Seısmologıalyq baqylaý jáne zertteý ulttyq ǵylymı ortalyǵy komısıasynyń sońǵy derekteri boıynsha Almatyda seısmıkalyq jaǵdaı turaqty. Brıfıńte boljamdy komısıalardyń qorytyndylarymen Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetiniń brıfıńinde ǵylymı ortalyq dırektory Dáýlet Sársenbaev bólisti, dep habarlaıdy almaty-akshamy.kz.
ÓKQ spıkeri atap ótkendeı, seısmıkalyq jaǵdaıdy baǵalaý jónindegi komısıa ǵylymı ortalyqtyń seısmologıalyq derekterin baqylaý materıaldaryn taldaýdy júzege asyrady jáne osy materıaldardy jaýapty memlekettik organdarǵa usynady.
«Bizdiń mamandardyń qorytyndysy boıynsha, birneshe ǵylymı baǵyttardyń derekteri boıynsha, jer qyrtysyndaǵy «joıqyn» 200 - ge jýyq prosesterdi zertteı otyra jáne Almaty seısmıkalyq belsendi aýdanynyń aýmaǵynda 5.5 jáne odan da kóp magnıtýdasy bar jer silkinisi bolady dep kútilmeıdi», - dedi D.Sársenbaev.
Komısıa quramyna ǵylymı ortalyqtyń jetekshi mamandary kiredi. Seısmıkalyq ahýaldy baǵalaý jónindegi komısıa jyl saıyn Almatynyń seısmıkalyq qaýipti óńirindegi ótken jylǵy baǵalaý nátıjeleri boıynsha seısmıkalyq ahýaldy baǵalaıdy.
Seısmıkalyq jaǵdaıdy baǵalaý týraly apta saıynǵy resmı aqparat Almaty qalasynyń TJD, Almaty oblysynyń TJD, QR TJM jáne basqa da tıisti organdarǵa beriledi.
«Jalpy, Eger Almaty seısmıkalyq belsendi óńirindegi fondyq seısmıkalyqty (k=9,6-10,5) eskere otyryp, jer silkinisteriniń epısentrlerin qarastyratyn bolsaq, onda olar ońtústik-shyǵys baǵytta sozylyp jatyr. K=10,6-12,5 bar oshaqtardyń kópshiligi Jońǵar boljamdy aımaǵyna oraılastyrylǵan jáne batys-shyǵys baǵytta sozylǵan. Oryn alǵan jer silkinisteri negizinen fondyq seısmıkalyqty sıpattaıdy», - dedi spıker.
«Ulttyq seısmologıalyq baqylaý jáne zertteý ǵylymı ortalyǵynyń» málimetteri boıynsha seısmıkalyq jaǵdaıdy baǵalaý 2024 jylǵy aqpan aıynyń basyna daıyn boldy.
Sarapshy ońtústik pen ońtústik-shyǵys Qazaqstan jer silkinisi qaýpi joǵary aımaqta ekenin eske saldy. Almaty qalasy taý bókterinde ornalasqan, bul seısmıkalyq-shartty prosesterdiń qosymsha qaýiptiliginiń faktory bolyp tabylady.
«Árıne, jaqynda Qytaı men Qyrǵyzstan shekarasyndaǵy taıaýda bolǵan jer silkinisinen keıin, onyń seısmıkalyq tolqyndary Qazaqstan aýmaǵynda sezilip, halyq arasynda dúrbeleń týǵyzdy, keıingi jer silkinisinen keıin onyń qaıtalanaýy múmkin be degen másele halyqty qatty alańdatady. Eger Savelev myrza sıaqty paıymdaıtyn bolsaq, onda siz aı saıyn jer silkinisi bolady dep «boljanady» jáne bul sáıkes kelýi de múmkin. Aıtpaqshy, ol 15 qańtarda Almaty qalasynyń aýmaǵynda seısmıkalyq apatty 12 bal dep boljaǵanyn eske salǵym keldi. Shyn máninde, 7 baldyq jer silkinisi 23 qańtarda Qytaıda Almatydan 260 shaqyrym jerde oryn aldy», - dep atap ótken ol Almaty turǵyndary men qonaqtary sol kúni 5 baldyq jer silkinisin sezgenin aıtyp, tolyqtyrdy.
Sondaı-aq, aǵymdaǵy seısmıkalyq jaǵdaı boıynsha qorytyndylar seısmıkalyq prosesterdi: gıdrodınamıkalyq, gıdrohımıalyq, geofızıkalyq, deformasıalyq prosesterdi jáne tipti bıologıalyq baqylaýlardy monıtorıńteýdiń alynǵan derekteriniń kesheni boıynsha beriletinin túsindirdi.
«Azamattardyń ózderi jer silkinisi jáne basqa da tótenshe jaǵdaılar kezindegi barlyq tártip erejelerin naqty bilýi kerek. Japonıanyv alyp qaraıyq - onda jer silkinisi únemi bolyp turady, biraq is júzinde zardap shekkender bolmaıdy. Taǵy da eske túsireıik – Almatyda jer silkinisi saldarynan zardap shekkender boldy ma? Joq, adamdar dúrbeleńnen zardap shekti. Al ol qaıdan paıda boldy? Jaǵdaıdy túsinbeý saldarynan, ártúrli jalǵan habarlamalar men memlekettik organdardan aqparattyń jetkiliksizdigi saldarynan. Bul baǵytta jumys isteý kerek», - dedi sóz sońynda ÓKQ spıkeri.