Keıingi aptalarda el ishinde sýısıd derekteri jıilep, qoǵamnyń úreıin kúsheıtti. Bul oqıǵalar sýısıd máselesiniń tereńde jatqanyn, ony tek fakt retinde emes, adam janynyń dabyly retinde qabyldaýymyz kerek ekenin kórsetip otyr. Osy oraıda Aqshamnews.kz tilshisi psıholog mamanmen suhbattasyp, sýısıdke ıtermeleıtin faktorlar men aldyn alý joldaryn sóz etti.
Ulmeken Sándibekqyzy
psıholog, geshtalt-terapevt
"Sýısıdtiń túpki sebebi – sharasyzdyq pen jalǵyzdyq"
Psıholog Ulmeken Sándibekqyzynyń aıtýynsha, sýısıdke kóbine jalǵyzdyq, jaqyndarynan qoldaý kórmeý, qarjylyq qysym, ajyrasý, nemese jaqynyn joǵaltý sıaqty aýyr emosıonaldyq sátter ıtermeleıdi.
"Adam tyǵyryqqa tirelgende, bul kúıden shyǵatyn jol joq dep oılaıdy. Uzaq ýaqytqa sozylǵan kúızelis, psıhıkalyq aýytqýshylyq, otbasyndaǵy qıyndyqtar - bulardyń bári adamdy ómirden túńilýge ıtermeleıdi. Qobaljý, qorqynysh sezimderi qatar júredi", – deıdi maman.
Sýısıdke baratyn adamnyń psıhologıasynan qandaı belgiler baıqalady?
Sýısıdke baratyn adam kóbine bul sheshimdi ishinen pisirip, daıyndala bastaıdy. Onyń oıynda "Meniń ómirimniń máni joq", "Sharshadym", "Ómirden túńildim" degen sekildi sózder qaıtalanady.
"Mundaı adam kóp oqshaýlanyp, uzaq ýaqyt jalǵyz otyrady. Kóńilsizdik pen enjarlyq - basty belgiler. Mundaı sátte jaqynynyń zeıini men nazary – mańyzdy", – deıdi psıholog.
"Sóıleskisi kelgen adamǵa tyńdar qulaq kerek"
Eger jaqyn adamyńyz sizge sýısıd jaıly oılarymen bólisse, ony qorqytpaı, uıaltpaı, kerisinshe jyly qabyldaý kerek.
"Eń bastysy – sizge arqa súıeı alatynyn, jalǵyz emes ekenin sezindirý. "Olaı oılama!" dep birden tejeý qaýipti. Bul adamdy odan saıyn tuıyqtap jiberýi múmkin. Onyń ornyna tyńdap, qoldap, ómirde kezdesken qıyndyqtardy eńsere alǵanyn eske salǵan jón. Oǵan kúsh-jigeri jetetinin, óz ómirine ózi jaýap bere alatynyn túsindirý kerek", – deıdi maman.
Psıhologtyń kómegin qalaı usyný kerek?
Jaqynyńyzdyń jaǵdaıy alańdatsa, birden "psıhologqa bar" dep talap etýdiń ornyna, jyly usynys jasańyz.
"Adam ózi sheshim qabyldaýy tıis. Eger ol múlde júgingisi kelmese - bul da onyń tańdaýy. Biraq úmit úzilmegeni durys. Jaǵymdy orta, senim men baılanys adamdy kóp nárseden saqtaı alady", – deıdi psıholog.
Qazaqstanda sýısıd nege jıilep ketti?
Maman qazirgi ýaqytta býllıng, otbasyndaǵy zorlyq-zombylyq, esirtkige táýeldilik pen lýdomanıanyń beleń alýy sýısıdke áser etetinin aıtady.
"Eger osy máselelerdiń aldyn alyp, qoǵamǵa sýısıdtiń sheshim emes ekenin túsindire alsaq, bul kórsetkish birshama tómender edi. Ol úshin eń aldymen psıhologıalyq aǵartý jumystary qajet», – deıdi psıholog.
Sýısıdten keıin adam qoǵamnan alystap, eski tanystarynan qol úzip jatady.
"Qoǵam mundaı jaǵdaıda adamnyń ózine jıi kúıe jaǵady. Biraq adam bul sátti aldymen ózi qabyldap, ózin keshirýi kerek. Qoǵamdy ózgertý qıyn. Sol sebepti ishki ımýnıtetti qalyptastyrǵan áldeqaıda tıimdi", – deıdi maman.