QR Premer-Mınıstri Álıhan Smaıylovtyń tóraǵalyǵymen ótken Úkimet otyrysynda Azyq-túlik qaýipsizdigin qamtamasyz etýdiń 2022-2024 jyldarǵa arnalǵan josparyn iske asyrý barysy qaraldy, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Azattyq Ruhy-na silteme jasap.
Aýyl sharýashylyǵy mınıstri Erbol Qarashókeev 2022 jyldyń qorytyndysy boıynsha qabyldanǵan sharalardyń arqasynda azyq-túlik óndirisiniń kólemi 3,9%-ǵa artyp, 2,9 trln teńgege jetkenin baıandady. Atap aıtqanda, ósimdik maıy, un, makaron, jarma, shujyq jáne qant óndirisi artqan. Alaıda sút ónimderi, sonyń ishinde sary maı, sút, irimshik jáne súzbe boıynsha shıkizat bazasynyń tómen deńgeıde damýyna baılanysty óndiris azaıǵan.
Jaǵdaıdy ózgertý úshin óńirlik ÁKK arqyly iri taýarly-sút fermalarynyń qurylysyn jeńildikpen qarjylandyrý boıynsha SQO-nyń tabysty tájirıbesin qoldaný jónindegi jobany iske asyrý bastaldy. Osy maqsattarǵa 2023 jyly 100 mlrd teńge bólý josparlanyp otyr, bul óndiristik qýaty jylyna 373 myń tonna sútti quraıtyn 65 taýarly-sút fermasyn qurýǵa múmkindik beredi. Nátıjesinde otandyq sút zaýyttary sapaly shıkizatpen qamtamasyz etiledi, jalpy sút boıynsha ımportqa táýeldilik aıtarlyqtaı tómendeıdi. Aldaǵy jyldary osyndaı taǵy 50 ferma salý josparlanyp otyr.
Mınıstr kókónisterdiń negizgi túrleri boıynsha Qazaqstan ishki naryqtyń qajettilikterin tolyq qamtamasyz etip otyrǵanyn aıtty.
«Máselen, 2022 jyly 4,1 mln tonna kartop, 621 myń tonna sábiz, 1,1 mln tonna pıaz jáne 551 myń tonna qyryqqabat óndirildi. Alaıda óndiris kólemine qaramastan, qys-kóktem kezinde saqtaý qýatynyń tómendigine baılanysty naryqta otandyq kókónister usynysy tómendep otyr. Bul máseleni sheshý úshin kókónis qoımalaryn salý jáne jańǵyrtýdyń 2025 jylǵa deıingi keshendi josparyn iske asyrý júrgizilýde. Onyń aıasynda 2021-2022 jyldary jalpy saqtaý kólemi 200 myń tonnadan asatyn 37 joba iske qosyldy. 2023 jyldyń sońyna deıin 111 myń tonna ónimdi saqtaýǵa múmkindik beretin 29 jobany iske asyrý josparlanǵan», - dep atap ótti Erbol Qarashókeev.
Premer-Mınıstrdiń orynbasary – Saýda jáne ıntegrasıa mınıstri Serik Jumanǵarın áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik taýarlarynyń baǵasyn ustap turý jónindegi jumys týraly aıtyp berdi. Óńirlerde júzege asyrylyp jatqan sharalar týraly Atyraý oblysynyń ákimi Serik Shápkenov, Batys Qazaqstan oblysynyń ákimi Narıman Tóreǵalıev, sondaı-aq Túrkistan oblysy ákiminiń orynbasary Ermek Kenjehanuly baıandady.
Premer-mınıstrdiń aıtýynsha, álemdegi geosaıası jaǵdaıdyń shıelenisýi jáne ónimder men shıkizatty jetkizýdiń jahandyq tizbekteriniń buzylýy saldarynan azyq-túlik qaýipsizdigi eń ózekti máselege aınalyp otyr.
«Osyǵan baılanysty ótken jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń azyq-túlik qaýipsizdigin qamtamasyz etýdiń 2022-2024 jyldarǵa arnalǵan jospary qabyldandy. Onda egis alqaptaryn ulǵaıtý jáne negizgi aýyl sharýashylyǵy daqyldarynyń túsimin arttyrý kózdelgen. Sondaı-aq mal basyn ósirýge jáne mal sharýashylyǵynyń ónimdiligine basa nazar aýdarylyp otyr», — dedi Álıhan Smaıylov.
Ótken jyly aýyl sharýashylyǵy ónimderin ulǵaıtý jáne egis alqaptarynyń kólemin arttyrý esebinen elimizdiń agroónerkásip kesheni damýdyń oń serpinin kórsetti. Máselen, aýyl sharýashylyǵynyń jalpy ónim kólemi 9%-ǵa ulǵaıyp 9,3 trln teńgeni qurady. Ósýdiń negizgi faktory bolǵan ósimdik sharýashylyǵynda ónim óndirý kólemi 15%-ǵa artty.
Úkimet basshysynyń aıtýynsha, Jospardy iske asyrýmen birge, deldaldyq sqemalardyń jolyn kesý, áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik taýarlarynyń baǵasyna monıtorıń júrgizý jáne naryqtyq retteý sharalary belsendi túrde iske asyrylýda.
Respýblıkanyń agroónerkásip kesheninde birqatar joba júzege asyrylýda. Atap aıtqanda, óndiristi odan ári ártaraptandyrý úshin 65 taýarly-sút fermasy iske qosylady. Oǵan qosa, Dúnıejúzilik janýarlar densaýlyǵyn saqtaý uıymymen birge Qazaqstannyń janýarlardyń asa qaýipti ınfeksıalary boıynsha turaqty degen mártebe alýy týrasyndaǵy jumystar jalǵasýda. Bul ótkizý naryqtaryn keńeıtýge jáne et ónimderiniń eksportyn ulǵaıtýǵa múmkindik beredi.
Sonymen qatar aýyl sharýashylyǵy ónimderin saqtaýdyń qajetti ınfraqurylymy qurylýda. Búgingi tańda jalpy syıymdylyǵy 2 mln tonnaǵa jýyq kókónis pen jemisti saqtaıtyn 1 200-den astam obekt bar. Alaıda, Úkimet basshysynyń aıtýynsha, bul jetkiliksiz – jańa kókónis qoımalary qajet.
Oǵan qosa Álıhan Smaıylov fermerler Biryńǵaı memlekettik sýbsıdıalaý aqparat júıesine shaǵym aıtatynyna nazar aýdardy.
«Azyq-túlik qaýipsizdigin qamtamasyz etý josparyn oryndaý boıynsha jumysty jalǵastyrý qajet», — dedi Úkimet basshysy.
Qorytyndylaı kele, Premer-Mınıstr naryqtyń naqty qajettiligin eskere otyryp, Jańa kókónis qoımalaryn salý jáne qoldanystaǵy qoımalardy jańǵyrtý boıynsha keshendi jospardy ózektendirýdi, barynsha qysqa merzim ishinde sýbsıdıalaýdyń onlaın-platformasynyń tıisti jumysyn qamtamasyz etýdi, maýsym aıynyń sońyna deıin áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik taýarlarynyń qajetti ónimderin satyp alýdy, onyń ishinde kórshi elderden ákeleýdi qamtamasyz etýdi, sondaı-aq «Azyq-túlik korporasıasynyń» jumysyn elimizdiń azyq-túlik qaýipsizdigin jáne ÁMAT baǵasyn turaqtandyrýdy qamtamasyz etýge baǵyttaı otyryp, qaıta qurýdy tapsyrdy.