Dárigerdiń aıtýynsha, indetten qorǵanýdyń basqa tásili joq.
I.Jekenova atyndaǵy qalalyq klınıkalyq juqpaly aýrýlar aýrýhanasynyń aǵa dárigeri Abzal Malbasqanov Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetinde ótken onlaın-brıfıngte koronavırýstyń jańa shtamy, bakterıalyq pnevmonıany juqtyrǵandardy emdeý, sondaı-aq adam aǵzasyn qorǵaýǵa jáne ımýnıtetti kúsheıtýge qabiletti vaksınalar týraly aıtty, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Abzal Malbasqanov koronavırýstyń jańa «delta» shtamynyń erekshe qaýipti ekenine basa nazar aýdardy. Onyń aıtýynsha, «delta» belgileri qarapaıym sýyqqa uqsaıdy. Biraq sonymen birge juqtyrǵan adam aýrýdyń aýyr túrine shaldyǵady.
«Burynnan biletin shtamdarmen salystyrǵanda, koronavırýstyń «delta» shtamy anaǵurlym juqpaly. Inkýbasıalyq kezeńi de qysqa. Eger «Brıtandyq» jáne «Ońtústik Afrıka» shtamyn 5-6 adamǵa juqtyrsa, onda «Úndi» shtamyn 10-12 adamǵa deıin juqtyrý qaýpi bar. Inkýbasıalyq kezeń qysqardy, eger buryn ol 14 kún bolsa, búginde aýrý 5-7 kúnde paıda bolýy múmkin. Mundaı jaǵdaıda adamdar klınıkalyq sımptomdardy kórsetedi. Buryn sımptomsyz jáne aýrýdyń jeńil túri bolǵan», - deıdi Abzal Malbasqanov.
Sondyqtan, dárigerdiń pikirinshe, jýyq arada vaksına alý qajet. Vaksınalaý vırýstyń taralý jyldamdyǵyn tómendetip, aýrýdyń aýyr túrin azaıtady. «Úndi» shtamymen aýyrǵan naýqastardy aýrýhanaǵa jatqyzý geometrıaly túrde ósýde. Alaıda, ázirge ólim jaǵdaılary tirkelgen joq, al aýrýdyń aǵymy aýyr", - dedi dáriger.
Abzal Malbasqanovtyń aıtýynsha, jańa «úndi» shtamyn emdeý hattamalary tolyqtyrylady. Óıtkeni aýrýdyń aǵymy áldeqaıda aýyr jáne aýrýdan keıin postkovıdti sındromdar paıda bolýy múmkin ekenin aıtty.
«Koronavırýs tynys alý júıesine ǵana emes, júrek-tamyr júıesine de áser etedi. Aýrýdyń aǵymyna baılanysty bolashaqta uzaq ońaltý qajet. Adamdar táýekel aımaǵynda. Sebebi bul aýrý tez taralady, odan ári jiti sımptomdar belgili bolǵan soń, ambýlatorıalyq jáne stasıonarlyq emdeý. alý qajet Sımptomatıkalyq jáne sındromdyq emdeý júrgiziledi», - dedi aǵa dáriger.
Koronavırýs ınfeksıasymen qatar qalada pnevmonıa jıi kezdesedi. Olar bakterıalyq, vırýstyq jáne júıelik aýrýlardan týyndaǵan.
«Biz bakterıaldy pnevmonıany emdeýimiz birinshi jyl emes. Olardy emdeýdiń tıimdiligi óte jaqsy. 2020 jyly kóptegen adamdar koronavırýsty bakterıalyq pnevmonıa dep qatelesip, ony emdeýge qatysty preparattarmen emdeýdi bastady. Bul durys emes. Bakterıalyq pnevmonıamen alveolalardyń ishinde gaz almasý júredi, al koronavırýstyq pnevmonıamen alveolalardyń qabyrǵalarynan tys qabyný prosesi júredi. Bul - eki pnevmonıanyń mańyzdy aıyrmashylyǵy. Sondyqtan emdeýge degen kózqaras ártúrli», - dep túsindirdi Abzal Malbasqanov.
Sonymen qatar, koronavırýstan keıin uzaq sanatorıalyq emdeý qajet - 1 aıdan 3 aıǵa deıin. Shyǵarylǵannan keıin mundaı pasıentter óz emhanalarynda ýchaskelik dárigerlerdiń baqylaýynda bolady. Ońaltý aýrýdyń aýyr túrimen aýyratyn adamdar úshin óte qajet.
Baspasóz konferensıasynyń sońynda Abzal Malbasqanov almatylyqtarǵa koronavırýsqa qarsy ekpe alýdyń mańyzdylyǵyn aıtty. Óıtkeni qorǵanýdyń basqa tásili joq. Sondaı-aq qaýipsizdik sharalaryn saqtaý qajet: betperde, qolǵap kıip, adam kóp jınalatyn jerde bolmaý kerek.
«Imýnıtetti kúsheıtińiz. Tamaqtaný óte mańyzdy. Múmkindiginshe tabıǵı ónimderdi tutyný kerek, mundaı ystyqta kóp mólsherde ishý kerek. Men belgili bir ónimdi bólgim kelmeıdi, óıtkeni ótken jyly biz jarnamalanǵan zimbirmen aıla-sharǵy jasaý jáne onyń baǵasynyń ósýi áli esimizde. Eń bastysy, uzaq ómir súretin elderdegi sıaqty mobıldi, salaýatty ómir saltyn ustaný, dene shynyqtyrýmen, gımnastıkamen aınalysý qajet. Erinbeý kerek. Belsendi SÓS júrgizetin adamdar tezirek qalpyna keledi. Ekpe alyńyz, aýyrmańyz, dúrbeleń men qorqynysh bolmaıdy», - dep shaqyrdy aǵa dáriger.
Dáriger Abzal Malbasqanov demalys jáne mereke kúnderin otbasymen ótkizýge keńes beredi. Óıtkeni merekeden keıin aýrýdyń jańa aýrýlary paıda bolady. Dáriger keńistigi shekteýli jerlerge barmaýǵa keńes beredi. Óıtkeni vırýstyń jańa qaýipti shtamyna shaldyǵý yqtımaldyǵy joǵary.
Eske salsaq, 2021 jyldyń 1 aqpany men 21 shildesi aralyǵynda Almatyda 1-komponentti 665 761 adam vaksınasıalandy. Almaty qalasy boıynsha bir táýlik ishinde 4 392 adam vaksına aldy. Vaksına alǵandardyń jalpy sanynan 60 jastan asqan qart kisiler 94 467 adamdy quraıdy.
Búgingi tańda Almatyda medısınalyq uıymdarda, mektepterde, mádenıet, sport obektilerinde, bazarlarda jáne qalanyń SOSO-da 212 vaksınasıa pýnkti jumys isteıdi. 308 vaksınasıa brıgadasynda 1 260 medısına qyzmetkerleri jumyldyryldy.