Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń 1 qyrkúıektegi Qazaqstan halqyna Joldaýy onyń burynǵy joldaýlarynan birinshi kezekte óziniń áleýmettik baǵytymen erekshelenedi. Joldaý QR Konstıtýsıasynyń 1-babynyń 1-tarmaǵyn iske asyrýǵa baǵyttalǵan, onda Qazaqstan Respýblıkasy demokratıalyq, quqyqtyq jáne zaıyrlylyqpen qatar áleýmettik memleket retinde bekitiledi. Sondyqtan da Memleket basshysy onda memleket pen onyń organdary úshin Adam birinshi orynda turýy jáne onyń ál-aýqatynyń deńgeıin arttyrýy tıis ekenin atap ótedi, bul – elde júrgizilip jatqan barlyq reformalardyń basty maqsaty. Ulttyq tabysty ádil bólý qajettiligi – búgin Memleket basshysy jarıalaǵan Joldaýda ózekti jaǵdaı.
Bolashaqqa senimmen qadam basamyz
Azamattardyń ál-aýqatynyń deńgeıi ekonomıkanyń jemisti damýyna tikeleı baılanysty ekenin jaqsy túsine otyryp, Prezıdent sheshilýi ekonomıkalyq ósýge, demek, eldiń barlyq azamattarynyń ál-aýqatynyń deńgeıin arttyrýǵa yqpal etetin birqatar máseleler men mindetterdi belgiledi.
Aıtalyq, Memleket basshysy salyqtyq baqylaýdy sıfrlandyrýdy qamtıtyn jańa Salyq kodeksin qabyldaý arqyly salyq salý júıesin qaıta qaraý qajettigin negizdedi. Bul rette Memleket basshysy usynǵan qymbat jyljymaıtyn múlik pen avtomobılderge dıfferensıaldy salyq salý júıesi mańyzdy oryn alýy tıis, osyǵan sáıkes baı azamattardyń satyp alý áreketine, sán-saltanatqa joǵary salyq salynatyn bolady. Muny engizý memleket búdjetin aıtarlyqtaı tolyqtyrýǵa yqpal etedi jáne nátıjesinde memleket alynǵan qarajatty eldiń áleýmettik damýyna baǵyttaýǵa qosymsha múmkindik alady.
Sybaılas jemqorlyqpen zańsyz tapqan qarjyny tárkileý – áleýmettik salany damytýdyń bir kózi bolmaq. Prezıdent tujyrymdaǵandaı, «Jemqorlar sottalǵanda, olardyń zańsyz tapqan qarjysy memleketke ótip, túgeldeı mektep qurylysyna jumsalýǵa tıis. Úkimet osy bastamany zań turǵysynan rásimdeý týraly sheshim qabyldaýy kerek». Demek, bul qarjy, Memleket basshysynyń nusqaýy boıynsha, qazirgi kezde tapshylyǵy ásirese aýyldyq jerlerde ótkir seziletin zamanaýı mektepterdiń qurylysyna ǵana baǵyttalatyn bolady.
Memleket basshysynyń Joldaýynda ýaqtyly kóterilgen jáne ádil atap ótilgen taǵy bir másele – tabysty ult bolýdyń mańyzdy sharty – bilim berý sapasy. Bilimdi jáne birneshe tildi meńgergen urpaq bolashaqqa senimmen qadam baspaq. Bizdiń kúshimiz – jastardyń biliminde!Prezıdent osy arqyly eldiń basty ıgiligi – onyń baı tabıǵı resýrstary (munaı, gaz, altyn, ýran jáne t.b.) emes, naqty aıtqanda ulttyń zıatkerlik áleýeti bolyp tabylatynyn atap kórsetedi. Sondyqtan, 2024 jylǵy 1 qańtardan bastap Ulttyq qordy qurý jáne iske qosý týraly sheshim revolúsıalyq, progresıvti jáne halyq kópten kútken sheshim boldy, ol balalarǵa 18 jasqa tolǵanǵa deıin ınvestısıalyq tabystyń 50%-yn aýdarady. Bul memlekettiń bolashaq óskeleń urpaqqa degen eń basty áleýmettik qamqorlyǵy.
Ádilettilikke degen senimdi nyǵaıtady
Budan ári Memleket basshysy jaqynda ótken konstıtýsıalyq reforma barsha qazaqstandyqtardy alańdatyp otyrǵan jáne destrýktıvti kúshter ózderiniń saıası múddeleri úshin paıdalanyp otyrǵan jer máselesine núkte qoıǵanyn atap ótti.
