Úkimet otyrysynda órt qaýipti kezeńge daıyndyq jáne sý tasqyny máseleleri qaraldy
Úkimet otyrysynda Tótenshe jaǵdaılar vıse-mınıstri general-maıor Kegen Tursynbaev órt qaýipti maýsymǵa daıyndyq jáne eldegi sý tasqyny jaǵdaıyna den qoıý boıynsha qabyldanyp jatqan sharalar týraly baıandady, dep habarlaıdy aqshamnews.kz.
Órt qaýipti kezeńde qaýipsizdikti qamtamasyz etý maqsatynda aldyn alý is-sharalarynyń kesheni ázirlenip, iske asyrylýda. Ekologıa mınıstrligimen birlesip vedomstvoaralyq jospar bekitildi, tabıǵı órtterge, onyń ishinde shekaralas memlekettermen den qoıý algorıtmderine túzetýler engizildi.
Óńirlerde aýmaqty tazartý jáne jer jyrtý jumystary jalǵasýda, sondaı-aq ormandy dala alqaptarynda profılaktıkalyq jumystar belsendi júrgizilýde. Mobıldi toptar qazirdiń ózinde órt qaýipsizdigi talaptarynyń 475 buzýshylyǵyn anyqtady.
Qazgıdromettiń boljamyna sáıkes aldaǵy jaz qurǵaq bolady dep kútilýde, bul tabıǵı órtterdiń oryn alý qaýpin arttyrady. Osyǵan baılanysty monıtorıń sharalary kúsheıtildi: «Orman» jáne «Tabıǵat» aqparattyq júıeleri, orman sharýashylyqtaryndaǵy beınebaqylaý, kosmomonıtorıng jáne TJ GAJ derekteri paıdalanylady.
TJM Komandalyq ortalyǵynda táýlik boıy jedel top jumys isteıdi. Orman alqaptary bar óńirlerde TJM jáne tabıǵat qorǵaý mekemeleri áýe kemeleriniń kezekshiligi uıymdastyryldy. Qorǵanys mınıstrliginiń, Ulttyq ulannyń jáne Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń sý aǵyzý qurylǵylary bar áýe kemelerin tartý algorıtmi bekitildi. Potensıaldy qaýipti aımaqtarda ushqyshsyz ushý apparattary iske qosylatyn bolady. Órt qaýipti jaǵdaıdy baqylaý úshin kúndelikti áýeden sholyp qaraý josparlanǵan.
Mamyr aıynda avıasıany qatystyra otyryp, Respýblıkalyq komandalyq-shtabtyq oqý-jattyǵýlar, sondaı-aq órt sóndirý beketteri jáne erikti órt sóndirý quralymdarymen órt-taktıkalyq oqý-jattyǵýlar ótkiziledi.
Aýyldyq jerlerdi tótenshe jaǵdaılardan qorǵaý deńgeıin arttyrý maqsatynda «Aýyl qutqarýshylary» vedimistik baǵdarlamasy iske qosyldy. Krasnaıa polána, Qyzylsýat, Jarsýat, Matybulaq jáne Glýhovka aýyldarynda jańa formatta bes órt sóndirý beketi ashyldy. Atalǵan beketter qajetti tehnıkamen, jabdyqtarmen jáne nysandy kıim-keshekpen qamtylyp, eriktilerge jaǵdaılar jasaldy. Qoldanystaǵy barlyq beketterde jańǵyrtý jumystary kezeń-kezeńimen júrgizilýde.
Elde barlyǵy 400-ge jýyq órt sóndirý beketteri jyl boıyna jumys isteıdi. Mınıstrlik jergilikti atqarýshy organdarǵa beketter jelisin keńeıtý úshin 185 birlik órt sóndirý tehnıkasyn berýge daıyn.
Azamattyq qorǵaý qyzmetteriniń kúshteri men quraldary tabıǵı órtterge jedel den qoıýǵa daıyn. Pavlodar oblysy men Abaı oblysyndaǵy eki iri orman órtin sóndirýge Mınıstrliktiń kúshteri men quraldaryn jóneltý júzege asyryldy.
