Antalıadaǵy Fınıke aýdany Cittaslow tizimine endi.
Túrkıanyń Antalıasyndaǵy Fınıke aýdany Cittaslow tizimine endi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Antalıanyń tarıhı aýdany Fınıke tabıǵı sulýlyǵymen, dámi til úıiretin taǵamdarymen jáne tirshilik aǵysynyń baıaýlyǵymen Halyqaralyq Gittaslow qaýymdastyǵynyń nazaryna ilikti. Atalǵan uıymnyń málimdeýinshe, Túrkıada adamdar asyqpaı ómir súretin 22 baıaý qala men aýdan bar.
Úsh jyldan astam talpynys pen keńestiń nátıjesinde Antalıanyń súıikti qalalarynyń biri Fınıke qorshaǵan orta, ınfraqurylym, qalalyq ómir sapasy, áleýmettik kelisim jáne qonaqjaılylyq krıterıılerine saı bolǵandyqtan, «baıaý qala» ataǵyna laıyq dep tańdaldy.
Antalıanyń kýrorttyq jumaǵy: Fınıke
Fınıke kóleminiń shaǵyndyǵyna qaramastan, tarıhyna, tabıǵı sulýlyǵyna jáne gastronomıalyq mádenıetine baılanysty Jerorta teńiziniń tanymal týrısik ornyna aınalǵan. Kóne zamanda bul aımaq Fınıkos (Fınıkos) degen atpen belgili boldy jáne onyń negizin fınıkıalyqtar bizdiń dáýirimizge deıingi 500 jyldar shamasynda salǵan degen ańyz bar. Kóptegen jyldar boıy Fınıke Lıkıanyń astanasy Lımıranyń aýylsharýashylyq ónimderin eksporttaǵan aılaq boldy. Tarıh boıy kóptegen órkenıetter ómir súrgen aımaqta tarıhı ǵımarattar men eski qalalardyń orny qalǵan. Mysaly, Lımıra ejelgi qalasy men Aryqanda kóne qalasy Fınıkeniń tarıhy týraly kóbirek bilýge bolady.
Fınıke óziniń tabıǵı sulýlyǵymen, kórkem shyǵanaqtarymen jáne jaǵajaılarymen erekshelenetin kýrorttardyń biri retinde tanylǵan. Fınıkede tabıǵat áýesqoılary qalaǵannyń bári bar: kóptegen is-sharalardy, ásirese trekkıngti usynatyn Gókbúk kanony jáne stalaktıtteri, travertınderi jáne ártúrli kólemdegi baseınderimen nazar aýdaratyn Sýlýın úńgiri; jáne Jerorta teńiziniń ataqty ıtbalyqtarynyń mekeni Andrea Dorıa shyǵanaǵy. Góklıman shyǵanaǵy – Fınıkeniń eń tanymal tabıǵı sulýlyqtarynyń biri, pıknık jáne kempıng sıaqty ártúrli is-sharalar jıi ótkiziledi.
Fınıkeniń asqanasy da erekshe. Bul shaǵyn qalada jergilikti resept boıynsha daıyndalǵan jańa Jerorta teńizi balyqtarynyń dámin tatýǵa jáne ádemi kórinisterdi tamashalaýǵa bolatyn meıramhanalar bar. Fınıkege barǵan kezde mindetti túrde jeýge bolatyn jemisterdiń biri – búkil álemge óziniń hosh ıisi men dámimen tanymal Fınıke apelsıni.
Túrkıada baıaý qalalardyń sany artyp keledi
Cittaslow, aǵylshyn tilindegi ıtalándyq «citta» jáne «baıaý» sózderiniń qosyndysy «baıaý qala» degendi bildiredi. Chıttasloý qozǵalysy 1999 jyly Italıada Slow Food qozǵalysyn qalalyq aımaqqa keńeıtý nıetinen paıda bolǵan. Ómirdiń baıaý qarqynyn jáne ómir súrý sapasyn jaqsartýdy talap etetin Chıttasloý qozǵalysy qalanyń bastapqy qurylymy, sáýleti, dástúri men ádet-ǵurpy, jergilikti taǵam men tarıhı biregeılik saqtalsa, buǵan qol jetkizýge bolady dep sanaıdy. Damýdyń jańa modelin jaqtaǵan Gittaslow qozǵalysy tez arada búkil álemge taralyp, mýnısıpalıtetter qosyla alatyn halyqaralyq uıymǵa aınaldy. Qaýymdastyqtyń músheleri qorshaǵan orta, ınfraqurylym jáne dámdi tamaq taqyryptary boıynsha 72 krıterııge saı bolýy jáne baıaý qala fılosofıasyn ustanýy kerek.
2009 jyly Izmırdiń Seferıhısar aýdanynan bastalǵan túrkıalyq tizim Chıttasloý qaýymdastyǵyna basqa aýdandar men qalalardy da qosty: Fınıke, Ahlat, Akáka, Arapgır, Egırdır, Focha, Gókcheada, Gerze, Goınýk, Gúdýl, Halfetı, Iznık, Kemalıe, Keıdjegız, Mýdýrný, Pershembe, Shavshat, Ýzýndere, Vıze, Ialvach jáne Ienıpazar baıaý túrikter. qalalar. Fınıkeden keıin Antalıanyń basqa tarıhı aýdandary Elmalı, Demre jáne Ibradıdi Chıttasloý jelisine qosý jumystary bastaldy.
Cittaslow halyqaralyq úılestirý komıteti 2023 jyldyń 14-15 sáýirinde Polshanyń Reszel qalasynda jınalyp, Fınıkeni Túrkıadan jańa aımaq retinde óz jelisine qosty.
