QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri Svetlana Jaqypova QR Parlamentiniń Májilisinde Úkimet saǵatynda sóz sóıledi.
EHÁQM basshysy depýtattarǵa eńbek naryǵynyń damýy jáne Qazaqstandaǵy kadrlyq áleýetti kúsheıtý týraly baıandady, dep habarlaıdy sala mınıstrligine silteme jasap.
Mınıstr sóz basynda ekonomıkalyq daǵdarysqa, COVID-19 pandemıasyna, sondaı-aq Qazaqstannyń sońǵy 5 jylda bastan keshken birqatar ishki syndarǵa qaramastan, Respýblıkanyń eńbek naryǵynda turaqtylyqty saqtaýǵa qol jetkizgenin atap ótti.
«Eńbek naryǵynyń negizgi kórsetkishteriniń biri – jumys kúshi sońǵy 5 jylda 420 myń adamǵa ósken. Bul bir jaǵynan, Qazaqstan halqynyń turǵyndardyń jasy turǵysynan álemdegi eń «jas halyqtardyń» biri retinde qalýynan bolyp otyr. Ekinshi jaǵynan, jumyspen qamtýdy qoldaý jáne jańa jumys oryndaryn damytý, kásipkerlik qyzmetti yntalandyrý sharalary oń áser etedi», – dedi Svetlana Jaqypova.
Eńbekmıni basshysynyń aıtýynsha, eńbek naryǵyndaǵy turaqty ósimge qaramastan, memleket tarapynan teń múmkindikterdi qamtamasyz etý jáne azamattardyń ómir súrý sapasyn arttyrý úshin odan ári kúsh salýdy talap etetin birqatar osal tustarymyz bar.
Birinshisi – eńbek naryǵynda usynystar jasaý. Memlekettiń ekonomıkany yntalandyrý boıynsha qabyldaǵan belsendi sharalaryna qaramastan, jeke bıznestiń jańa jumys oryndaryn qurýǵa qosqan úlesi shamamen 20 paıyzdy ǵana quraıdy. Bul Ekonomıkalyq yntymaqtastyq pen damý uıymy elderindegi kórsetkishterge qaraǵanda tórt ese az. Tıisinshe, búgingi tańda jumys oryndarynyń ósimin ónimdiligi tómen salalar men memlekettik sektor qamtamasyz etýde.
Ekinshisi – formaldy emes jumyspen qamtýdyń joǵary deńgeıi. 2023 jyly naqty zeınetaqy aýdarymdarynyń derekteri boıynsha eseptelgen eńbekaqy tóleý qorynyń kólemi 20 trln teńgeni qurady. Óz kezeginde, Ulttyq statısıka búrosynyń baǵalaýy boıynsha eńbekaqy tóleý qory budan eki esege jýyq, ıaǵnı 38 trln teńgeden asady. Eńbekaqy qory boıynsha derekterdiń eń úlken alshaqtyǵy saýda, aýyl sharýashylyǵy jáne jyljymaıtyn múlik sektorlarynda baıqalady.
Úshinshisi – ekonomıkanyń orta kásiptik bilimi bar kadrlarǵa degen qajettiliktiń ósip kele jatqandyǵy. Bul rette bıznes tarapynan suranys pen jumys kúshin usyný arasynda sáıkessizdik baıqalady. Kásiptik-tehnıkalyq bilimi bar mamandarǵa suranys joǵary bilimi bar túlekterge degen qajettilikten 70% - ǵa artyq. Sonymen birge biliktiliktiń orta jáne joǵary deńgeıdegi jumys kúshin usyný kólemi birdeı bolyp qalady.
Tórtinshi – aǵymdaǵy jáne bolashaq jumys kúshiniń qanaǵattanarlyqsyz sapasy.
Svetlana Jaqypova tıimdi, ádil jáne serpindi eńbek naryǵyn qurý jáne qazaqstandyqtardyń ómir súrý deńgeıin arttyrý úshin Eńbek mınıstrligi jumysynyń 5 negizgi baǵyty aıqyndalǵanyn aıtty: memlekettik ınvestısıalardyń tıimdiligin arttyrý, sapaly jumysshylar sanyn ulǵaıtý, kadrlyq áleýetti kúsheıtý, jumyspen qamtýdy zańdyq turǵydan resimdeý, jumyspen qamtýdyń ekojúıesin damytý.
