Álemde jalǵyzbasty adamdar qatary kóbeıip barady - 2 mıllıard 100 mln adam jalǵyz turady.
Boıdaqtardyń 89 paıyzy jigit ne qyzben kezdesýge uıalady eken, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Forbes jýrnaly AQSH-ta 1 myńnan astam otbasyly jáne boıdaq adamdar arasynda qarjylyq jaǵdaıǵa baılanysty arnaıy saýalnama júrgizdi.
Forbes saýalnamasy: - Boıdaqtardyń 93% jalǵyzdyqtyń qarjylaı aýyrtpalyǵyn moıyndaıdy - Boıdaqtardyń 35% shyǵyndy ata-anasy, baýyrlary nemese birge turatyn adammen bólisedi - Boıdaqtardyń 33% «baqaı esep» qarym-qatynasty uzaq saqtaǵysy keledi - Úılengenderdiń 76% - otbasy qurǵaly berekesi kire bastaǵan.
Germanıada «Boıdaqtar salyǵy» bar.
Biraq dál olaı atalmaıdy. Bul elde ustalatyn salyq 2 nársege baılanysty. Birinshisi - tabys kólemi, ekinshisi - balańyzdyń bolǵanyna nemese bolmaǵanyna baılanysty. Germanıada salyq júıesiniń 6 sanaty bar. Birinshi sanatqa boıdaqtar, ajyrasqandar, jalǵyz qalǵanyna 2 jyl ótken jesirler jatady. Olar jyldyq tabysynyń 28 paıyzyn salyq retinde tóleıdi. Biraq jyldyq tabys 9 myń eýrodan asýǵa tıis. Eger balańyz bolyp, ony jalǵyz tárbıelep otyrsańyz, onda avtomatty túrde birden 2 sanatqa ótip, kerisinshe úkimetten járdemaqy alasyz. Al otbasyńyz, balańyz bolmaı, biraq jyldyq tabysyńyz 60 myń eýrodan joǵary bolsa, onda kirisińizdiń jartysyn salyqqa beresiz.
Amerıkalyqtardyń 40%-y jalǵyz turady Pew Research Center zertteý ortalyǵynyń málimetine súıensek, AQSH-taǵy eresek turǵyndardyń 40 paıyzy jalǵyz turady ári olardyń muny ózgertkisi joq. 1990 jyly eldegi boıdaqtardyń úlesi 29 paıyz bolǵan. Iaǵnı keıingi 34 jyldyń ishinde jalǵyzilikti úlken adamdardyń qatary 30 paıyzǵa ósken.
Japonıada masyl boıdaq kóp
Japonıada úılenbegen adamdardy «parasaıto sıngýrý» dep ataıdy eken. Qazaqsha maǵynasy – «qýbas». «Parasaıto sıngýrý» termınin alǵash 1999 jyly Tokıo ýnıversıtetiniń áleýmettanýshy profesory Masahıro Iamada engizgen. Ǵalymnyń zertteýinshe, úılenbegen japon jigitteriniń 60 paıyzy, al turmysqa shyqpaǵan kári qyzdardyń 80 paıyzy ata-anasymen turady. 2002 jyly júrgizilgen saýalnamaǵa sáıkes, Japonıada áke-sheshesine masyl 10 mıllıon boıdaq tirkelgen.
Qytaıda «Boıdaqtar kúni» toılanady
Estimegen elde kóp. Otbasy qurmaǵandardy erekshe aıalaıtyn el Qytaı sekildi. Kórshi memlekette «Boıdaqtar kúni» bar. Ol on birinshi aıdyń on birinde toılanady. Kún men aıdyń biryńǵaı «bir» sany bolyp tańdalýynda da syr bar eken. Nýmerologıaǵa qatty senetin Qytaıda tórt «bir» boıdaq degendi bildiredi jáne «bir» eshteńesi joq taıaqshaǵa uqsaıdy.
Amerıkalyq demograf Nıkolas Ebershtadt «Demografıanyń bolashaǵy» atty kitabynda 2030 jylǵa qaraı 30-40 jastaǵy qytaı jigitteriniń 30 paıyzǵa jýyǵy boıdaq bolatynyn aıtady. Ǵalym «Bul úlken daǵdarysqa» ákeledi dep boljaıdy.
Atam qazaq «Bas ekeý bolmaı, mal ekeý bolmaıdy» degen maqaldy teginnen tegin aıtpasa kerek. Deıturǵanmen, boıdaqtar máselesi bizdiń elde de bar. Elde súrlengen boıdaqtar men kári qyzdar kóbeıgen. Sáıkesinshe, nekege turý jaǵy da kemshin. On jyl buryn jylyna 160 myńnan asa otbasy shańyraq kóterse, qazir ol kórsetkish 40 myńǵa az. Boıdaqtardyń deni Almaty, Qaraǵandy, Shyǵys Qazaqstan oblystarynda turady.