Otbasy – adam ómirindegi eń mańyzdy tirekterdiń biri. Bul – jylýlyqtyń, senimniń, mahabbat pen meıirimniń ordasy. Otbasy – bul birge turatyn adamdar emes, bir-birine senim arta alatyn jandar.
15 mamyr – Halyqaralyq otbasy kúni. Osy ataýly kún qarsańynda biz bala tárbıesimen kásibı túrde aınalysyp júrgen maman, pedagog Eljas Ertaıulymen suhbattasqan edik. Ol – elimizde balany jazalamaı tárbıeleýge bolatynyn keńinen nasıhattap júrgen az mamannyń biri.
Bala tárbıesine bet burǵan matematıka pániniń muǵalimi
Eljas Ertaıulynyń pedagogıkaǵa kelý joly qyzyq: ol bastapqyda matematıka pániniń muǵalimi bolǵan. Biraq bala tárbıesine degen qyzyǵýshylyǵy ony tereń zertteýge jetelegen. 2016 jyldan beri Qazaqstannyń túkpir-túkpirin aralap, bala tárbıesine qatysty semınarlar ótkizip keledi.
«Basynda 2-3 adamǵa semınar ótkizip júrdik. Osydan on jyl burynǵy jaǵdaımen salystyrǵanda qazir ata-analar balanyń tárbıesine burynǵydan kóbirek mán bere bastady», – deıdi ol.
«Men + Men = Biz»: Otbasy formýlasy qandaı bolýy kerek?
Spıkerdiń aıtýynsha, otbasynyń basty qundylyǵy – birlik pen túsinistik.
«Úılený – bir bólek, úı bolý – múlde basqa nárse. Eger erli-zaıyptylar «men + men = biz» bola almasa, onda shynaıy otbasy qurylmaıdy. Biz bolý – bir-birin túsiný, syılastyq tanytý. Árkim óz «meninde» qalyp qoısa, ondaı odaq álsiz bolady», – deıdi Eljas myrza.
Otbasyndaǵy sezimdi kútý – gúlge sý quıǵanmen birdeı
Sarapshynyń aıtýynsha, kóptegen ajyrasýlardyń túpki sebebi – sezimderdiń sýyp ketýi.
«Sezim – gúl sıaqty. Ony kúndelikti sýaryp, kútip, nazar aýdaryp otyrý qajet. Jyly sóz, iltıpat, ortaq ýaqyt – osynyń bári otbasynyń beriktigin saqtaıdy. Sol úshin erli-zaıyptylardyń bir-birine arnaıtyn jeke ýaqyty bolýy kerek dep oılaımyn. Otbasylyq saǵat engizýge bolady. Sol kezde otbasynyń birligi nyǵaıa túsedi», – deıdi ol.
Ata-analar jıi jasaıtyn qatelik
Kóp ata-analar balasynyń kıimin bútin, qarnyn toq qylsa – sol jetkilikti dep esepteıdi. Maman Eljas Ertaıuly bul rette Maǵjan Jumabaevtyń «Pedagogıka» kitaby tapsyrmas kómekshi ekenin tilge tıek etedi.
«Jumabaev bala tárbıesin eki bólip qarastyrady. Ol - dene tárbıesi jáne jan tárbıesi. Sol tujyrymdy negizge alatyn bolsaq, materıaldyq qajettilikti qamtamasyz etý ol tek qana dene tárbıesi bolyp esepteledi. Al jan tárbıesi ol balanyń sezimderine kóńil bólý, ishki jan dúnıesine úńilý, búginde kóp ata-ana balanyń rýhanı damýyna úles qosý ekenin eskermeı jatady.
Materıaldyq qajettilik – bul tek dene tárbıesi. Al balaǵa jan tárbıesi de qajet: sezimine kóńil bólý, ishki álemin tanýǵa tyrysý. Osy jaǵy bizde jıi umyt qalady», – deıdi Eljas Ertaıuly.
Balalarymnyń jeke telefony joq
Tehnologıa dáýirinde bári ekranǵa telmirip otyrǵan shaqta Eljas myrza óz balalaryna jeke telefon ustatpaıdy.
«Apta boıy oıyn nemese múltfılm kórýge ruqsat joq. Aptanyń sońynda ǵana belgilengen ýaqytqa saı kóredi. Mektepke baratyn bolsa da, olardyń jeke telefony joq. Ortaq planshet – tek belgili ýaqytqa ǵana», – deıdi ol.
Onyń ózinde balanyń tanymy úshin paıdaly bolatyn shahmat, dýolıngo sıaqty qosymshalardy qoldanýdan ary aspaıdy.
Otbasylyq ómirge daıyndyq – mańyzdy qadam
Bolashaq otbasyn qurýshylarǵa keńes suraǵanda, Eljas Ertaıuly:
«Otbasylyq ómirge kózdi jumyp kele salýǵa bolmaıdy. Sanaly ári sapaly daıyndyq kerek. Kitap oqyp, arnaıy kýrstarǵa qatysyp, úı bolýǵa daıyn bolǵan jón. Sonda ǵana usaq-túıekke bola ydyramaı, berik otbasy qurýǵa múmkindik bar», – dep keńes beredi ol.
Bul otbasy, bala tárbıesi taqyrybyn kúndiz-túni zerttep, ony tájirıbege engizip júrgen mamannyń jalpylama keńesteri. Budan bólek, ol osy salada qalam terbep, kitap jazyp júrgen jeke avtor. Búginde onyń alty kitaby jaryq kórgen. Onyń «Balany jazasyz tárbıele» atty kitaby halyq arasynda bestsellerge aınalyp úlgergen desek artyq bolmas. Otbasy týraly áńgime eshqashan eskirmeıdi. Sebebi bul taqyryp qaı zamanda da ózektiligin joımaıdy. Oshaq qasynan bastalatyn ár otbasy – shaǵyn memleket. Sol memlekettiń tútinin túzý ushyrý – ony qurǵan eki jannyń basty mindeti.