Medısınalyq saqtandyrý qory jyl saıyn profılaktıkalyq tekserýlerge qarajat bólip otyrady. Onyń ishinde, áleýmettik mańyzy bar aýrýlardy anyqtaýǵa arnalǵan skrınıngter de bar. Skrınıngtik zertteýlerdiń mańyzy nede? Tekserýden nege ýaqtyly ótý qajet? Taqyrypqa qatysty osy jáne ózge de mańyzdy suraqtarǵa MSQ Almaty fılıaly sarapshylary jaýap beredi.
Mamandardyń aıtýynsha, aýrýdyń kóbiniń jazylýy qanshalyqty erte anyqtalǵanyna tikeleı baılanysty. Ýaqtyly anyqtalǵan dertti emdeý de ońaı. Sondyqtan búgingi tańda elimizde aýrýdy erte anyqtaý múmkindigi artyp otyrǵany qýantpaı qoımaıdy.
Máselen, 2022 jyly Almaty qalasy boıynsha sút bezi obyry skrınıngine 431,9 mln teńge bólingen, taǵy 297,1 mln teńge jatyr moıny obyryn anyqtaıtyn zertteýlerge arnalǵan. Al, kolorektaldy obyr skrınıngine 96,7 mln teńge jumsalmaq.
Skrınıng degenimiz ne jáne onyń qajeti qansha?
Skrınıng – aýrýdy jáne onyń týyndaýyna áser etetin faktorlardy erte anyqtaýǵa múmkindik beretin medısınalyq zertteýler jıyntyǵy. Tekserýdiń bul túrine salalyq mamandardyń konsýltasıasy men zerthanalyq-dıagnostıkalyq zertteýler kiredi.
Skrınıng arqyly qandaı syrqattardy anyqtaýǵa bolady?
- Zıandy ádetterden týyndaıtyn qaýip faktorlaryn erte anyqtaý – 30-70 jas aralyǵyndaǵy erler men áıelder
- Arterıaldy gıpertonıa, júrektiń ıshemıalyq aýrýy men qant dıabetin erte anyqtaý – atalǵan dıagnoz negizinde dınamıkalyq baqylaýǵa alynbaǵan 40-70 jas aralyǵyndaǵy erler men áıelder
- Glaýkomaǵa tekserý (kóz ishi qysymyn) – 40-70 jas aralyǵyndaǵy erler men áıelder
- Jatyr moıny obyryn erte anyqtaý – 30-70 jas aralyǵyndaǵy áıelder
- Sút bezi obyryn erte anyqtaý – 40-70 jas aralyǵyndaǵy áıelder
- Kolorektaldy obyrdy erte anyqtaý – 50-70 jas aralyǵyndaǵy erler men áıelder
- V men S vırýsty gepatıtterin erte anyqtaý
Sonymen qatar, profılaktıkalyq tekserýlerden 18 jasqa deıingi balalar da óte alady. Oǵan balanyń psıhofızıkalyq jáne jynystyq damý deńgeıin baǵalaý, zorlyq-zombylyq belgileri bar-joǵyn anyqtaýǵa arnalǵan tekserýler kiredi. Belgili bir aqaý tabylǵan jaǵdaıda salalyq mamanǵa joldama beriledi.
Profılaktıkalyq tekserden ótýge joldamany kim beredi?
Skrınıngten ótý úshin tirkelgen emhanadaǵy ýchaskelik dárigerden (terapevt) joldama alý qajet. Jas mólsherine qaraı bekitilgen skrınıngterden birden ótýge bolady.
Profılaktıkalyq tekserýler MÁMS paketine engen, sondyqtan skrınıngten ótetin azamat saqtandyrylǵan bolýy shart.
Skrınıngten ótý jıiligi qandaı?
Skrınıngtik zertteýlerdiń keı túri bes jyl saıyn, keıbiri eki nemese tórt jyl saıyn jasalady. Bul merzim ár aýrýdyń damý qarqynyna qaraı belgilengen.
Skrınıng nátıjesin qalaı bilýge bolady?
Skrınıngtik zertteýden ótken pasıentter densaýlyǵynan aqaý tabylǵan jaǵdaıda, salalyq mamandardyń konsýltasıasyna jiberiledi, qajet bolǵanda, em taǵaıyndalady.