«Eńbek mınıstrligi ótken jyly eńbek salasyndaǵy kemshilikterdi sıfrlandyrý boıynsha úlken jumys atqarǵanyn atap ótkim keledi. Qazir bizde naqty ýaqyt rejıminde eńbek naryǵynyń negizgi kórsetkishterin kórýge múmkindik bar. Jasandy ıntellekt tehnologıalaryn belsendi engizý bizge yqtımal problemalardy boljaýǵa jáne ýaqtyly sharalar qabyldaýǵa, buzýshylyqtardy anyqtaýǵa jáne jaqsy boljamdar jasaýǵa múmkindik beredi. Barlyq maqsattarǵa qol jetkizý úshin bizge eńbek naryǵynyń normatıvtik-quqyqtyq bazasyn jetildirý, onyń ishinde monıtorıń pen boljaýdyń jańa quraldaryn eskere otyryp, depýtattardyń jan – jaqty qoldaý kórsetýi qajet», –dedi mınıstr.
EHÁQM basshysy depýtattarǵa vedomstvonyń halyqty jumyspen qamtý salasyndaǵy sıfrlyq jobalary týraly egjeı-tegjeıli aıtyp berdi.
Osylaısha, jobalardyń Inovasıalyq navıgatory kadrlarǵa qajettilikti taldaý men boljaýdy jáne barlyq iske asyrylatyn jobalardyń tıimdiligine ýaqtyly monıtorıńti qamtamasyz etedi. Búginde júıede 150 myń jumys ornyn qurý josparlanǵan 755 ınvestısıalyq joba boıynsha monıtorıń júrgizilýde.
Sondaı-aq, Eńbek mınıstrligi óńirler men salalar bólinisinde sapaly jumys oryndaryn monıtorıńileýdiń aqparattyq júıesin qoldanýda. 2023 jyly Qazaqstanda shamamen 2,27 mln sapaly jumys orny, onyń ishinde 198 myń jańa jumys orny boldy. Aldaǵy 3 jylda olardyń sanyn 824 myńǵa arttyrý josparlanýda.
Kásibı mansapty tańdaý jáne mansaptyq traektorıany basqarý úshin «Mansap kompasy» jobasy júzege asyrylýda, al Enbek.kz platformasy daǵdylardy, sonyń ishinde jumysshy mamandyqtaryn damytýǵa belsendi yqpal etedi.
«Biz Ulttyq onlaın oqytý platformasyn sátti damytyp jatyrmyz. Qazirgi ýaqytta onda 606 onlaın kýrs bolsa, onyń 271-i tegin. Búgingi tańda 400 myń adam oqýdan ótti.
Bizdiń josparlarymyzda mıkrobiliktilikti taný kýrstary, sondaı-aq jumys mamandyqtary men óndiristik praktıkaǵa arnalǵan VR jáne AR tehnologıalaryn qoldana otyryp praktıkalyq kýrstardy engizý bar. Bul pılottyq joba Qonaev, Óskemen, Túrkistan, Astana jáne Shymkent qalalarynyń mansap ortalyqtarynda iske asyrylady», – dedi Svetlana Jaqypova.
Eńbek resýrstarynyń sapasyn arttyrý jáne ekonomıkamyzdy qazirgi zamanǵy syn-tegeýrinderge beıimdeý úshin Ulttyq biliktilik júıesi belsendi damyp keledi.
«823 kásiptik standart qalyptastyryldy, onyń negizinde 3,8 myń oqý baǵdarlamasy jańartyldy. Sertıfıkattaý ortalyqtaryn qurý boıynsha jumystar júrgizilýde. Budan ári sharalar daǵdylar men kásipterdiń Eýropalyq jikteýishi negizinde Daǵdylardyń sıfrlyq bankin qalyptastyrýdy, sondaı-aq Ortalyq Azıa elderindegi jumysshy kásipterdi ózara tanýdy qamtıdy», – dep habarlady mınıstr.
Barlyq eńbek qatynastaryn deklarasıalaý boıynsha jumys sheńberinde ońaılatylǵan tirkeý rásimin engize otyryp, platformalyq jumyspen qamtýdy retteý zańnamalyq túrde engizildi. Pılottyq joba aıasynda oǵan 19 myńnan astam taksı júrgizýshisi qosylyp, 20 mln-nan astam fıskaldyq chek jazyldy. Bul platformalyq jumyskerlerdi áleýmettik jáne zeınetaqymen qamsyzdandyrý júıesine ıntegrasıalaý men zańdastyrýdaǵy mańyzdy qadam.
