. Osy Astanadan 3 núkte tabyldy. Biz ol týraly Úkimettiń tekserý organdaryna habarladyq. Araqtyń óziniń zıanyn bilemiz. Quramyndaǵy spırt plasık ydysqa quıylǵanda, reaksıaǵa túsip, ýly zat bóledi. Adam odan ýlanyp qalýy múmkin. Sondyqtan biz osymen kúresýge atsalysyp jatyrmyz», - dedi «Kazalkotabak» qaýymdastyǵynyń prezıdenti Ámirjan Qalıev.
"Al arzan dep sapasyna bas qatyrmaıtyndar aýrýǵa dýshar bolady", - deıdi, ımmýnologtar. Tipti jasandy araq ishýdiń sońy ólimge ákep soǵýy múmkin.
«Jalpy, ishimdiktiń ózi adam densaýlyǵyna keri áser etetinin aıtyp júrmiz. Alaıda, qazir naryqta onyń túr-túri bar. Al, sapasyna kópshiligi bas qatyrmaıdy. Astyrtyn ishimdik jasaýshylar alkogóldi almastyrǵyshtardyń basqa túrin qoldanýy múmkin. Mysaly, metıl spırti etıl spırtine uqsaǵanymen, óte qaýipti. Onyń az mólsheriniń ózi adamdy kóz janarynan aıyrady. Al mólsheri artyp ketse, ólimge dýshar etedi», - deıdi ımmýnolog Rafaıl Rozenson.
Al sanıtarlyq baqylaý salasynyń mamandary ónim sapasyn tekserip otyratynyn aıtady. Bıyl 1100-den astam alkogol ónimderine zertteý júrgizgen. Osy ónimniń 3 paıyzy kúmán týǵyzǵan. Sebebi tańbalanýynda naqtylyq joq. Demek, quramy kúmándi.
«Árbir tutynýshy alkogoldik ónimdi alǵanda, birinshi tańbalanýyna, etıketkasyna qaraý kerek. Ol ónim qaı jerde shyqty, óndirýshiniń ataýy, mekenjaıy, saqtalý merzimi, quramy - bári bolý kerek. Tolyq aqparat bolmasa, shet tilinde jazylǵan nemese memlekettik aýdarmasy bolmasa, bul zań buzýshylyq bolyp tabylady. Bolmaǵan jaǵdaıda saýda ornynan ónimniń qaýipsizdigi týraly qujatyn suraý kerek», - deıdi qalalyq tehnıkalyq reglamentter talaptaryn baqylaý bóliminiń basshysy Qarlyǵash Ábdisheva.
"Astyrtyn araq óndirisi joıylmaı, qaýip seıilmeıdi. Bul, bir jaǵynan, alkogóldiń zańdy naryǵyn tyǵyryqqa tireıdi", - deıdi mamandar.