Qazaqstandyq ekzoskelettiń ıgiligin kórgen balalar sany artqan.
Degenmen statısıka boıynsha elimizde áli de 12 myń adam bul ónimge zárý. Medısınalyq qurylǵyny shetelden alýǵa bolady, biraq quny 50 mıllıon teńge. Al qazaqstandyq Máýlen Bekturǵanovtyń nusqasy 4 ese arzan. Joba avtory jetistikterimen toqtap qalmaı, jańa túrin jasap shyǵarypty.
Nurǵalam Qýandyqovtyń jasy 14-te. «Týa bitti serebraldy sal aýrýy» dıagnozymen aýyrady. Qadamyn nyq basýdy armandaǵan bala búginde ekzoskeletke qol jetkizip otyr. Al qurylǵy kómegimen aıaqqa turǵan balasyn kórgen anasy bul sátti taǵatsyzdana kútkenin aıtady.
«Bala birinshi qatty qýanyshty boldy. Óziniń aıaǵyn basyp turǵanyn kórgen óte ózine birúrli áser bolyp, kúshti boldy. Endi ony aıtyp jetkize almaımyn. Balam osy apparatpen aldaǵy ýaqytta júrip ketedi degen mende úmit bar», - deıdi qala turǵyny Janar Erjanova.
Qazaqstandyq ǵalym Máýlen Bekturǵanov ótken jyly alǵashqy ekzoskeletti jasap shyǵarǵan bolatyn. Ol búginge deıin «pılottyq rejımde» qoldanylyp keldi. Bıyl jobasyn jetildirip, ony kópfýnksıonaldy etip qaıta jasaqtaǵan. Qazirgi tańda jańa qurylǵynyń ıgiligin 9 bala kórip otyr.
«Jobamdy jetildirip, bul joly qurylǵyny 4 quramdas bólikten jasaqtadym. Iaǵnı ol ekzoskelet elementteri, lokomat, vertıkalızator jáne múgedek arbasynyń bólikterin qamtıdy. Osy bólshekterdiń arqasynda ekzoskelette turǵan bala tepe-teńdikti ustap turady, jerge qulap ketpeıdi. Bul qurylǵy «sal dertine» shaldyqqan balalardyń aıaqqa turyp ketýine kómektesedi», - deıdi ǵalym Máýlen Bekturǵanov.
Ekzoskeletti shetelden alýǵa bolady, biraq quny 50 mıllıon teńge. Al Máýlen Bekturǵanovtyń jasap shyǵarǵan jańa qurylǵysy 4 esege arzan. Qazir ǵalymnyń bul jobasyna «Qazaqstan halqyna» qory qarjylaı kómek kórsetip jatyr. Ǵalymnyń aıtýynsha, balalar ekzoskeletpen úıde, sondaı-aq úıden tys jerde emin erkin júre alady. Sebebi ony kópfýnksıonaldy etip jasap shyǵarylǵan.
Jańadan ekzoskeletke turǵan balanyń, ýaqyt óte kele, ózdiginen júrip ketýge múmkindigi bar. Qurylǵynyń qudyreti de osynda. Alaıda Ulttyq balalardy ońaltý ortalyǵynda onyń sany shekteýli. Sondyqtan serebraldy sal aýrýymen aýyratyndarǵa kezek-kezek 1 jylǵa ǵana berýge týra keledi.
«Negizi ekzoskelettiń tıimdi tusy kóp. Qurylǵyǵa turǵan balalardyń ózdiginen otyryp-turýy, júrýi, jalpy qozǵalysy jaqsaratyny sózsiz. 130 santımetrden joǵary etip, ár balanyń boıyna shaqtap qoıýǵa bolady. Ekzoskeletterdiń kóp bolǵany jaqsy. Biraq ortalyqtaǵy onyń sany ázirge shekteýli bolyp tur», - deıdi ulttyq balalardy ońaltý ortalyǵynyń dárigeri Meıram Qalıasov.
Aı saıyn Ulttyq balalardy ońaltý ortalyǵynda 300-ge jýyq naýqas em alady. Olardyń kem degende 10-yna ekzoskelet qajet. Demek, bul – qurylǵyǵa suranys artty degen sóz. Sondyqtan Máýlen Bekturǵanov bıyl taǵy 100 ekzosklet jasap shyǵarýdy kózdep otyr.