Asýan Sıabekov Qazaqstandaǵy jylý elektr stansalarynyń (JES) qorshaǵan ortaǵa tıgizetin teris áseri týraly aıtyp, olardyń jumys barysynda orasan kólemde qaldyq shyǵaratynyn málimdedi. Onyń aıtýynsha, árbir jylý elektr stansasynan jylyna shamamen 200-300 myń tonna qaldyq bólinedi, bul ekologıalyq ahýaldy kúrt nasharlatady.
– Jylý elektr stansalary tek aýaǵa shyǵatyn zıandy zattarmen ǵana shektelmeıdi, olar qorshaǵan ortaǵa aýyr metaldar, kúkirt dıoksıdi, azot oksıdi jáne kúl sıaqty qaldyqtardy da taratady. Bul qaldyqtar ekojúıege, adam densaýlyǵyna keri áserin tıgizip, túrli aýrýlardyń paıda bolýyna sebep bolady, – dep atap ótti Sıabekov.
Ol JES-tiń kómirdi paıdalaný nátıjesinde týyndaıtyn kómirqyshqyl gazynyń úlken kólemi klımattyń ózgerýine de áser etetinin aıtty. Parnıktik gazdardyń artýy jahandyq jylynýǵa yqpal etedi, al bul óz kezeginde álem boıynsha klımattyq apattarǵa ákelip soǵýy múmkin.
– JES-tiń 200-300 myń tonna qaldyǵy – bul bizdiń ekologıaǵa aýyr salmaq túsiretin óte úlken kórsetkish. Ásirese, bul qaldyqtar jergilikti ekojúıege jáne halyqtyń densaýlyǵyna keri áser etýde. Mundaı jaǵdaıda bizge balama, ekologıalyq taza energıa kózderin izdestirý qajet. Osy turǵydan alǵanda, atom elektr stansalary eń tıimdi sheshimderdiń biri, – dedi Asýan Sıabekov.
Onyń aıtýynsha, AES-tiń ekologıalyq áseri JES-pen salystyrǵanda áldeqaıda tómen. AES qaldyqtary qaıta óńdelýge nemese qaýipsiz saqtaý úshin arnaıy oryndarda saqtalýǵa jaramdy. Al JES qaldyqtary tabıǵatqa uzaq ýaqyt boıy zıan keltirip, qorshaǵan ortaǵa eleýli áserin tıgizedi.
– AES jylyna bar bolǵany 80 kg radıoaktıvti qaldyq shyǵarady, ony qaýipsiz saqtaý men qaıta óńdeý múmkindigi bar. Bul JES-tiń 200-300 myń tonna qaldyǵymen salystyrǵanda óte az. Sondyqtan, AES ekologıalyq taza ári uzaq merzimdi turaqtylyqqa baǵyttalǵan sheshim, – dep qorytyndylady Asýan Sıabekov.