El tarıhyndaǵy 13-shi qaraly kún jarıalandy.
30 -dan sál ǵana asqan ǵumyry bar el úshin tym kóp...
Búgin Qaraǵandy oblysyndaǵy Kostenko atyndaǵy shahtada bolǵan apatqa baılanysty memleket basshysy erteńgi kúndi Jalpyulttyq aza tutý kúni dep jarıalaıtynyn aıtty.
Táýelsiz Qazaqstan tarıhynda eń alǵashqy aza tutý kúni 2006 jyly jarıalandy. Sodan beri elimizde birneshe ret qaraly kún qaıtalandy. Ushaq apaty, shahtadaǵy apat, terorıstik aktiler, áskerı qoımadaǵy jarylys, koronavırýs pandemıasy saldarynan myńdaǵan adam mert boldy. Olar –qyzmet barysynda qaıtys bolǵandar men beıbit turǵyndar.
SHAHTADAǴY JARYLYS
2006 jylǵy 20 qyrkúıekte Táýelsiz Qazaqstan tarıhynda eń alǵashqy qaraly kún (aza tutý) jarıalandy. Qaraǵandy oblysynyń aýmaǵynda ornalasqan Lenın atyndaǵy shahtada jantúrshigerlik jarylys boldy. Apat saldarynan 41 shahter qaza tapty. Jeti jumysshy jaralandy.
«ABAI» SHAHTASYNDAǴY JARYLYS
Táýelsiz Qazaqstan tarıhyndaǵy aza tutý kúni ekinshi ret 2008 jyldyń 11 qańtarynda jarıalandy. Qaraǵandy oblysynyń Abaı qalasynyń janyndaǵy shahtada bolǵan jarylys 30 kenshiniń ómirin qıdy. Taǵy 14 jumysshy aýyr jaraqat aldy.
QYZYLAǴASH TRAGEDIASY
2010 jylǵy 11 naýryzda Almaty oblysyndaǵy (qazirgi Jetisý oblysy) Qyzylaǵash sý qoımasy buzylyp, aryny qatty tasqyn sý tutas aýyldy shaıyp ketti. Resmı derekke sáıkes, sý tasqyny saldarynan 45 adam opat qyldy. 300-deı turǵyn túrli jaraqat aldy. Bul – Táýelsiz Qazaqstan tarıhyndaǵy eń alapat sý tasqyny. Qaıǵyly oqıǵaǵa baılanysty 2010 jyldyń 16 naýryzynda jalpyulttyq aza tutý kúni jarıalandy.
«ARQANKERGENDEGİ» QAIǴYLY OQIǴA
2012 jyldyń 28 mamyrynda qazaq-qytaı shekarasynda ornalasqan «Arqankergen» shekara beketinde qaıǵyly oqıǵa boldy. Mamyrdyń aıaǵynda «Arqankergendegi» shekarashylarmen baılanys kenet úzilgen. Sodan keıin ol jerge jasaq jiberilgen. 30 mamyrda «Arqankergenge» jiberilgen jasaq shekara beketiniń janyp ketkenin habarlady.
Bir kúnnen keıin Ulttyq qaýipsizdik komıtetine qarasty shekara qyzmeti órtenip ketken ǵımarattan 12 adamnyń súıegi, al kelesi kúni taǵy eki shekarashynyń múrdesi tabylǵanyn málimdedi. Sondaı-aq bir qoryqshynyń máıiti tabylǵan.
Prezıdent shekara shebindegi qaıǵyly jaǵdaıǵa baılanysty 2012 jylǵy 5 maýsymdy ulttyq aza tutý kúni dep belgiledi.
SHEKARASHYLAR MİNGEN USHAQ APATY
2012 jyldyń 25 jeltoqsanynda Shymkent túbinde shekarashylar mingen AN-72 ushaǵy qulady. Ushaq bortynda bolǵan 27 adam túgel kóz jumdy. Olardyń arasynda UQK Shekara qyzmetiniń basshysy Turǵanbek Stambekov te boldy. Qaıǵyly oqıǵadan keıin, 27 jeltoqsan Qazaqstanda jalpyulttyq aza tutý kúni dep jarıalandy.
21 ADAMNYŃ ÓMİRİN QIǴAN USHAQ APATY
2013 jyly Kókshetaýdan Almatyǵa ushyp shyqqan Chellenger-200 (SCAT avıakompanıasyna tıesili) ushaǵy áýejaıǵa jete almaı, apatqa ushyrady. Apat nátıjesinde 21 adam qaza tapty.
Osy qaıǵyly oqıǵaǵa baılanysty 2013 jyldyń 31 qańtary jalpyulttyq aza tutý kúni dep jarıalandy.
