Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetiniń alańynda Almaty qalasynyń daǵdarys ortalyǵy ókilderiniń qatysýymen brıfıń ótti.
«Daǵdarys ortalyqtary odaǵy» zańdy tulǵalar birlestiginiń basqarma tóraǵasy Zýlfıa Baısaqova eldegi turmystyq zorlyq-zombylyq máselesi óte ózekti bolyp qala beretinin jáne quzyretti organdardyń ǵana emes, búkil qoǵamnyń aralasýyn talap etetinin atap ótti, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Zýlfıa Baısaqova 1998 jyly Qazaqstan áıelderge qatysty kemsitýshiliktiń barlyq nysandaryn joıý týraly Konvensıany ratıfıkasıalaǵanyn eske saldy. 2009 jyly elde «Turmystyq zorlyq-zombylyqtyń aldyn alý týraly» zań qabyldandy, al 2016 jyly turmystyq zorlyq-zombylyq qurbandaryn tolyq ońaltý jáne áleýmettendirý úshin arnaıy áleýmettik qyzmetter standarty qabyldandy. Dál sol kezden bastap daǵdarys ortalyqtary damı bastady.
«Turmystyq zorlyq-zombylyq qurbandaryna arnalǵan baspanalar da bar. Biraq áli de problemalar bar, óıtkeni turmystyq zorlyq-zombylyq týraly zań jáne profılaktıkalyq jumys áli tıisti deńgeıde emes. İs júzinde árbir úshinshi otbasynda zorlyq - zombylyqtyń bir túri bar - bul fızıkalyq, psıhologıalyq, ekonomıkalyq nemese seksýaldy zorlyq-zombylyq. Biz zertteýdi Frıdrıh Ebert qorymen birge júrgizdik, onda árbir altynshy bala zorlyq-zombylyqtyń kýási bolyp tabylady. Iaǵnı, bir mıllıon bala zorlyq-zombylyqtyń kýási, ata-anasy sıaqty qorqynysh pen sumdyqty kórip, sezinedi. Ókinishke qaraı, búgingi tańda bizde olardy ońaltý boıynsha baǵdarlamalar ázirlenbegen», - dedi ol.
Jýrnalıserdiń suraqtaryna jaýap bere otyryp, sarapshy turmystyq zorlyq-zombylyq qurbanynyń biryńǵaı portreti joq ekenin atap ótti. Áıelder jasyna, etnosyna, áleýmettik mártebesine, bilim deńgeıine, turǵylyqty jerine jáne t.b. qaramastan zorlyq-zombylyqqa ushyraýy múmkin.
«Sońǵy oqıǵalar kórsetkendeı, kez kelgen áıel nemese qyz turmystyq zorlyq-zombylyqtyń qurbany bolýy múmkin. Meniń oıymsha, jábirlenýshiniń erekshe beınesi joq. Tek sońǵy jyldary kóptegen jas áıelderdiń bizge júginýi tań qaldyryp otyr. Mysaly, jasy jıyrma bestegi kelinshek, úsh-tórt balasy bar, biraq bilimi joq. Mundaı jaǵdaılarda biz óz isin tolyq emes jumyspen uıymdastyrý úshin bastapqy daǵdylardy alý úshin mindetti túrde kásiptik bilim berý sabaqtaryn ótkizemiz», - dedi Z. Baısaqova.
Turmystyq zorlyq-zombylyq qurbandaryn ońaltý taqyrybyn jalǵastyra otyryp, «Jan – Saıa» daǵdarys ortalyǵynyń zańgeri Gúlshara Saparova olardyń áleýmettenýi, jumys tabýǵa qalaı kómektesetini týraly aıtyp berdi.
«Baqytty otbasy» qalalyq ortalyqtarynda jábirlenýshiler búgingi tańda suranysqa ıe SMM jáne mobılografıa mamandyqtarynyń bireýi boıynsha bir aılyq kýrstardan ótedi. Osy mamandyqty ıgere otyryp, áıelder alǵashqy tabystaryn tabady, olar balany balabaqshaǵa jiberýge, psıhologtarmen jumys isteýge múmkindik alady. Bizde, atap ótkendeı, agresorlarmen de jumys júrgizilýde. Otbasylar túzetý baǵdarlamasynan ótip, daǵdarystyq jaǵdaıdan birge shyǵatyn otbasylar bar», - dep bólisti ol.
Zýlfıa Baısaqova atap ótkendeı, psıhologıalyq, zań kómegin jáne áleýmettik qyzmetterdiń basqa da túrlerin kórsetetin daǵdarys ortalyqtaryn damytý máselesi de mańyzdy bolyp qala beredi.
«Bul másele boıynsha el boıynsha qajettiliktiń 15 paıyzy ǵana jabyldy. Sondyqtan búkil Qazaqstan boıynsha, atap aıtqanda aýyldyq jerlerde daǵdarys ortalyqtaryn damytý qajettiligi týraly másele ótkir tur. Bizdiń oıymyzsha, agresormen jumys isteý baǵdarlamalaryn damytý óte mańyzdy, óıtkeni daǵdarys ortalyqtary turmystyq zorlyq-zombylyq qurbanyna kómek kórsetedi, al áıel óziniń aldynda turǵan problemany túsinýdiń jańa deńgeıine shyǵady. Oǵan jan-jaqty kómek kórsetiledi, sodan keıin ol otbasyna oralýǵa daıyn. Biraq qaıtyp oralǵanda, ol birdeı agresordy birdeı prınsıptermen, birdeı kózqarastarmen kóredi. Sondyqtan onyń minez-qulqyn ózgertý boıynsha jumys ózekti bolyp tabylady, ony búginde daǵdarys ortalyqtarynyń odaǵy Qazaqstandaǵy basqa uıymdarmen birge jasaıdy», - dep tolyqtyrdy Z. Baısaqova
Sarapshylar turmystyq zorlyq-zombylyq jaǵdaıynda dereý kómekke júginýdi usynady. Eń aldymen, 102 nómiri boıynsha quqyq qorǵaý organdaryna habarlasý qajet. Polısıa qyzmetkerleriniń jábirlenýshige kómektesýden bas tartýǵa quqyǵy joq. Ári qaraı, agresordan qupıalylyq pen qorǵaýǵa kepildik beretin daǵdarys ortalyqtarynan kómek surańyz.
«150» senim telefony arqyly anonımdi kómek alýǵa bolady. Bizde WhatsApp arqyly habarlasýǵa bolatyn telefondar da bar 8 701 - 450 - 3 - 450 qaýip tóngen jaǵdaıda. Qorǵaý quraldarynyń bolýy jáne olardy paıdalana bilý mańyzdy», - dep bólisti spıker.