Memleket Basshysy kezekti Joldaýynda halyqqa senimdi túrde osylaı dedi.
Parlamentte aıtylǵan Joldaýyn túgel tyńdadym. Ózim úshin ózekti degen jerlerin qaǵazyma túrtip aldym. Tústen keıin ınternetten taǵy qaıtalap oqyp shyǵyp, ózimniń oqyrmandarym úshin oıǵa túıgenderimdi qaǵazǵa túsirdim. Qazaqstanda ómir súretin, eliniń taǵdyryna alańdaıtyn, óz bolashaǵyn osy elmen baılanystyratyn árbir qazaqstandyq bul Joldaýdy osylaı táptishtep oqyp, júrgen ortasynda talqylaýy kerek.
Sonymen QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev ne dedi?
«Bárine birdeı múmkindik beretin órkenıetti el – Ádiletti Qazaqstandy quramyz. Zań jáne tártip, ózara túsinistik, tilektestik pen jaýapkershilik bárinen bıik turatyn tıimdi memleket bolamyz.
Taǵy da aıtamyn: bizdiń negizgi maqsatymyz – zańdy qatań saqtaý, qoǵamdyq tártipti qamtamasyz etý.
Biz mádenıetti, bilimdi, ǵylymdy damytý arqyly qazirgi ashyq álemniń bir bólshegi bolýǵa umtylýymyz kerek. Aldymyzǵa qoıǵan bıik maqsatqa jetý ońaı bolmaıdy. Biraq búkil el bolyp kirissek, bul – qoldan keletin sharýa. Halyq, bıznes jáne bılik ókilderi bar kúsh-jigerin jumyldyrýy kerek. Sonda ǵana memleketimizdiń qazirgi damý úlgisin túbegeıli ózgerte alamyz, kederginiń bárin jeńemiz»,- dedi aldymen. Soǵan jetý úshin Memleket basshysy aıtqandaı “…Eń bastysy, qoǵamdyq sana, azamattardyń nıeti ózgerýi kerek. Onsyz basqa jumystyń bári beker...”
Biz osyndaı batyl qadamǵa baryp otyrǵan Prezıdentimizge árqaısymyz kómektesýimiz kerek! Maǵan memleket ne beredi dep emes, men qaıtsem Táýelsizdigimdi baıandy etýge atsalysamyn. Qaıtsem bir tamshy terim sińedi deýimiz kerek.
Memlekettiń basty tiregi –Ekonomıka. Joldaýda soǵan qalaı reforma jasaımyz deıdi.
«Qazirgi eń basty mindet – elimizdiń myqty ónerkásiptik negizin qalyptastyrý jáne ekonomıkamyz ózimizdi tolyq qamtamasyz ete alatyn jaǵdaıǵa jetý. Sondyqtan óńdeý salasyn jedel damytýǵa basa mán berýimiz qajet.
Bul rette metaldy tereń óńdeý, munaı-gaz jáne kómir hımıasy, aýyr mashına jasaý, ýrandy konversıalaý jáne baıytý, avtobólshekter jáne tyńaıtqyshtar shyǵarý sıaqty baǵyttarǵa aıryqsha nazar aýdarǵan jón. Basqasha aıtsaq, joǵary deńgeıde óńdelgen ónim shyǵaratyn klaster qurý kerek». Budan artyq ne desin?! Birdeńe dese, jumys joq deımiz ǵoı. Eger osy baǵytty qolǵa alsaq – jumys tabyldy degen sóz bárine.
Jalpy, keminde 15 iri jobadan turatyn naqty tizim daıyndalýǵa tıis. Osy salada buryn bolǵan qatelikterdi qaıtalaýǵa bolmaıtyndyqtan, aldymen
«Memleket otandyq ónim óndirýshilerdi qorǵaýǵa mindetti. Bul – bizdiń ekonomıkamyz ózgeler úshin jabyq degen sóz emes. Ekonomıkamyz basqa elderge árdaıym ashyq bolýǵa tıis. Biraq ulttyq bıznestiń múddesin qorǵaý kerek»,- dep tapsyrdy..
Bárimiz aýyldan óstik. Sonyń tileýin tileımiz. Aýyl gúldense eken deımiz. Qazaqtyń dalasy baı, jeri keń. Nege agrarlyq salany órkendetpeımiz dep armandaımyz. Mine soǵan Joldaýda: «Aldymyzda taǵy bir óte mańyzdy mindet tur. Biz agroónerkásip kesheninde naqty serpilis jasaýymyz kerek. Aýyl sharýashylyǵy salasynyń áleýeti orasan zor. Biraq biz qolda bar múmkindikterdi áli de tolyq paıdalanbaı otyrmyz.
Qazaqstannyń aınalasynda ónim ótkizetin óte úlken naryqtar bar. Onda sapaly azyq-túlik ónimderi tapshy. Qazaqstannyń strategıalyq maqsaty – Eýrazıa qurlyǵyndaǵy basty agrarlyq ortalyqtyń birine aınalý. Osy maqsatqa qol jetkizemiz desek, eń aldymen, ónimdi joǵary deńgeıde óńdeýge kóshýimiz qajet. Onsyz bolmaıdy. Biz aldaǵy úsh jyl ishinde agroónerkásiptegi óńdelgen ónim úlesin 70 paıyzǵa jetkizýimiz kerek. Bul – naqty mindet. Jurtty ónim óńdeýge yntalandyrý kerek. Ol úshin salyq saıasatyn qaıta qaraý qajet»,- dedi. .
