Dala kókjaldaryn juptastyrǵan at qulaǵy kórinbeıtin aq dúleı boran búginnen aqpannyń 23-ine deıin sozylady. İle-shala asa qaýipti «Út» amaly kórinis beredi.
Aqpan aıy ortasynan aýa syrǵaqty qatty boran soǵatyn bolǵan, at qulaǵy kórinbeıtin osy borandy kúnderde qasqyrlardyń uıyǵýy (aqpannyń 17-si men 23-i arasynda) bastalady. Dala kókjaldary osy boranda juptasyp, 62 kúnnen soń qasqyr bóltirigin ómirge ákeledi eken. Syrǵaq dep burshaqtan kishi muzdy qar túıirshikterin aıtady. Kónekóz qarıalar bul amaldyń ataýyn osy bóriler men syrǵaqty boranǵa baılanysty «Bórisyrǵaq» dep ataǵan sekildi.
Bıylǵy aqpan Almatyǵa «aqyryp» kelgen joq. Jyly qabaq ta tanytpady. Biraq arakidik qylaýlap jaýǵan qardyń ózi qala kóshelerin aq ulpaǵa kómip tastady.
Aqpandaǵy qaýipti sanalǵan amaldardyń biri – «Út amaly». Ol erteńnen bastalyp, aıdyń 25-ine deıin sozylady. «Út» sóziniń qaıdan shyqqany týraly ártúrli áńgime bar. Bireýler qazaqtar ilgeride sıyrdy «út» dep ataǵan dese, endi bireýler kıiz úıdiń sańlaýynan túsken sáýleni «út» degen desedi. Degenmen, qubylmaly aqpan aıyna kóp sene berýge de bolmaıdy. Jemshóp taýsylyp, óris ashylmaı, daýyl basylmaı álekke salatyn mezgil osy. Aýa raıy ereksheligi: qar erigenmen, qatty qasat qar erimeıdi. Sıyrlar osy mezgilde jatpaı, bir-birin súzgilep, syqyrlap júrip alatyn bolǵan. Amaldyń «sıyr» atalýyna osy kórinis sebep bolǵan syńaıly. Tereńirek oılap, zerdelesek, sańlaýdan túsken sáýle men sıyrdyń teńselip júrýi amaldyń kelgenin ǵana bildiretin kórinis. Negizi, qazekeń «út» dep sańlaýdan túsken sáýleniń ishindegi qozǵalyp júrgen esepsiz tozańdy aıtqan. Ol kúnniń jylynatynyn, tabıǵattyń ózgeretinin, shýaqty kúnderdiń jaqyn ekendigin bildiretin tozań. Burynǵylardyń «Út keldi, qut keldi» dep masattanýynyń da, osy maqaldyń shyǵýynyń da sebebi osy bolsa kerek.
DALA QARLY BOLSA…
• Torǵaı erte jumyrtqalasa, kún erte jylynady.
• Tań kúńgirt tartyp, kún manaýrap kórinse, jyl jaýynshashyndy bolady.
• Jyl basynda tań órtteı qyzaryp atsa, ol jyly jamanshylyq, jut, qýańshylyq bolýy múmkin.
• Tań shashyrap atsa, jyl molshylyqty, berekeli.
• Dala qarly bolsa, keler jazda jer nárli bolady.
• Alqap qalyń qar jamylsa, kókekte kól sýǵa tolady.
Qoldanystaǵy kúntizbe boıynsha, búgin aqpannyń 17-si. Aı esebinshe –15-i. Al qazaqsha, aıdyń bastalǵanyna búgin 1-shi kún. Sóz etip otyrǵan aptamyz aıdyń basy men ortasyna sáıkes kelip tur. Demek, aýa raıynda aldaǵy aptada az da bolsa ózgeris, qubylys bolatyn syńaıly. Ashyq kún de, jaýyn-shashyn da kórinis berýi ǵajap emes. Biraq tańerteń yzǵar jáne túnge qaraı aıtarlyqtaı sýyq oryn alady.