2023 jylǵy 1 shildeden bastap QR Áleýmettik kodeksin (budan ári – Kodeks) iske asyrý sheńberinde Memlekettik áleýmettik saqtandyrý qorynan memlekettik járdemaqylar men uzaq merzimdi áleýmettik tólemderdiń keıbir túrleri 14,5 %-ǵa arttyryldy.
Osylaısha, járdemaqylar men tólemder mólsheriniń buryn júrgizilgen 8,5 %-ǵa ósýin eskere otyryp, olardyń 2023 jyly ósýi 23 %-dy qurady. Ósim 1,3 mıllıon alýshyǵa áser etti. Budan basqa, múgedektigi bar adamdar úshin ońaltýdyń tehnıkalyq quraldary men qyzmetterin usyný jónindegi sharalar qosymsha kúsheıtildi.
Máselen, 2023 jylǵy 1 shildeden bastap múgedektigi boıynsha jáne asyraýshysynan aıyrylý jaǵdaıy boıynsha memlekettik áleýmettik járdemaqylardyń mólsheri orta eseppen 14,5 %-ǵa ósti. 2024 jylǵy 1 qańtardaǵy jaǵdaı boıynsha múgedektigi boıynsha járdemaqyny 221,8 mlrd teńgege 536 083 adam, asyraýshysynan aıyrylý jaǵdaıy boıynsha – 62,1 mlrd teńgege 188 138 adam aldy.
Sondaı-aq, Kodeksti iske asyrý sheńberinde múgedektigi bar balany (múgedektigi bar balalardy) tárbıelep otyrǵan anaǵa nemese ákege, bala asyrap alýshyǵa, qorǵanshyǵa (qamqorshyǵa) taǵaıyndalatyn jáne tólenetin járdemaqy mólsheri orta eseppen 14,5 %-ǵa ulǵaıtyldy. Onyń mólsheri 2023 jylǵy 1 shildeden bastap 1,61 eń tómen kúnkóris deńgeıin nemese 65 313 teńgeni qurady. 2023 jyly barlyǵy 77,3 mlrd teńge somaǵa 103 myńnan astam adamǵa járdemaqy berildi.
Birinshi top múgedektigi bar adamǵa kútim jasaıtyn adamǵa memlekettik járdemaqy 14,5 %-ǵa arttyryldy. Ony 31,7 mlrd teńgege orta eseppen 42 myń adam aldy.
Budan basqa, 2023 jylǵy 1 shildeden bastap azamattardyń mynadaı sanattaryna arnaýly memlekettik járdemaqylardyń mólsheri orta eseppen 14,5 %-ǵa ósti, atap aıtqanda:
– múgedektigi boıynsha aılyq járdemaqy mólsherine deıingi jasyna baılanysty zeınetaqy tólemderine qosymsha aqy alýshylardy qospaǵanda, jasyna baılanysty zeınetaqy tólemderi nemese eńbek sińirgen jyldary úshin zeınetaqy tólemderi taǵaıyndalǵan birinshi, ekinshi jáne úshinshi toptaǵy múgedektigi bar adamdar (budan ári – MBA) ;
– Baıqońyr qalasynda turatyn jáne Reseı Federasıasynyń zańnamasyna sáıkes múgedektigi boıynsha zeınetaqy alatyn jeti jasqa deıingi múgedek balalar;
– saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryna nemese saıası qýǵyn-súrginnen zardap shekken, múgedektigi bar nemese zeınetker bolyp tabylatyn adamdar;
– Qazaqstan Respýblıkasy aldyndaǵy erekshe eńbegi úshin zeınetaqy taǵaıyndalǵan adamdar.
2023 jyly atalǵan sanattaǵy orta eseppen 106 myńnan astam azamat 4,6 mlrd teńge somasyna arnaıy memlekettik járdemaqy aldy.
Kodeksti iske asyrý sheńberinde «Altyn alqa», «Batyr ana» ataǵy bar, I jáne II dárejeli «Ana dańqy» ordenderimen marapattalǵan analarǵa arnalǵan járdemaqy mólsheri 7,4 aılyq eseptik kórsetkishke deıin arttyryldy. 2023 jyly nagradtalǵan anaǵa beriletin járdemaqyny 64,2 mlrd teńge somaǵa orta eseppen 233 myńnan astam adam aldy.
Sonymen qatar eńbekke qabilettiliginen aıyrylý (92 myń alýshy qamtyldy) jáne asyraýshysynan aıyrylý (61 myń otbasy qamtyldy) boıynsha MÁSQ-dan tólemder 14,5 %-ǵa ındeksteldi. Atalǵan tólemderdi mindetti áleýmettik saqtandyrý júıesiniń qatysýshylaryna búdjetten beriletin memlekettik járdemaqylarǵa qosymsha júzege asyrylady.
