Áýede samǵaıtyn óner

Álemniń úzdik ártisteri Almatynyń sırk kúmbeziniń astyna jınalady

Kórermendi qyzyqtyrý, tańqaldyrýdyń negizgi tetigi – eshqandaı saqtandyrýsyz qaýipti jaǵdaıda óner kórsetý. Bul ónerde qatelesýge bolmaıdy. Sırkte jibergen qatelikti qaıta túzeýge múmkindik joq. Ár nómir bir-aq ret kórsetiledi. Qatelik jiberse, jaraqat alýy múmkin nemese ómirine de qaýip tónýi ǵajap emes. Sondyqtan sırk – falshten taza, fonogramdan ada óner. Munda kınodaǵydaı ekinshi dúbl degen joq. Sırk – táýekel men qaýip-qa­teri kóp erekshe óner. Osynaý tańǵaja­ıypqa toly bul óner balalarǵa ǵana emes, úlkender úshin de qyzyqty ári áserli.

Sırk kúnine oraı búgingi Qazaq memle­kettik sırkiniń tynys-tirshiligin bilip, aldaǵy baǵdary men josparyn anyqtaý maqsatynda atalǵan óner ordasynyń dırektory Maqsat JAIYQOVPEN suh­battasqan edik.

Qazaq memlekettik sırki

Maqsat Jaıyqovtyń aıtýynsha, búginde ataq-abyroıy aspandap turǵan Qazaq memlekettik sırkiniń álemdik arena­daǵy bedeli joǵary. Sonymen qatar, ǵalamtor, áleýmettik jeli, qala berdi, álemdi ábigerge salǵan indet qazaq sırkiniń jumysyna kedergi keltirgen emes. Onyń aıtýynsha, sırk eshqashan kórermensiz qalǵan emes ári sırkke kelýshilerdiń qatary sıregen joq.

– Qazaq sırki – álemdik sırk ónerinde san qyrlylyǵy­men, jańashyldyǵymen ózindik ornyn aıshyqty túrde belgi­legen óner ordasy. San túrli ónerdiń ishinde sırk óneri, sırk mádenıetiniń orny bir tóbe. Sırk – qıyn sala. Olaı deıtin sebebimiz - ártis sahnada, kórermenniń kóz aldynda óner kór­setýi tıis. Kórermenge túrli emosıany tikeleı sezindire alýy kerek, – deıdi sırk dırektory.

Bárine toqtalmaı, keıingi jyldardy ǵana qamtıtyn bol­saq, sırk ujymy túrli halyqaralyq baıqaýlarda qanjyǵa­syn maılap, elimizdiń mereıin ústem etýde. Jalpy alǵanda, sırktiń jetistigi az emes.

– Bizdiń sırk halyqaralyq festıválderge únemi qatysa­dy. Bul da qazaq sırkiniń álemdik deńgeıde óte joǵary baǵa­lanatynyn bildiredi. Óıtkeni, mundaı festıválderge sha­qyrtý alýdyń ózi ońaı sharýa emes. Máselen, 2022 jyly biz halyqaralyq dárejedegi úsh festıválge qatystyq. Sonyń biri – Astana qalasynda ótken jyl saıynǵy «Azıa jańǵyry­ǵy» XIII sırk óneriniń festıvali. Onda álemniń 13 memleketi­nen seksenge jýyq qatysýshy óner kórsetti. QR Eńbek sińirgen qaıratkeri Qurmanǵalı Dosbatyrovtyń jetekshiligimen beldiktegi áýe dýeti «Jańbyrmen kókke samǵaý» nómiri 2-oryn alyp, kúmis medalǵa jáne Tájik memlekettik sırkiniń ar­naıy syılyǵyna ıe boldy. Ravıl Seıdgarıevtiń je­tekshiligimen «Darshylar» nómiri altyn medaldy – 1-oryndy jeńip aldy!

Sondaı-aq, ótken jyly kúz aıynda Saratov qalasynda «Prınsessa sırka» halyqaralyq festıvali ótti. Oǵan da onshaqty memleketten júzden astam qatysýshy keldi. Tek qyzdar ǵana qatysqan festıválde Anastasıa Demıdova de­gen qyzymyz qola tájin aldy. Bul qazaq sırk óneriniń úlken mektebiniń qalyptasqanyn bildiredi. Halyqaralyq arenada ózimizdiń shegelep qoıǵan ornymyz bar, – deıdi M.Jaıyqov.

Budan ózge, jyl saıyn Qazaq memlekettik sırkiniń ártis­teri Monte Karloda, Jırona, Qytaı eline jáne álemniń taǵy basqa memleketterine saparlap, óner kórsetedi. Qazirdiń ózinde sırktiń bir top ártisi bir jyldyq kelisimshartpen Anglıada óner kórsetip júr eken. Bul da úlken jetistik.