Sondaı-aq, kásipodaqtardyń avtomattandyrylǵan jumys ornyn engize otyryp, eńbek jáne ujymdyq sharttar jasasýdyń sıfrlyq formatyna kóshý josparlanýda. Pılottyq rejımde elektrondy formatta 8,7 myńnan astam eńbek sharttary jasaldy.
Budan basqa Eńbek mınıstrligi elektrondyq shtattyq keste jobasyn iske asyrýda – bul aqparattyq júıelerdegi barlyq jumys oryndaryn kodtaýdy engizýmen eńbek qatynastary deklarasıasynyń fýnksıonaly. Osy qural eńbek resýrstaryn, jumys oryndaryn qurý jáne eńbek jaǵdaılaryn qalyptastyrý prosesin, jeke qorǵanys quraldarymen jáne áleýmettik kepildiktermen qamtamasyz etýdi dál esepke alýǵa múmkindik beredi.
EHÁQM basshysy aýyl sharýashylyǵynda jumyspen qamtýdy zańdyq turǵydan resimdeý aýyldyq aýmaqtardyń turaqty damýyn qamtamasyz etýdiń negizgi mindetteriniń biri bolyp tabylatynyn atap ótti.
Ulttyq statısıka búrosynyń derekteri boıynsha elimizdiń aýyl sharýashylyǵyndaǵy 2023 jyly jumyspen qamtylǵan 1,1 mln jumyskerdiń jartysynan kóbi ózin-ózi jumyspen qamtyǵan adamdar. Olardyń jalaqysy respýblıkalyq deńgeıdegi ortasha eńbekaqydan eki ese derlik tómen. Bul formaldy emes jumyspen qamtýdyń joǵary deńgeıin jáne aýyl jumyskerleriniń áleýmettik qorǵalýynyń tómen deńgeıin kórsetedi.
«Ǵylymı jáne saraptamalyq qaýymdastyqtarmen jáne Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligimen birlese otyryp, biz sońǵy 24 jyldaǵy aýa-raıy týraly kóptegen málimetterdi taldadyq. Bul derekter bizge ártúrli aımaqtardaǵy klımat pen topyraqtyń barlyq erekshelikterin eskeretin arnaıy matematıkalyq modelder jasaýǵa múmkindik berdi. Olardyń kómegimen biz árbir jerge naqty usynystar jasadyq. Negizgi ereksheligi – mehanıkalandyrylǵan jumystardyń barlyq keshenin normalaý, bul aýyldaǵy naqty jumyspen qamtýdy baqylaýǵa múmkindik beredi. Aýyl sharýashylyǵy janýarlarynyń mal basyna qyzmet kórsetý normalary qalyptastyryldy jáne qyzmetkerlerdiń normatıvtik sanynyń esebi júrgizildi. Aýylda vahtalyq, maýsymdyq, mobıldi kásipkerlik sıaqty jumyspen qamtýdyń jańa formalaryn engizý máselesi qarastyrylýda.
Osy júıeni engizý nátıjeleri aýyl sharýashylyǵynda resýrstardy paıdalaný tıimdiligin arttyrýǵa, onyń eldiń JİÓ qurylymyndaǵy úlesin arttyrýǵa, aýyl sharýashylyǵynda jumyspen qamtýdy resimdeýge jáne ulǵaıtýǵa jáne aýyldyq jerlerden qalalarǵa kóshi-qon aǵyndaryn tómendetýge yqpal etetin bolady», – atap ótti Svetlana Jaqypova.
Sondaı-aq, Eńbek mınıstrligi memleket múddesine saı keletin jáne azamattarymyzdyń ómir súrý sapasyn arttyrýǵa yqpal etetin teńdestirilgen kóshi-qon saıasatyn qurý boıynsha jumystary jalǵastyrýda.
«Bizdiń eń jaqyn ýaqyttaǵy strategıalyq maqsatymyz – 2030 jylǵa qaraı ábden teńdestirilgen eńbek naryǵyn qurý. Al eger sıfrlar tilimen aıtar bolsaq: ekonomıkamyzda 3,8 mln sapaly jumys oryndarynyń bolýy; 1,7 mıllıon adamnyń tabysy medıandy jalaqydan joǵary bolýy; formaldy emes jumyspen qamtýdyń 15%-ǵa deıin tómendeýi; áleýmettik onlaın-qyzmetter kórsetý ındeksi boıynsha bizdiń elimiz álemdegi úzdik ondyqqa enýi», – dep túıindedi sózin Svetlana Jaqypova.