Sonymen birge 2024 jylǵy 1 qańtardan bastap memlekettik járdemaqylardyń barlyq túri, sondaı-aq eńbekke qabilettiliginen aıyrylý jáne asyraýshysynan aıyrylý boıynsha MÁSQ-dan beriletin tólemder ınflásıanyń boljamdy deńgeıine sáıkes 7 %-ǵa ósti.
Budan basqa, Kodeksti iske asyrý sheńberinde qosymsha mynadaı áleýmettik qoldaý sharalary qabyldandy:
– Spinabifida dıagnozy bar MBA kúnine 6 dana (jylyna 2 190 dana) mólsherinde bir ret qoldanylatyn maılanǵan kateterlermen qamtamasyz etiledi. Jyl qorytyndysy boıynsha múgedektigi bar 79 adam kateterdiń jańa túrlerine tapsyrys bere aldy;
– MBA úshin jórgekter sany eki ese ósti (kúnine 2-den 4 danaǵa deıin). Jyl qorytyndysy boıynsha 404 adam tapsyrysty júzege asyrdy;
– aqyl-oı kemistigi bar balalarǵa sanatorıı-kýrorttyq emdeý múmkindigi berildi. Jyl qorytyndysy boıynsha ony múgedektigi bar 194 bala paıdalandy.
Ótken jyly múgedektigi bar adamdar úshin tehnıkalyq quraldarmen jáne ońaltý qyzmetterimen qamtamasyz etý boıynsha barlyǵy 461 055 is-shara iske asyryldy.
Sondaı-aq, 2023 jylǵy 1 shildeden bastap jergilikti atqarýshy organdar nemese ózge de zańdy tulǵalar mindetti zeınetaqy jarnalary men mindetti áleýmettik medısınalyq saqtandyrýǵa jarnalar aýdarýdy, sondaı-aq júrip-turýynda qıyndyqtary bar birinshi toptaǵy MBA kútimin júzege asyratyn jeke kómekshiler úshin mindetti áleýmettik aýdarymdardy júzege asyrady.
Jeke kómekshiniń qyzmetterine aqy tóleý qyzmet kórsetýdiń naqty ýaqyty úshin, biraq kúnine segiz saǵattan aspaıtyn merzimde júrgiziledi. 2024 jylǵa kepildendirilgen quny – saǵatyna 503,59 teńgeni, 24 jumys kúni úshin – 96 689 teńgeni quraıdy.
Sonymen qatar bazalyq zeınetaqy men jasyna baılanysty zeınetaqy tólemderin taǵaıyndaý kezinde zeınetaqy júıesine qatysý ótiline mindetti zeınetaqy jarnalary júzege asyrylǵan kezeńder, sondaı-aq birinshi toptaǵy múgedektigi bar adamǵa kútim jasaý ýaqyty esepteledi.
Kodekste kózdelgen áleýmettik qyzmet kórsetý júıesin transformasıalaý sheńberindegi jumys baǵyttarynyń biri syıymdylyǵy shaǵyn úılerdi (budan ári – SSHÚ) qurý bolyp tabylady. Jeke sektordy tarta otyryp, arnaýly áleýmettik qyzmetter kórsetý jónindegi pılottyq jobany iske asyrý sheńberinde Qazaqstannyń alty óńirinde: Aqmola, Batys Qazaqstan, Qaraǵandy, Túrkistan oblystarynda, Astana jáne Shymkent qalalarynda múgedektigi bar balalarǵa arnalǵan syıymdylyǵy shaǵyn úıler ashyldy.
Kodeksti iske asyrý sheńberinde 2023 jylǵy 15 jeltoqsannan bastap 4 óńirde: Abaı, Pavlodar, Qyzylorda oblystarynda jáne Shymkent qalasynda ońaltýdyń tehnıkalyq quraldary parkterin (budan ári – OTQ) qurý jónindegi pılottyq joba iske qosyldy, onda birinshi kezeńde tirek-qımyl apparaty buzylǵan balalar qatysady.
Osy óńirlerde «Qazaqstan halqyna» qoǵamdyq qorymen birlesip «Úıde ońaltý» jobasy iske asyrylatyn bolady. Jobanyń negizgi maqsaty – úzdiksiz ońaltý jáne ınovasıalyq OTQ-ny jeke tańdaý arqyly tirek-qımyl apparaty buzylǵan balalardyń ómir súrý sapasyn jaqsartý.