Medısınalyq saqtandyrý qory jyl saıyn profılaktıkalyq tekserýlerge qarajat bólip otyrady
Onyń ishinde, áleýmettik mańyzy bar aýrýlardy anyqtaýǵa arnalǵan skrınıngter de bar, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz. Mysaly, 2023 jyly Almaty qalasy boıynsha profılaktıkalyq tekserýlerge 8 mlrd teńge qarastyrylǵan. Jyl basynan beri halyqty skrınıngtik tekserýlerden ótkizgen emhanalarǵa 2,2 mlrd teńgeden astam qarajat bólindi. Skrınıngtik zertteýlerdiń mańyzy qandaı jáne tekserýden ótý úshin qaıda barý qajet degen suraqtarǵa №16 Qalalyq emhana dárigeri Sáýle Ismaǵulova jaýap berdi.
Mamannyń aıtýynsha, aýrýdyń kóbi qanshalyqty erte anyqtalsa sonsha tezirek jazylady. Ýaqtyly anyqtalǵan dertti emdeý de ońaı.
Skrınıng degenimiz ne jáne onyń qajeti qansha?
Skrınıng – aýrýdy jáne onyń týyndaýyna áser etetin faktorlardy erte anyqtaýǵa múmkindik beretin medısınalyq zertteýler jıyntyǵy. Tekserýdiń bul túrine salalyq mamandardyń konsýltasıasy men zerthanalyq-dıagnostıkalyq zertteýler kiredi.
Skrınıng arqyly qandaı syrqattardy anyqtaýǵa bolady?
• Zıandy ádetterden týyndaıtyn qaýip faktorlaryn erte anyqtaý – 30-70 jas aralyǵyndaǵy erler men áıelder
• Arterıaldy gıpertonıa, júrektiń ıshemıalyq aýrýy men qant dıabetin erte anyqtaý – atalǵan dıagnoz negizinde dınamıkalyq baqylaýǵa alynbaǵan 40-70 jas aralyǵyndaǵy erler men áıelder
• Glaýkomaǵa tekserý (kóz ishi qysymyn) – 40-70 jas aralyǵyndaǵy erler men áıelder
• Jatyr moıny obyryn erte anyqtaý – 30-70 jas aralyǵyndaǵy áıelder
• Sút bezi obyryn erte anyqtaý – 40-70 jas aralyǵyndaǵy áıelder
• Kolorektaldy obyrdy erte anyqtaý – 50-70 jas aralyǵyndaǵy erler men áıelder
• V men S vırýsty gepatıtterin erte anyqtaý.
Sonymen qatar, profılaktıkalyq tekserýlerden 18 jasqa deıingi balalar da óte alady. Oǵan balanyń psıhofızıkalyq jáne jynystyq damý deńgeıin baǵalaý, zorlyq-zombylyq belgileri bar-joǵyn anyqtaýǵa arnalǵan tekserýler kiredi. Bala densaýlyǵynan qandaı da bir kinárat tabylǵan jaǵdaıda salalyq mamanǵa joldama beriledi.
Profılaktıkalyq tekserden ótýge joldamany kim beredi?
Skrınıngten ótý úshin tirkelgen emhanadaǵy ýchaskelik dárigerden (terapevt) joldama alý qajet. Jas mólsherine qaraı bekitilgen skrınıngterden birden ótýge bolady.
Profılaktıkalyq tekserler MÁMS paketine engen, sondyqtan skrınıngten ótetin azamat saqtandyrylǵan bolýy shart.
Skrınıngten jylyna neshe ret ótýge bolady?
Skrınıngtik zertteýlerdiń keı túri bes jyl saıyn, keıbiri – eki nemese tórt jylda bir ret jasalady. Bul merzim ár aýrýdyń damý qarqynyna qaraı belgilengen.
Skrınıng nátıjesin qalaı bilýge bolady?
Skrınıngtik zertteýden ótken pasıentter densaýlyǵynan aqaý tabylǵan jaǵdaıda salalyq mamandardyń konsýltasıasyna jiberiledi, qajet bolǵanda em taǵaıyndalady.