Memleket basshysynyń Aral teńiziniń qurǵaǵan tabanynda 2025 jylǵa deıin jalpy aýmaǵy 1,1 mln. ga jerge orman melıorasıalyq ekpeler egý mindetin qoıdy.
Sekseýil shyǵymyn barynsha arttyrý úshin orman melıorasıalyq jumystar ǵylymı usynymdar men jumys jobalary (negizgi ádisteri mehanıkalandyrylǵan sebý jáne otyrǵyzý) negizinde júrgiziledi. Óıtkeni, Aral teńizi túbiniń qazaqstandyq bóligi ózbek tarapynyń aýmaǵyna qaraǵanda tuzdy.
Ǵylym 3 tıpti topyraqta sekseýil, 4 tıpti topyraqta galofıtti ósimdikter (qarabaq, sarasazan) egýdi (otyrǵyzýdy) usynady, dep haıýarlaıdy Almaty-akshamy.kz Ekologıa mınıstrligine silteme jasap.
Aral teńiziniń túbinde sekseýil otyrǵyzý úshin 753 myń gektar jerdiń topyraǵy zertteldi.
Araldyń qurǵaǵan túbinde ekpe jumystaryn júrgizý úshin tuqymdardy egýge jáne ósirýge daıyndaý ınfraqurylymy jasalyp, qajetti arnaıy tehnıka satyp alyndy.
Osylaısha, QR Ekologıa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrligi men Qyzylorda oblysy ákimdiginiń kúshimen sońǵy úsh jylda 544,5 myń ga orman egildi. Bıyl taǵy 275 myń gektar jerge ekpe jumystaryn júrgizý josparlanýda.
Aral teńiziniń tartylýy jahandyq problema ekenin eskere otyryp, mınıstrlik halyqaralyq uıymdarmen, onyń ishinde Halyqaralyq Araldy qutqarý qorymen (HAQQ), Dúnıejúzilik bankpen, Halyqaralyq yntymaqtastyq jónindegi German qoǵamymen (GIZ), AQSH-tyń halyqaralyq damý agenttigimen (USAID), Koreıa Orman qyzmetimen jáne basqa da halyqaralyq uıymdarmen yntymaqtasa jumys istep keledi.
2021 jyldyń jazy men kúzinde Ózbekstan men Qazaqstan mamandary Aral teńiziniń túbine sekseýil men basqa da aǵashtardy otyrǵyzý boıynsha tájirıbe almasty. Sapar qorytyndysy boıynsha Aral teńizi óńirindegi orman sharýashylyǵy salasyndaǵy tyǵyz yntymaqtastyq úshin memorandýmǵa qol qoıyldy.
Sekseýildi tuzdy jáne qumdy topyraqtarǵa otyrǵyzý úshin ǵylym túrli tehnologıalardy qoldanýdy usynady. Ol úshin150 ga aýmaqta tájirıbelik ýchaske qurylyp, jabyq tamyr júıesimen otyrǵyzý jáne ósý stımýlátorlaryn (gıdrogel) paıdalanyp tuqym sebý sıaqty ádister qoldanylyp keledi.
Otyrǵyzý materıalynyń tez beıimdelýi jáne shyǵymynyń joǵary bolýy úshin jaqyn arada Aral teńiziniń túbinde aýdany 33 ga orman pıtomnıginiń qurylysyn aıaqtaý josparlanýda. Bul pıtomnık elordalyq «Respýblıkalyq orman seleksıalyq tuqym ósirý ortalyǵy» RMQK úshin tájirıbelik alań retinde jumys istep, onda orman tuqymdarynyń genetıkalyq banki, onyń ishinde Aral teńiziniń túbindegi qoldan jasalǵan ormandardyń negizgi túri bolatyn sekseýil tuqymdary saqtalady.