Ol úıdi jylytýǵa nemese salqyndatýǵa (jeldetkish) ketetin energıany únemdeýge ári jylý men jeldetkish úshin energıa óndirýde atmosferaǵa bólinetin parnıkti gazdy azaıtýǵa múmkindik bermek.
Bul jaıynda islam.kz portaly Proceedings of the National Academy of Sciences merzimdi basylymyna silteme jasaı otyryp málim etedi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Statısıkalyq derekke qaraǵanda, kúlli álem boıynsha ǵımarattardy jylytýǵa nemese salqyndatýǵa jahandyq energıanyń shamamen 13%-y jumsalady jáne osy shamadaǵy energıa óndirýde atmosferaǵa parnıkti gazdardyń 11%-y bólinedi. Amerıka qurama shtattarynyń Stenford ýnıversıteti júrgizgen tájirıbe nátıjesine sáıkes ózgeshe boıaýmen syrlanǵan ǵımarat jylýǵa qajetti energıa shyǵynyn 36%-ǵa deıin kemitken, al aptap ystyqta ǵımaratty salqyndatýǵa ketetin energıa shyǵynyn 21%-ǵa tómendetken.
AQSH-taǵy túrli klımattyq aımaqtaryndaǵy ádettegi kóppáterli úıdi modeldeý arqyly sarapshylar syrtqy qabyrǵalar men shatyrǵa jańa boıaýdy qoldaný óz kezeginde bir jyl ishinde jalpy jylý men jeldetý energıasyn tutynýdy 7,4%-ǵa azaıtatynyn anyqtady. Búgingi tańda qoldanylatyn tómen emısıalyq boıaýlar (ıaǵnı, úılerdiń energıa shyǵynyn azaıtatyndar) ádette kúmis-sur nemese bolat tústi bolyp keledi. Alaıda, mundaı túster barlyq tutynýshylarǵa jaramaıdy, bul olardy is júzinde paıdalaný aıasyn shekteıdi. Stenford qabyrǵasynda oılap tabylǵan boıaýdyń eki qabaty bólek qoldanylady: quramynda alúmını untaǵyna baılanysty ınfraqyzyl sáýlelenýdi kórsetetin tómengi qabat jáne ınfraqyzyl sáýlelerdi ótkizetin joǵarǵy qabat (túrli tústi beıorganıkalyq nanobólshekteri bar óte juqa qabat). Stenfordtyń bul boıaýy ǵımarattarǵa ǵana paıdaly emes, sonymen qatar, júk kólikteri men refrıjeratorly vagondarǵa qoldanylsa, ol tasymaldaý kezindegi tońazytqyshtyń qunyn (tońazytýǵa ketetin energıany únemdeý esebinen), demek, tasymaldaý qunyn tómendetedi.
Onyń eki qabaty da ylǵaldy ortada sý ótkizbeıtin qasıetterge ıe. Ǵalymdardyń aıtýynsha, mundaı boıaýmen boıalǵan qandaı da bir zattyń betki jaǵyn dymqyl shúberekpen ońaı tazalaýǵa nemese sýmen jýyp, ketirýge bolady. Synaqtar joǵary jáne tómen temperatýralardyń (Selsıa boıynsha plús 80 jáne mınýs 196 gradýs) áserinen bir apta ótkennen keıin, sondaı-aq, qyshqyldyǵy tómen jáne joǵary ortada bolǵannan keıin boıaýdyń estetıkalyq (ıaǵnı, óńi ketpeıtinin) jáne ónimdilik (sapasynyń tómendemeıtinin) qasıetteriniń nasharlamaıtynyn kórsetti.