Májilis otyrysynda AMANAT partıasynyń depýtaty Edil Jańbyrshın elektr energıasynyń tarıfterin negizsiz kóterip otyrǵan, el aýzynda "ESO" dep atalyp ketken – energıamen jabdyqtaýshy uıymdarǵa tyıym salýdy usyndy, dep habarlaıdy almaty-akshamy.kz.
Osydan 20 jyl buryn lıberalızasıa jáne elektr energıasynyń bólshek saýda naryǵynda básekelestikti engizý aıasynda – energıamen jabdyqtaýshy uıymdar paıda boldy. Olar naryqta elektr qýatyn kóterme baǵamen satyp alyp jáne tutynýshylarǵa satýdy júzege asyratyn kompanıalar nemese jeke kásipkerler. Bir sózben aıtqanda dıstrıbútorlyq qyzmet atqaratyn deldaldar.
“Qazirgi tańda bul uıymdardyń retteletin jáne rettelmeıtin eki túri naryqta jumys istep otyr. Retteletin uıymdar turǵyndarǵa, zańdy tulǵalarǵa jáne búdjettik uıymdarǵa qyzmet kórsetedi jáne memleket tarapynan olardyń operasıalyq shyǵyndary eskerilip, jabdyqtaý tarıfiniń ortasha baǵasy 1 kvt saǵatqa 1 teńge jobasynda bekitilip otyr”, – dedi depýtat.
Depýtattyń sózinshe, rettelmeıtin uıymdar tarıfterin ózderi belgileıdi.
“Bizdiń boljamdy esebimiz boıynsha árbir deldal jylyna keminde 1 mıllıard teńge taza paıda kóredi eken. 120-dan astam rettelmeıtin ESO-lardyń bir jyldyq taza tabysy – kemi 150 mıllıard teńge. Bul ázirshe boljam sıfrlar, naqtysyn eshkim bilmeıdi. Óıtkeni bular eshkimge esep bermeıtin, tek deldaldyq qyzmet arqyly, keńsedegi azǵantaı ǵana qyzmetkerimen, halyqtyń adal tabysynan mıllıardtap qarjy taýyp otyr. Soraqysy, bul uıymdardyń balansynda bir metr elektr jelisi, tipti elektr baǵany men transformatory joq. Bul ne degen batpan quıryq?!” – dep ashýlandy Jańbyrshın.
Májilis depýtatynyń sózinshe, búdjettik uıymdardy, adal kásipkerlerdi, eń bastysy halyqty súlikshe soryp otyrǵan, qanaǵatsyz deldaldardyń qyzmeti dál osylaı jalǵasa beretin bolsa, munyń túbi qoǵamda saıası-áleýmettik shıeleniske ákelýi ábden múmkin.
“Sebebi, birinshiden, deldaldar tarıfti negizsiz kóterýdi jalǵastyra beredi jáne sýperpaıda tabady. Mysaly, keıbir óńirlerde deldaldardyń tarıfindegi taza paıda bir kVt saǵat úshin 25 teńgege jetken. Al, Qazaqstandaǵy eń iri Ekibastuz 1-shi elektr stansıasynyń 1 kVt saǵat elektr energıasyn óndirý tarıfi – 8 teńge. Deldaldar eshteńe óndirmeı-aq stansıalarmen salystyrǵanda kemi 3 ese paıda kórip otyr.
Ekinshiden, bıyl 1 qańtardan bastap memlekettik satyp alý zańynan retteletin elektr jabdyqtaýshy uıymdardyń bir kózden kelisimshart jasaý normasy alynyp tastalǵandyqtan, rettelmeıtin deldaldar baǵany dempıń jasap, zańdy tulǵalar men búdjettik uıymdardy ózderine tartyp ala bastady.
Sonyń saldarynan búdjettik uıymdar arqyly sýbsıdıalanyp otyrǵan turǵyndardyń elektr tarıfi kóterildi. Baǵa ósti.
Úshinshiden, deldaldardyń artynda sheteldik jáne shetelde turatyn qazaqstandyq olıgarhtardyń turǵanyn bilemiz. Osy rette, ESO-lardyń taza paıdasy olıgopolıalyq toppen shetelge shyǵarylyp jatqany taǵy bar”, – dep sózin dáıekpen keltirdi Jańbyrshın.
Ol dálel retinde ótken jyldyń aıaǵynda "Ratel.kz" aqparattyq portaly qazaqstandyq deldal kompanıanyń kórshi eldiń energetıka salasyna 2,3 mıllıard AQSH dollary kóleminde ınvestısıa salatyny jaıly málimetpen bólisti.
“Bul degenimiz elde tapqan tabysty aktıv retinde shetelge shyǵarýmen para-par. Al mundaı, qarjy ıeleri tapqan kapıtaldaryn memleketke qaýip tóndirý baǵytynda paıdalanbaıtynyna kim kepil?”, – dep saýal joldady depýtat.