Mashına-traktor parkiniń ábden eskirip, tozyp ketkenin de Prezıdent bilip, Joldaýynda tilge tıek etti. «Qazir aýyl sharýashylyǵy tehnıkasynyń 80 paıyzy tozyp tur. Sondyqtan jyl saıyn onyń 8-10 paıyzyn jańartyp otyrý qajet. Bul rette elimizdegi tehnıka óndirýshiler men sharýalardyń da múddesin eskergen abzal».
Egin sharýashylyǵynda mańyzdy reforma jasaıtyn kez keldi. Egis túrlerin kóbeıtýimiz kerek. Sondaı-aq kóbirek paıda ákeletin daqyldar ekken jón. Sýdy kóp qajet etetin egis alqabyn birtindep azaıtyp, bir ǵana daqyl túrin egýdi shekteý qajet. Dıqandardy jergilikti tuqymmen qamtamasyz etý mańyzdy. Sonymen qatar jańa suryptardy shyǵaryp, ony ósirý máselesin sheshken jón»..
Halqymyzda «Sýdyń da suraýy bar» dep beker aıtpaǵan. Al, álemde daýdyń basy – Sý bolyp tur. Ásirese, aýyz sý tapshy. Aldaǵy ýaqytta úlken soǵys sý úshin bolýy múmkin degen boljam bar.
«Sý degenimiz – únemdep paıdalanbasa, tez taýsylatyn shekteýli resýrs. Onsyz sharýalardyń kúni qarań. Sol sebepti bul salada zańsyzdyqqa jol berilmeıdi. Talapqa baǵynbaıtyndar qatań jazaǵa tartylady.
Elimiz úshin sýdyń mańyzy munaı, gaz nemese metaldan kem emes. Sý sharýashylyǵy júıesin tıimdi damytý máselesimen derbes mekeme aınalysýy qajet dep sanaımyn»,- degen Memleket Basshysy Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstrligi qurylatynyn málimdedi.
Orta kásipkerlikti damytý máselesine toqtalyp, «Eń aldymen, orta bıznestiń damýyn tejep turǵan kedergilerdi joıý qajet. Orta kásipkerliktiń basym bóligi ábden damyǵan kezde bólshektenip ketedi. Óıtkeni olarǵa shaǵyn bıznes deńgeıinde qalǵan áldeqaıda «qolaıly». Úkimet shaǵyn bıznesti ózara birigip, iri kásip ıeleri bolýǵa yntalandyrý úshin zańǵa ózgerister engizýi kerek.
Taǵy bir mańyzdy másele – kásipkerliktiń búgingi ahýaly. Bılik pen bıznestiń arasynda syndarly dıalog bolýy qajet. Qazirgi ótpeli kezeńde memlekettik organdardyń kemshilikke jol beretini, keıde asyra silteıtini jasyryn emes. Sondyqtan ekonomıkalyq sıpattaǵy keıbir zań buzý áreketterin qylmys sanatynan alyp tastaý jumysyn jalǵastyrý qajet. Bul jerde sóz kásipkerlerge jáne olardyń ekonomıkalyq teris áreketke qatysty ister týraly bolyp otyr. Salyq salasynda zań buzǵandardy qylmystyq jaýapkershilikke tartýǵa negiz bolatyn shekti anyqtaıtyn ádil mehanızm engizý qajet»,- degen Joldaýda.
«Quqyq qorǵaý organdarynyń kásipkerlerdi qýdalaýyn birjola toqtatý kerek. Mundaı áreketterge tyıym salynǵan. Biraq, soǵan qaramastan, áli de jalǵasyp jatqanyn bilemin. Osyndaı málimetter keıde ádeıi taratylyp jatady, tipti, olar jalǵan bolýy da múmkin. Qalaı desek te, bul – nazardan tys qaldyrýǵa bolmaıtyn másele»,- dedi de sondyqtan jýyq arada elimizdiń bıznes ókilderimen arnaıy kezdesý ótkizetinin málimdedi.
Sonymen qatar aýdan ákimderine sol jerdegi máselelerdi jedel sheshý úshin jergilikti búdjetti basqarý quqyǵy beriletinin aıtty.
«Árkim otanshyl, bilimpaz, eńbekqor, tártipti, adal, ádil, únemshil ári janashyr bolsa, alynbaıtyn asý joq. Abaıdyń «Tolyq adam» iliminen bastaý alatyn «Adal azamat» tujyrymdamasynyń túpki máni – osy. Taǵy da qaıtalaımyn: Ádiletti Qazaqstan jáne Adal azamat uǵymdary egiz qundylyq retinde árdaıym qatar júrýge tıis. Shyn máninde, adaldyq joq jerde eshqashan ádildik bolmaıdy. Árbir adam isi men sózi bir jerden shyǵatyn Adal azamat bolsa, ádildik ornaıdy»,- dep senim bildirdi. .«Men elimizdiń árbir azamatyn osy qasıetti paryzǵa adal bolýǵa shaqyramyn.
Berekeli birligimizdi saqtap, tabandy eńbek etsek, Otanymyzdy kórkeıtip, urpaqqa damyǵan memleket retinde tabystasaq, babalar amanatyna adaldyq degen – osy!»,- degen Joldaý nege kóńilimizge qonbasyn. Qashan biz osyndaı aqtaryla aıtylǵan Joldaý kórdik. Endi árqaısymyz onda aıtylǵandardyń oryndalýyna atsalysaıyq.