– Sırk óneri kóbine kóshpeli dástúrmen damıtyndyqtan, Qazaq memlekettik sırki jyl boıy basqa elderge baryp, avtorlyq baǵdarlamasyn kórsetip, sheteldik sırk mamanda­rynyń tájirıbesin úırenip kelýge tyrysady. Jylyna on­shaqty shaqyrtý alamyz. Portýgalıa, Ispanıada jumys is­tep keldi. Kelisimshart, memorandým boıynsha Almatyǵa da basqa elderden túrli sırk ujymy kelip, óner kórsetedi, – deıdi Maqsat Jaıyqov.

Kerek derek

• Sırktiń kásibı ujymynyń tuńǵysh qoıylymy 1970 jyldyń 24 shildesinde Saratov sırk manejinde qazaq ulttyq «Medeý» baǵdarlamasymen ashylǵan edi.


• Qazaq memlekettik sırkiniń ártisteri álemge áıgili Monte-Karlo (Monako), Máskeý, Ijevsk (Reseı), Ýhan jáne Ýchao (QHR), Astana, Rıga (Latvıa), Latın (Italıa), Iakýtsk (Saha Respýblıkasy), Fıgeıros (Ispanıa), Parıj (Fransıa) qalalarynda ótken túrli bedeldi halyqaralyq sırk baıqaýlarynyń birneshe dúrkin jeńimpazy.


• Elimizde resmı túrde tirkelgen tórt sırk (Almaty, Astana, Shymkent, Qaraǵandy) bar. Onyń úsheýinde ǵana shtat bar. Al Qaraǵandydaǵy sırk shtatynda artıs joq, biraq sırk alańy bar eken.

Kórermenge bereri kóp ujym

Talaı asýlar men bıikterdi baǵyndyrǵan sırk ujymy árkez shyǵarmashylyq izdenis ústinde ekenin tilge tıek etken sırk dırektory taǵy bir jaǵymdy jańalyǵymen bólisti. Bıyl shilde aıynda Qazaq memlekettik sırki halyqaralyq deńgeıde festıvál uıymdastyrýdy josparlap otyr.

– Shildeniń 24-i – Qazaq memlekettik sırkiniń týǵan kúni. Sol kúnge oraılastyryp úlken festıvál uıymdastyrýdy qolǵa aldyq. Daıyndyq jumystary bastalyp ketti. Tórt kúnge sozylatyn festıválge 15 memlekettiń ónerpazdary qatysady. Iaǵnı álemniń úzdik ártisteri Almatynyń sırk kúmbeziniń astyna jınalady. 10 memleketten ekspertter keledi. Vengrıa, Bolgarıa, Fransıa, Italıa, Reseı jáne Orta Azıa elderi sırk óneriniń maıtalmandary qatysady.

Festıváldiń ataýy ázirge belgisiz. Biraq bul ataý Alma­tynyń vızıt kartochkasy bolatyndaı ataý bolsa eken degen nıet bar. Bul sharany uıymdastyrýdaǵy maqsatymyz – ha­lyq arasynda sırk ónerin nasıhattaý, tájirıbe almasý jáne halyqaralyq baılanystardy damytý, – deıdi dırektor.

Bul festıválge qazaq sırkiniń ujymy da qatysyp, baq synaıdy.

– Eýropadan keletin qazylar alqasyn arnaıy tehnıka, effekt nemese dańǵaza mýzykamen tańqaldyra almaısyń. Olarǵa qazaqtyń etno, salt-dástúri qyzyǵyraq. Bul festı­valge Nomad Stunts atty-akrobatıkalyq toby arnaıy baǵ­darlama daıyndap jatyr. Elimizdiń ózindik órneginiń, ulttyq boıaýynyń baryn kórsetýge tyrysady. Ulttyq áýenmen sah­nalanǵan qoıylym qoıylady, – dedi Maqsat Jaıyqov.

Rasymen, álemde neshe túrli sırk bar bolsa da, qazaq sırkiniń daralyǵyn Nomad Stunts toby ereksheleıtinin erek­she atap ótken jón. Bıyl naýryz aıynda Memleket basshysy Nomad Stunts tobynyń jetekshisi, Qazaqstannyń eńbek sińir­gen qaıratkeri Jaıdarbek Kúnǵojınovke er-toqym syılaǵan eken. Sondaı-aq, Nomad Stunts toby dúnıejúzilik kaskader­ler akademıasynyń Taurus World Stunt Awards (AQSH) syı­lyǵynyń ıegeri. Búginde bul toptyń jartysy Ózbekstanda Netflıks kompanıasymen birlesip, kıno túsirip jatyr. Oǵan deıin Gollıvýdta jumys istep keldi.

Sóz sońynda búginde qazaq sırk óneri jańǵyrý jolynda ekenin tilge tıek etken Maqsat Jaıyqov bul ónerdi jańashyl ıdeıalar men joǵary kásibı sheberliktiń kómegimen jaqsar­typ otyrýdy kózdeıdi.

Iá, kóńil kúıińizdi kótergińiz kelse, sırkke baryńyz. Árbir qoıylym­nyń bılet quny sonshalyqty qym­bat emes. Alaıda, onyń ishindegi ónerdiń baǵasy qymbat. Odan jan-dúnıeńiz tynyǵyp, balasha qýanyp, bir sergip qalaryńyz sózsiz.  Al siz sırkke sońǵy ret qashan bardyńyz?!