AQTÓBEDEGİ TERAKT
2016 jyldyń 5 maýsymynda qarýly top Aqtóbedegi eki birdeı qarý-jaraq dúkenine jáne áskerı bólimge shabýyldar jasady. Terrorshylardyń qolynan 8 adam mert boldy, onyń úsheýi – áskerı qyzmetshi.
Antıterrorıstik operasıa barysynda arnaıy jasaq jaýyngerleri qarýlanǵan 18 qylmyskerdiń kózin joıdy.
Aqtóbedegi terakt kezinde áskerıler men beıbit turǵyndardyń qaza bolýyna baılanysty 2016 jyldyń 9 maýsymy ulttyq aza tutý kúni dep belgilendi.
«BAQILYQ» BOLǴAN BEK AIR
2019 jyldyń 27 jeltoqsanynda Almaty qalasynyń áýejaıy aýmaǵynda Bek Air áýe kompanıasyna tıesili Fokker 100 áýe kemesi apatqa ushyrady. Apat kezinde ushaq bortynda 93 jolaýshy men 5 ekıpaj múshesi bolǵan. Apat saldarynan 15 adam kóz jumyp, 50 shaqtysy túrli jaraqat aldy.
Osyǵan baılanysty 2019 jyldyń 28 jeltoqsany Qazaqstanda jalpyulttyq aza tutý kúni dep jarıalandy.
ÁLEMDİ JAILAǴAN İNDET
2020 jyly taraǵan koronavırýs ınfeksıasy álem boıynsha mıllıondaǵan adamnyń ómirin jalmady. Qazaqstan halqy – Ortalyq Azıadaǵy pandemıa saldarynan eń kóp zardap shekken el. Sońǵy derekterge súıensek, Qazaqstanda koronavırýstan 14 myńǵa jýyq adam qaıtys bolǵan.
2020 jyldyń alǵashqy jartysynda Qazaqstanda koronavırýs indeti órship, myńdaǵan adam qaıtys boldy. Osyǵan baılanysty 2020 jyldyń 13 shildesi «Qazaqstan Respýblıkasynda koronavırýs indetinen qaıtys bolǵan azamattardy eske alý úshin jalpyulttyq aza tutý kúni» bolyp jarıalandy.
Bıyl 5 mamyrda Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy (DDU) resmı túrde álemde koronavırýs pandemıasy aıaqtalǵanyn málimdedi. Qazaqstanda da koronavırýsqa qarsy shekteýler tolyq alyndy.
BAIZAQTAǴY JARYLYS
2021 jyldyń 26 tamyzda Jambyl oblysy Baızaq aýdanynda ornalasqan áskerı bólimniń qoımasynan órt shyqty. Bastapqyda áskerı bólimniń órt sóndirýshileri tilsiz jaýmen ózderi kúresip kórgen. Artynan tótenshe jaǵdaılar qyzmetiniń órt sóndirýshileri keldi. Al bir saǵattan keıin oq-dáriler jaryla bastady. Jaqyn mańdaǵy aýyl turǵyndary Tarazǵa kóshirýge sheshim qabyldandy.
Jarylys 2021 jyldyń 26 tamyzynda Baızaq aýdany Qaınar aýylynan 420 metr jerde boldy. Saldarynan Qaınar, Úshbulaq, Jibek joly aýyldarynda 35 aýla jáne 12 kásipkerlik nysan búlindi. Jambyl ákimdiginiń habarlaýynsha, qıraǵan nysandardy qalpyna keltirýge 430 mıllıon teńgeden astam qarjy bólindi.
Apat saldarynan 18 adam ajal qushyp, 100-ge jýyq adam jaraqat aldy. Qaıtys bolǵandardyń ishinde Baýyrjan Dáýitbaevtyń súıegi bir jyldan keıin tabyldy.
2021 jyldyń 29 qazanynda Baızaqtaǵy jarylys qurbandaryna baılanysty jalpyulttyq aza tutý kúni jarıalandy.
QAŃTAR OQIǴASY
2022 jyl Táýelsiz Qazaqstan úshin qaıǵyly bastaldy.
2022 jylǵy 10 qańtarda Qazaqstanda jasalǵan terorıstik aktilerdiń saldarynan adamdardyń qaza bolýyna baılanysty jalpyulttyq aza tutý jarıalandy.
ORMANDAǴY ÓRT
Abaı oblysyndaǵy orman órti saldarynan qaza tapqandarǵa baılanysty 2023 jyldyń 12 maýsymy Qazaqstanda jalpyulttyq aza tutý jarıalandy.
Ormandaǵy órtti sóndirýge qatysqan 14 adam mert boldy. Olardyń bári orman sharýashylyǵynyń qyzmetkerleri.
R.S Elimizdiń týy endi tómen túspesin, basqalar úshin jaısyz sanalatyn 13 Qazaqstandaǵy aza tutý kúniniń sońǵysy bolsyn dep tileıik!