Azamattar aqshasyn qandaı da bir kompanıaǵa salmas buryn, sol kompanıa týraly derekterdi teksere alady
Elimizde 29 qarjy pıramıdasy joıylyp, jelide mıkrokredıt berem dep aldaıtyn alaıaqtardyń sany 28 paıyz azaıǵan, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Almaty.tv-ge silteme jasap.
Esimi men bet-álpetin jasyrýdy ótingen bul azamat paıyzsyz úı alamyn dep jerin satyp, 1 mln 300 myńnan asa aqshasyn kooperatıvterdiń birine salyp jibergen. Alaıaqtar oǵan: "Aıyna 50 myń tóleseńiz, alty aıdan keıin úıli bolasyz", - dep qatyrǵan.
«Biz Túrkistanǵa da aryz jazdyq. Áli eshqandaı jaýap joq. Sotty kútip otyrmyz. Aldanyp qalǵan kisiler osy jerde qan qysymy kóterilip qulady, sondaı-aq otbasymen ajyrasyp ketken adamdar da bar. Sebebi óziniń eńbegimen tapqan aqshasyn osy kooperatıvke tapsyrǵan», – dedi zardap shekken Azamat.
Ókinishke qaraı, bul kooperatıvke 140-tan asa adam aldanyp qalǵan. Qarjylyq monıtorıń agenttiginiń málimetinshe, byltyr qarjy pıramıdasyn uıymdastyrý boıynsha 85 qylmystyq is qaralyp, 29 pıramıdanyń kózi joıylǵan. Nátıjesinde jábirlenýshilerge tıesili 8 mlrd teńgeden asa aqsha qaıtaryldy. Osyndaı qylmysty der kezinde ashý úshin agenttik «Baiqa, piramida!» atty telegram-botty iske qosqan. Onda azamattar aqshasyn qandaı da bir kompanıaǵa salmas buryn, sol kompanıa týraly derekterdi teksere alady.
«Eger kompanıada qarjy pıramıdasynyń belgileri bolsa jáne bul silteme «kıbernadzor» júıesiniń kómegimen buǵattalǵan bolsa, paıdalanýshyǵa bul týraly dereý habarlanady. Al eger kompanıa ınvestısıalyq naryqtyń adal sýbektileri bolyp tabylsa, tıisti jaýap sáıkes analızden keıin jiberiledi. Sonymen qatar, sizge tabys usynatyn kompanıanyń BSN arqyly tekserýge bolady», – dedi QR Qarjylyq monıtorıńi agenttiginiń resmı ókili Álibek Ábdilov.
Qasym-Jomart Toqaev bul qylmys túriniń turaqty ósip jatqanyn ári odan halyqty aldyn ala qorǵaý keregin Joldaýynda da aıtqan edi.
«Internet jáne telefon arqyly jasalatyn alaıaqtyq áreketterge aıryqsha nazar aýdarý kerek. Quqyq qorǵaý organdary mundaı qaterlerdi anyqtap, qylmyskerlerdi quryqtaý úshin aqparattyq-saraptama jumysyn kúsheıtýi qajet. Sondaı-aq azamattardyń quqyqtyq jáne qarjylyq saýatyn júıeli túrde arttyrǵan jón», – dedi QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev
Búginde Bas prokýratýra Prezıdent tapsyrmasyna sáıkes múddeli organdarmen birlesip, alaıaqtyqty joıý týraly keshendi is-shara qabyldaǵan. Nátıjesinde byltyr kıber alaıaqtyq jasaǵan 10 qylmystyq topty anyqtapty. Máselen, Shymkentte ózderin bank qyzmetkerimin dep tanystyryp jurttyń aqshasyn qashyqtan otyryp basqarý faktileri tirkelgen. Qazir onlaın otyryp jalǵan túbirtek jasap beretin alaıaqtar da kóbeıgen. Almatyda, mysaly, «Kaspıı» qosymshasyna arnalǵan jalǵan-chek shyǵaratyn 9 telegram-bot anyqtalypty.
«2-3 sekýndta jasalatyn nárse. Tek qana málimetterdi engizý arqyly dúkenge barǵan kezde jalǵan chekti kórsetý arqyly alaıaqtar óz tásilin iske asyryp otyr. Osy jyly 6 adamnan qurylǵan qylmystyq top áshkerelendi. Ózderin bank qyzmetkerleri retinde tanystyryp, qarajat jymqyrǵan», – dedi qalalyq prokýratýranyń birinshi basqarma prokýrory Bektóre Ábdirahmanov
Jalpy, elimizde ınternet alaıaqtyqty joıý boıynsha halyqaralyq yntymaqtastyq is-sharalary qolǵa alynyp jatyr. Bul jumystar aıasynda qurbandaryn telefon arqyly quryqqa túsiretin 32 adamnan qurylǵan halyqaralyq qylmystyq top joıylǵan. Sarapshylar sońǵy birneshe jylda elde alaıaqtyqty joıý jumysy óte belsendi júrgenin aıtady. Tek azamattar qarjylyq jáne kıber saýattylyǵyn arttyrýy tıis.
«Elde qanshalyqty İT-tehnologıa damyǵan bolsa, ınternet alaıaqtar sonshalyqty kóp bolady. Bul, bir jaǵynan, bizdiń eldegi sıfrlandyrý prosesiniń jaqsy júrip jatqanyn kórsetedi. Al keri jaǵy - kıberalaıaqtarmen kúresýge týra keledi. Memleket tarapynan jumys jurip jatyr. Mysaly, kóptegen damyǵan elde «egov» platformasy arqyly qujat ala almaıdy. Al alaıaqtar osyndaı jetistikti paıdasyna asyryp, maıshelpekke aınaldyrady», – dedi kıberqaýipsizdik jónindegi sarapshy Evgenıı Pıtolın
Salada atqarylǵan sharýa kóp. Osyndaı keshendi jumystyń aıasynda ınternet-alaıaqtyq 4, ǵalamtor arqyly mıkrokredıt berýshiler sany 28, al qarjy pıramıdalaryn qurýǵa qatysty derekter 27 paıyz qysqarǵan.