El basshysy belgilegen memlekettik basqarýdy ortalyqsyzdandyrý, ókilettikterdi Úkimetten salalyq mınıstrlikterge berý jáne tıisinshe olardyń áleýmettik-ekonomıkalyq baǵdarlamalardy iske asyrý úshin jaýapkershiligin arttyrý, jergilikti ózin-ózi basqarý organdaryn damytý týraly máseleler asa mańyzdy bolyp tabylady, olar sol arqyly memleketke kómektese otyryp, jergilikti jerlerde kóptegen áleýmettik-ekonomıkalyq problemalardy sheshýge tıis.
Joldaýda sot rólin arttyrý men ákimshilik ádilet salasynyń odan ári damýy da kórinis tapty, onda Memleket basshysy sýdıalardyń táýelsizdigine jáne olardyń qabyldaǵan sheshimderi úshin jaýapkershiligin arttyrý qajettigine nazar aýdardy, bul, sózsiz, azamattardyń ádilettilikke degen senimin nyǵaıtýǵa jáne qoǵamdaǵy quqyqtyq nıgılızmdi jeńýge yqpal etedi. Bul rette Prezıdent memleket pen onyń organdarynyń sot tóreligin iske asyrýǵa qatysýyn barynsha azaıtýdy talap etedi. Sarapshylar men azamattyq qoǵam ókilderin tarta otyryp, sot júıesin odan ári reformalaý qajettigi de aıtyldy.
Saıası plúralızmdi odan ári damytý qajettigine toqtalǵan Qasym–Jomart Toqaev saıası júıeniń barlyq sýbektileriniń saıası qyzmeti tek zań sheńberinde júzege asyrylýy tıis ekenin atap ótti. Saıası partıalar men basqa da qoǵamdyq birlestikterdiń, sondaı-aq azamattardyń qyzmetiniń zańdylyǵy – memleketimizdiń turaqty damýynyń kepili bolyp tabylady.
Memleket basshysy Joldaýda azamattyq qoǵam men zań qaýymdastyǵy úshin de mańyzdy máselelerdi qozǵady. Atap aıtqanda, asa aýyr qylmys jasaǵan adamdardy shartty túrde merziminen buryn bosatýǵa tyıym salý, jeke adamǵa qarsy birqatar qylmystar úshin jazany qatańdatý (mysaly, kisi óltirý, aýyr dene jaraqatyn salý jáne t.b.), qańtar oqıǵalary kezinde mańyzy az qylmystar jasaǵan adamdarǵa raqymshylyq jasaý, QR Qylmystyq jáne qylmystyq is júrgizý kodeksterine tekserý júrgizý qajettiligi.
Strategıalyq mindetterdi iske asyrýǵa múmkindik beredi
Quqyqtanýshy ǵalym retinde maǵan Memleket basshysynyń qoldanystaǵy zańdardy únemi ózgertýge jol bermeý týraly ustanymy unaıdy. Shynynda da, zańdarǵa jıi ózgertýler men tolyqtyrýlar engizý árqashan olardaǵy normalardy iske asyrýdyń tıimdiligine yqpal ete bermeıdi. Zań erekshe tártippen qabyldanǵan, halyqtyń erki kórinetin eń joǵary zańdy kúshke ıe normatıvtik quqyqtyq akt retinde uzaq merzimdi bolashaqqa, al ondaǵy normalar birneshe rettik, turaqty jáne uzaq merzimdi qoldanýǵa arnalǵan.
Sondaı-aq, QR Prezıdentiniń elimizde memlekettik ınstıtýttardy qaıta júkteýdiń quramdas bóligi retinde bir mártelik prezıdenttikti engizý týraly sheshimi óte mańyzdy, saıası negizdelgen jáne zańdyq turǵydan tekserilgen bolyp tabylady. Bir mártelik prezıdenttik baǵyt demokratıalyq jáne quqyqtyq qatynastarda damyp otyrǵan keıbir elderde bar. Qazaqstanda prezıdenttiktiń bir mártelik jeti jyldyq merzimi qoǵamdy odan ári demokratıalandyrý prosesine yqpal etetin bolady, bılikti basyp alý múmkindigi úshin naqty quqyqtyq kedergi bolady. Budan basqa, jeti jyldyq merzim (qoldanystaǵy bes jyldyq merzimmen salystyrǵanda) QR Prezıdenti laýazymynda bolý ýaqytyn ulǵaıtyp qana qoımaı, jańadan saılanǵan Memleket basshysyna tolyq kólemde, onyń ishinde belgilengen uzaq merzimdi strategıalyq mindetterdi iske asyrýǵa múmkindik beredi. Bul Ádiletti Qazaqstandy qurý jolynyń naqty jáne nyq qadamy bolmaq.