Mınıstrlik aldaǵy órt qaýipti maýsymda tabıǵı órtterdiń aldyn alý, olardy erte anyqtaý jáne joıý jónindegi jumysty jalǵastyrýda.
Byltyrǵy jylǵy sý tasqynyna júrgizilgen taldaýdy eskere kele, eldi mekenderdi tasqyn sýdan qorǵaýdyń tıimdi sharalary qabyldandy. Múddeli memlekettik organdarmen birlesip, qaýipti ýchaskeler men gıdrotehnıkalyq qurylystar baqylaýǵa alyndy, sý tasqynyn boldyrmaý is-sharalarynyń iske asyrylýy tekserildi.
Óńirlerde 590 shaqyrym qorǵanys bógetteri men bilikterine, 164 shaqyrym drenaj júıesi, 658 shaqyrym kanaldar men aryqtar nyǵaıtyldy, jóndelip salyndy, turǵyzyldy. Ózen arnalaryndaǵy 360 shaqyrym jaǵalaý bekitilip, túbin tereńdetý jumystary júrgizildi, 190 shaqyrym ózen aýmaǵy tazartyldy.
Sý tasqyny kezeńi bastalǵannan beri elde shamamen 4,3 mln. tekshe metr sý soryldy, 600 myńnan astam qum salynǵan qaptar tóselip, 800 shaqyrymnan astam aryq tazartyldy. Aldyn ala 383 adam evakýasıalandy. 51 myńnan astam mal qaýipsiz oryndarǵa aıdaldy, barlyǵy keri qaıtaryldy.
Avtomobıl joldaryn sý shaıǵan 176 jaǵdaı men sý jyryp ótken 25 ýchaske tirkeldi. Qazirgi tańda baqylaýda turǵan 21 avtojol men sý jyryp ótken 5 ýchaske bar.
10 aqpannan bastap TJM Komandalyq ortalyqtyń beıindi mınıstirlilekteri jáne Qazgıdromet ókilderiniń qatysýymen sý tasqynyna qarsy jedel shtaby iske qosylyp, barlyq óńirlerde osyndaı shtabtar jumys isteýde. TJM sý tasqyny kezeńin qaýipsiz ótkizýdiń barlyq is-qımylyn úılestirýdi qamtamasyz etý jumystaryn júzege asyrady. Qabyldanǵan sharalar eldiń basym bóligindegi sý basý qaýpin azaıtý múmkindigin berdi.
Atap aıtatyn bolsaq, ońtústik pen batysta sý tasqyny aıaqtaldy, sol óńirlerdegi eldi mekenderdiń sýǵa ketýine jol berilgen joq.
Ótken aptada erigen qar sýy men kóp jaýǵan jańbyrdyń saldarynan Aqmola oblysyndaǵy turǵyn úılerdi sý basty. Qolda bar sý ótkizý júıeleri mol kólemdegi sýdy ótkizýge qaýqarsyz bolyp shyqty. Oryn alǵan jaǵdaı Astana qalasy men Qaraǵandy oblysynan, TJM áskerı bólimderinen qosymsha kúshter jáne quraldar jóneltýdi talap etti. Azamattar dereý qaýipsiz jerlerge kóshirilip, kezek kúttirmeıtin avarıalyq-qutqarý jumystary júrgizildi. Kólik qatynasy úzilgen eldi mekenderde ýaqytsha jol qatynasy uıymdastyryldy, jetkilikti mólsherde azyq-túlik qory bar. Qazirgi ýaqytta jergilikti ózenderdegi sý deńgeıi tómendeýde.
Sý tasqynynyń kelesi kezeńi Soltústik jáne Shyǵys Qazaqstan oblystarynda kútilýde. Atalǵan óńirlerdegi aldyn alý sharalary qarqyndy júrgizilýde. Kúshter men quraldar rezervi, onyń ishinde áskerı bólimder aldyn ala jiberildi. Jaǵdaı baqylaýda, kúshter men quraldar qosymsha jóneltýge daıyn.
Mınıstrlik kún saıyn sý tasqyny jaǵdaıyna monıtorıń júrgizý men oǵan qarsy is-sharalardy úılestirý jumystaryn jalǵastyrýda.