Qarashanyń úshinshi beısenbisinde birqatar batys elderinde Temekiden bas tartý kúni atap ótiledi
Densaýlyqqa óte zıandy ári esh paıdasy joq bul ádetten arylý úshin arnaıy bir kúndi kútýdiń qajet joq bolar. Dese de bul datany Amerıkanyń onkologıalyq qaýymdastyǵy 1977 jyly belgilegen. Bul týraly derekter Calend.ru saıtynda keltirilgen.
Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń málimetteri boıynsha: álemde ókpe qaterli isiginiń óliminiń 90%-y, sozylmaly bronhıttiń 75% -y jáne júrektiń ıshemıalyq aýrýynyń 25% — y temeki shegý saldarynan bolatyn kórinedi; álemde ár on sekýnd saıyn bir temeki shegýshi qaıtys bolady (jáne bir ókinishtisi, bul deńgeı jyl saıyn artyp otyr).
Temekiden bas tartý halyqaralyq kúniniń maqsaty - temekige táýeldilikti azaıtýǵa yqpal etý, shylym tartýmen kúreste halyqtyń barlyq sanatyn jáne barlyq mamandyqtaǵy dárigerlerdi tartý, tabak ónimderin tutynýdyń aldyn alý jáne onyń densaýlyqqa zıandy áseri jóninde habardar etý.
Saýalnama júrgizilgen adamdardyń 47%-y temeki shegýdi zıandy ádet dep sanasy, 38%-y ony táýeldilik dep sanaǵan, 9 %-y ony jazylmaıtyn aýrý dese, respondentterdiń qalǵan 6 %-y ózderiniń shylym tartýǵa qatysty naqty oılaryn anyqtaı almaǵan.
Respondentterdiń 12% — y temekini tastaý ońaı, 56% — y qıyn dep sanaıdy, 4% - y múmkin emes dep sanaıdy, 28% - y bul týraly oılanyp ta kórmepti. Sonymen birge, respondentterdiń 21% - y temekini tastaýǵa tyrysqan, biraq bul oılary sátsiz aıaqtalsa kerek. Respondentterdiń 30% - y temeki shegýden bas tartýǵa kómek kórsetý ortalyqtarynyń bar ekenin bilse, 70% - y bul týraly habarlary joq.
Aıta ketetini, temeki shegýdiń densaýlyqqa zıany týraly jaqsy habardar bola tura, adamdardyń az ǵana bóligi nıkotınge táýeldilikten arylýǵa tyrysady eken. Adam temekini tutyrnýdyń densaýlyqqa tıgizetin zıannyń zardabyn túsinbeıdi nemese aýrý ony aınalyp ótedi dep oılaıdy, bolmasa temeki shegý ádetiniń kúshtiligi sonshalyq, odan arylýǵa múmkindik joq dep sanaıdy.
Sondyqtan, temeki shegýden bas tartý kúni aıasynda kóptegen elderde Densaýlyq saqtaý mekemeleriniń belsendileri men ókilderi halyqty nıkotınniń zıany jáne temeki shegýden bas tartý tásilderi týraly aqparattandyrýǵa arnalǵan túrli aǵartýshylyq, qaıyrymdylyq jáne basqa da is-sharalar ótkizedi.