Ár tamyz ben qyrkúıekte Qazaqstanda jalǵa berý naryǵy jandanady, sebebi jan-jaqtan myńdaǵan stýdent iri qalalardaǵy joǵary oqý orny men kolejde bilim alý úshin kóship keledi.
Stýdentterge arzan páterdi qalaı tabýǵa bolady?
Arzan páterge báseke artady, al turǵyn úı naryǵyna endi kelgenderde arzan baspanany qaıdan izdeý kerek, alaıaqtarǵa qalaı aldanbaý kerek jáne jalǵa alý kelisimshartynda ne bolýǵa tıis degen kóptegen suraq týyndaıdy.
Jataqhana barlyǵyna jetpeıdi
Krisha.kz jyljymaıtyn múlik satý bóliminiń jetekshisi Imran Osmanovtyń aıtýynsha, ásirese Almatyda stýdentter tarapynan suranys únemi joǵary.
– Jyl saıyn Almatynyń ózine shamamen 200 myń stýdent keledi, olardyń 120–140 myńy aımaqtardan kelgen. Kóbi jataqhanada turady, biraq keıbiri jaldamaly páterde ózderi nemese dostarymen birge turýdy jón kóredi, – deıdi ol.
Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrliginiń málimetinshe, Almatyda stýdentterge jataqhanada shamamen 10 myń oryn jetpeıdi. Astana men basqa qalalarda oryn jetkilikti.
Stýdent baspanany qaıdan izdeýi kerek?
Kóbi ýnıversıtetke jaqyn jerde turýdy qalaıdy, biraq joǵary oqý oryndarynyń janyndaǵy baspana bárine birdeı qoljetimdi emes.
Keıde sál alysta turǵan páterdi jaldaǵan tıimdirek, alaıda bul jaǵdaıda mynany eskergen jón:
Qoǵamdyq kólik – avtobýs, metro nemese jedel baǵyttar jelisi jolǵa ketetin ýaqytty qysqartady, tańdaýǵa bolatyn aýdandar kóbeıedi.
Infraqurylym – mańaıdaǵy dúken, dárihana, dámhana men sportzal ýaqyt pen qarajatty únemdeıdi.
Qaýipsiz aýdan – úıge kesh qaıtatyndar úshin mańyzdy.
Almatydaǵy stýdentter úshin qolaıly aýdandar
Almatyda stýdent Tastaq, Saıran, Saıahat jáne Shuǵyla yqshamaýdandaryn qarastyrǵany jón.
– Munda metro jaqyn, qoǵamdyq kólik qozǵalysy yńǵaıly jáne baǵalar qoljetimdi, – deıdi Imran Osmanov.
Sondaı-aq maman Áýezov aýdanyndaǵy sıfrly yqshamaýdandardy, Taýgúl men Jetisý-1,2,3 yqshamaýdandaryn qarastyrýǵa keńes beredi. Bul – aımaqtar «Momyshuly», «Saryarqa» jáne «Moskva» metro stansıalarynyń mańynda bolǵandyqtan, ýnıversıtetke qatynaýǵa kóp ýaqyt ketpeıdi.
Taǵy bir laıfhak: birinshi nemese sońǵy qabattaǵy páterdi izdeńiz. Olar arzan bolady, jaılylyǵy boıynsha asa aıyrmashylyq joq.
Jalǵa alý quny
Mysaly, Baıtursynuly men Sátbaev kósheleriniń qıylysynda ornalasqan, birneshe oqý orny bar aýdandy alsaq, onda 1 bólmeli páterdi jalǵa alý baǵasy aıyna 300–350 myń teńgeden bastalady, al 2–3 bólmeli páterdiń quny orta eseppen 600–700 myń teńge turady.
Baǵalardy salystyraıyq:
Áýezov aýdanynda, sarapshy ataǵan yqshamaýdandarda páter jaldaý quny edáýir tómen. Onyń ústine, stýdent metromen bar-joǵy 4–5 stansıa júredi, shamamen 15 mınýt:
1 bólmeli – 120–200 myń tg;
2 bólmeli – 200–250 myń tg;
3 bólmeli – 300–350 myń tg aıyna.
Qalaı únemdeýge bolady?
Baspanany anaǵurlym arzanǵa jaldaýdyń taǵy birneshe joly bar.
Jalǵa bólme alý – páterdegi bir bólmeni jalǵa alýǵa bolady. Kemshiligi – asúı men jýynatyn bólme ortaq, biraq jeke páter jaldaǵannan áldeqaıda arzan. Komýnaldyq tólem de ózge turǵyndar arasynda bólinedi.
Almatyda bólmeni bir aıǵa jalǵa alý quny orta eseppen 60 myń teńgeden bastalady.
Bólip jalǵa alý – páterdi eki-úsh adam birigip jaldap, jalǵa alý aqysyn bólip tóleıdi.
Mysaly, 250 myń teńgelik páterdi eki adam jaldasa, árqaısysy shamamen 120 myń teńgeden tóleıdi.
Eger bireýge qosylyp turatyn bolsańyz, jalǵa alý kelisimshartyn mindetti túrde qarap shyǵyńyz. Onda qosymsha adam kirgizýge nemese qosalqy jalgerlikke (mysaly, páterdi ózińiz jaldap júrip, keıin basqa adamdy qosýdy uıǵarsańyz) tyıym salatyn tarmaq bar-joǵyn tekserińiz.
Bastapqyda páterdi eki nemese úsh adam birigip jaldaıtyn bolsańyz, jalǵa alý kelisimshartyn durys jasap, onda turatyn adamdardyń naqty sanyn kórsetińiz.
Alaıaqtarǵa aldanyp qalmaý joldary
Kórmeı turyp tólem jasamańyz – páterdi kórmeı jáne jalǵa berýshiniń qujattaryn teksermeı turyp, eshqandaı aldyn ala tólem nemese brondaý úshin aqsha jibermeńiz.
Jalǵa berýshiniń jeke basyn mindetti túrde tekserińiz. Páter ıesiniń shynymen ózi ekenine kóz jetkizińiz. Onyń jeke kýáligin jáne páterge menshik quqyǵy tirkelgeni jónindegi anyqtamany kórsetýin surańyz (ony telefon arqyly onlaın alýǵa bolady, 5 mınýtta daıyn bolady).
Nemese derekterdi páterge qatysty menshik quqyǵyn rastaıtyn qujatpen, mysaly, satyp alý-satý kelisimshartyndaǵy málimettermen salystyryńyz. Onda menshik ıesi kórsetiledi.
Jalǵa alý kelisimshartyn jasańyz – ol sizdiń quqyǵyńyzdy qorǵaıdy. Kelisimshartty tek páter ıesimen jasap, jalǵa alý aqysyn tek sonyń atyna aýdaryńyz nemese qolma-qol berińiz.
Kelisimshartta neni kórsetý kerek:
Jalǵa alý aqysynyń mólsheri.
Tólem merzimi (mysaly, ár aıdyń 30-yna deıin).
Jalǵa alý jáne kelisimshart merzimi.
Turatyn adamdardyń sany.
Páterde temeki shegýge, jóndeý jumystaryn júrgizýge, jıhazdy aýystyrýǵa bola ma, joq pa degen sharttar.
Daıyn jalǵa alý kelisimshartynyń úlgisin Krisha.kz-ten tegin júktep alýǵa bolady. Ony zańgerler jasaǵan jáne jalǵa alýshyǵa tónetin negizgi qaýipter eskerilgen.