Almaty ákimdigi qalanyń kólik qańqasynyń 2030 jylǵa deıingi Sheberlik-josparyn bekitti, ol sarapshylar qoǵamdastyǵy men jurtshylyqtyń talqylaýynan soń Almatynyń qalalyq mobıldilik basqarmasynyń resmı saıtynda jarıalanǵan (https://www.gov.kz/memleket/entities/almaty-upt/press/news/details/690019?lang=ru).
Sheberlik-jospardy ázirleýshiler – «Almatybasjospar» ǴZI jáne keshendi kólik jobalaryn iske asyrý salasyndaǵy sarapshylar, onyń ishinde Future of Mobility kompanıasy.
Bul jospar Almatynyń kólik ınfraqurylymyn jetildirýdiń negizgi baǵyttaryn aıqyndaıtyn jáne «adamdar úshin qala» qaǵıdatyn is júzinde iske asyrýǵa múmkindik beretin strategıalyq qujat bolyp tabylady. Sheberlik-jospardyń basty mindeti- halyqty jeke kólikten qoǵamdyq kólikke aýystyrý. Negizgi kórsetkish 2030 jylǵa deıin qoǵamdyq kólikpen júrý sanynyń 64% - ǵa artýy bolmaq. Qujat 2040 jylǵa deıingi Bas jospar, «Almatynyń 2025 jylǵa deıingi damý baǵdarlamalary jáne 2030 jylǵa deıingi orta merzimdi perspektıvalar» jáne «Almaty aglomerasıasy aýmaqtarynyń qala qurylysyn josparlaý syzbalary» aıasynda qalanyń úzdik álemdik tájirıbeleri men erekshelikterin eskere otyryp ázirlendi.
Kólik qańqasynyń ınfraqurylymyn qurý 5 jyldan 7 jylǵa deıingi ýaqytty qajet etedi jáne Almatynyń qoǵamdyq kóligin júıeli transformasıalaý elementteriniń birine aınalady.
Qalalyq mobıldilik basqarmasy kólik qańqasynyń pılottyq dálizi retinde Raıymbek dańǵylynyń batysynda Abaı kóshesinen («Barlyq» bazary aýdany) Pýshkın kóshesine deıingi uzyndyǵy 17 km ýchaskeniń tańdalǵanyn atap ótti. Ony iske asyrý aǵymdaǵy jyly bastalady.
Búginde osy dańǵyldaǵy bólingen jolaqtar boıynsha qoǵamdyq kóliktiń basym qozǵalysy bar ýchaskelerdiń uzyndyǵy jalpy uzyndyqtyń 70% - ǵa kem. Bólingen jolaqtardy basqarýdyń tómen deńgeıi olarǵa jeke kólikterdiń shyǵýyna da yqpal etedi. Sonymen qatar, dańǵyl túrli ýchaskelerde túrli jolaqtar sany bar birkelki emes profılmen jáne qaqtyǵys núkteleriniń aıtarlyqtaı sanynyń bolýymen sıpattalady. Raıymbek dańǵylynyń boıynda, basqalarmen qatar, jaıaý júrginshiler ınfraqurylymy damymaǵan. Sonyń saldarynan - qoljetimdilik tómen, keptelister jıi, durys emes jerlerdegi ótkelder, qaýipti manevrler men JKO.
Almaty ákimdigi 2025-2026 jyldary 14 dálizden turatyn kólik qańqasy jelisin qalyptastyrýdy qamtıtyn ótpeli kezeń bolatynyn atap ótti. Kólik qańqasyn engizýdiń alǵashqy mańyzdy nátıjelerin 2026 jyldyń sońyna qaraı kólik qańqasyn iske asyrýdyń alǵashqy eki kezeńiniń aıaqtalý qorytyndysynan kórýge bolady. Osy ýaqytqa deıin avtobýstar parki gaz jáne elektrge aýystyrylady, JRK-tiń birinshi jelisin iske qosý, «Qalqaman» metro stansıasynyń ashylýy, batys, soltústik jáne shyǵys baǵyttarda úsh kólik-aýysyp otyrý torabynyń qurylysy qolǵa alynady.
Sheberlik -josparǵa sáıkes, 2027 - 2030 jyldary - mynadaı nysanaly kórsetkishterge qoljetkizý josparlanýda, olar: 42 júrdek qoǵamdyq kólik dálizin (296 km BRT, 31 km JRK jáne 20 km metro) jáne 39 toraptyq stansıany qalyptastyrý. Munyń bári 75% turǵylyqty jáne 81% jumys oryndaryn qamtýǵa múmkindik beredi.
Kólik qańqasynyń mańyzdy elementi jáne onyń turǵyndar úshin tartymdylyǵy jolaýshylar ınfraqurylymy bolyp tabylady. Sondyqtan transplantasıa toraptary jolaýshynyń júrý ýaqytyn únemdeıtin, ıntýıtıvti jáne qaýipsizdik sezimin qamtamasyz etetindeı uıymdastyrylýy kerek. Qoldanystaǵy 1208 aıaldamany 1245 aıaldamaǵa deıin kóbeıtý boljanýda. Barlyq jobalanǵan aıaldamalar men tasymaldaý pýnktteri Vision Zero prınsıpterine sáıkes keledi. Sondaı – aq, aıaldamalardyń qoljetimdilik radıýsyn arttyrý úshin sońǵy mıldik kólik ınfraqurylymyn-negizgi qonystaný aımaqtarynan aıaldamalarǵa deıingi jaıaý júrginshiler men velosıped joldaryn qurý josparlanýda.
Baǵyttar jelilerin damytý tásili qoldanystaǵy marshrýttardy beıimdeýdi, sondaı-aq jańalaryn qurýǵa yqpal etedi. Qoǵamdyq kólikte jylyna 3 mln-ǵa deıin júrý sanynyń boljamdy ulǵaıýyna súıene otyryp, LRT jyljymaly quramynyń baǵalaý parki 30 birlikti (birinshi jol úshin), metro – 4 vagonnan 25 sostavty quraıdy (2027 jylǵa qaraı 4 jańa stansıa iske qosylǵannan keıin aǵymdaǵy parktiń 10 quramǵa ulǵaıýy). Dóńgelekti qoǵamdyq kólik parki (avtobýstar, elektrobýstar, troleıbýstar) jıyntyǵynda 3,9 myń birlikti quraıdy.
Qoǵamdyq kólikti damytý jáne kóshe-jol jelisin ońtaılandyrý arqyly qala turǵyndarynyń qozǵalysyn arttyrý, sol arqyly ekologıalyq jaǵdaıdy jaqsartý jáne iskerlik belsendilikti arttyrý Almaty ákimdiginiń negizgi basymdyqtarynyń biri bolyp tabylady.